Pierwsza sesja notowań rzepaku na paryskiej giełdzie w nowym roku zakończyła się nieznacznym wzrostem ceny do 409,75 euro/t. Soja i canola wczoraj nie były notowane (giełdy w Chicago i Winnipeg nie pracowały). Miniony rok był bardzo dobry na światowym rynku oleistych. W 2016 r. cena rzepaku na MATIF wzrosła o 9,2 proc., soja podrożała o 14,4 proc., a cena kanadyjskiej canoli podniosła się o 4,3 proc.

Od połowy grudnia ub.r. po wyznaczeniu lokalnego szczytu 419,75 euro/t notowania rzepaku na MATIF przechodzą fazę korekty. W tej chwili nie ma bezpośrednich przesłanek, aby sądzić, że ostatnia fala wzrostowa zapoczątkowana w sierpniu 2016 r. dobiegła końca. Wręcz przeciwnie są przesłanki fundamentalne jak również płynące z analizy technicznej przemawiające za dalszym wzrostem cen.

W ostatnich latach w pierwszym półroczy z reguły występowały mniejsze lub większe wzrosty cen rzepaku. Tak było w ub.r. (w okresie marzec - początek czerwca wzrost o 10,5 proc.), w 2015 r. w okresie koniec stycznia - początek lipca wzrost o 17,6 proc. i w 2014 r. w okresie styczeń - kwiecień wzrost ceny o 18,5 proc. Wzrosty cen w pierwszym półroczy to splot czynników pogodowych (wpływ na zbiory w przyszłym sezonie) i zmniejszania się zapasów surowca z ostatnich zbiorów.

Z kolei przełom pierwszego i drugiego półrocza to z reguły mniejszy lub większy spadek cen spowodowany podażą surowca z nowych zbiorów. Wysokość i czas trwania zniżek uzależniony jest od postępu zbiorów i szacunków produkcji. W latach wysokich zbiorów spadki cen są dynamiczne ( w okresie maj- lipiec 2013 r. zniżka wyniosła 30 proc., a w okresie maj- lipiec 2014 r. spadek sięgnął 27 proc. Były to lata historycznie wysokich zbiorów. Na świecie produkcja rzepaku wyniosła w 2013/14 71,7 mln t, a w 2014/15 71,5 mln t. W UE odpowiednio 21,3 mln t i 24,6 mln t.

W okresie lipiec- sierpień 2015 roku cena rzepaku spadła o 13 proc. (światowa produkcja 70,2 mln t i w UE 22,2 mln t). Z kolei w 2016 r. cena rzepaku na MATIF w okresie 8 czerwca- 7 lipca obniżyła się o niespełna 9 proc. Według ostatnich szacunków USDA w sezonie 2016/17 na świecie produkcja rzepaku wyniesie 67,8 mln t (o 3,4 proc. mniej niż w poprzednim sezonie), natomiast w UE spadła o 10 proc. do 20,0 mln t (najniższe zbiory od 2012/13 – 19,6 mln t).

Wysokość produkcji rzepaku tylko częściowo tłumaczy wzrost/spadek cen. Przez ostatnie piętnaście lat światowa produkcja rzepaku podwoiła się (w 2001/02 zbiory wyniosły 36,0 mln t, rok później 33,3 mln t), ale również podwoiła się cena (w 2001r. na giełdzie MATIF jedna tona kosztowała ok. 200- 250 euro). Wzrost produkcji rzepaku wynikał ze wzrostu cen, a ceny rosły w wyniku wzrostu popytu na surowiec ze strony przemysłu. Rozwijający się rynek biopaliw napędzał dobrą koniunkturę. Okresowe zakłócenie relacji popyt/podaż wynikające z nieprzewidywalności powtarzalności produkcji (pogoda) wpływały na poziom zapasów. Urodzaj powodował wzrost zapasów i spadek cen surowca (2013, 2014), spadek produkcji rzepaku przekładał się na spadek zapasów i wzrost cen (2016). W grudniowym raporcie USDA prognozuje spadek światowych zapasów rzepaku na koniec obecnego sezonu do 5,5 mln t- najniższy poziom od 2012/13 (4,84 mln t). Przypomnę, że w sezonie 2012/13 cena rzepaku na MATIF wahała się w granicach 460 - 525 euro/t.

Konkluzja długiego powyższego wywodu jest taka, że malejące światowe zapasy rzepaku oraz cykliczność notowań powinny utrzymać wysoki poziom cen przynajmniej do kwietnia-czerwca br. i nowe szczyty notowań powinny być w tym czasie raczej osiągnięte. Na kształtowanie się cen im bliżej żniw coraz większy wpływ będzie wywierać pogoda i jej wpływ na prognozowane zbiory. Na razie jest to duża niewiadoma. Cena rzepaku na MATIF w kontrakcie z dostawą w sierpniu (z nowych zbiorów) jest obecnie aż o ok. 30 euro/t niższa od ceny rzepaku z zeszłorocznych zbiorów (o ok. 7 proc.).

Rzepak MATIF, kontrakt lutowy- cena wzrosła o 0,31 proc. (409,75 euro/t- 1809 zł/t).


Notowania lutowych kontraktów terminowych na rzepak wyrażone w złotych przedstawia poniższy wykres:

Na poniższym wykresie kontynuacyjnym kontraktów na rzepak notowanych na MATIF dominuje długoterminowy trend wzrostowy, średnioterminowy jest wzrostowy i krótkoterminowy wzrostowy.