„Ustawowe prawo pierwokupu lub wykupu stanowi uprawnienie, z którego Agencja korzysta jedynie w uzasadnionych przypadkach – tłumaczy agencja. - Dlatego też każdy wpływający do Agencji akt notarialny (warunkowa umowa sprzedaży, umowa przeniesienia własności nieruchomości) jest rozpoznawany indywidualnie. Nabywanie nieruchomości do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa prowadzone jest przez oddziały terenowe Agencji oraz ich filie na zasadach określonych w ustawie.

Decyzja o wykonaniu prawa pierwokupu lub wykupu zostaje podjęta m.in. w oparciu o analizę celowości nabycia nieruchomości, aby zminimalizować ryzyko związane z nabyciem przez ANR gruntów obciążonych prawami osób trzecich lub których późniejsza restrukturyzacja i dalsze rozdysponowanie byłoby utrudnione. Agencja w tym celu przeprowadza szczegółową analizę formalno-prawną, w oparciu o dostępną dokumentację dotyczącą nieruchomości.”

Dodajmy, że zainteresowanie nabywaniem nieruchomości determinują też możliwości finansowe agencji. I to właśnie przede wszystkim określa możliwość korzystania z prawa pierwokupu i wykupu – a zatem określa też możliwość wpływania na strukturę obszarową gospodarstw przez dalszą sprzedaż nabytej ziemi rolnikom.

To działanie ANR miało w ostatnim roku charakter szczątkowy:

„Według ostatnich danych, którymi dysponuje ANR, w okresie od 1 stycznia do 30 kwietnia 2016 r. łączna liczba aktów notarialnych, które wpłynęły do Agencji w związku z przysługującym jej prawem uprawnieniem wyniosła 2174, z czego oświadczenie woli o skorzystaniu z uprawnienia zostało złożone w 6 przypadkach. Natomiast w roku 2015 wpłynęło do Agencji 3784 aktów notarialnych, z czego do końca grudnia 2015 r. oświadczenie woli o skorzystaniu z uprawnienia zostało złożone w 10 przypadkach.

Nabyte nieruchomości przeznaczane są przez ANR do przetargów ograniczonych na powiększenie gospodarstw rodzinnych przez rolników indywidualnych.”

Od 30 kwietnia 2016 roku (a więc po zmianie przepisów dotyczących obrotu ziemią) ANR nie informuje o złożeniu żadnego oświadczenia woli o wykonaniu prawa pierwokupu/wykupu na podstawie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Na pierwokup zaplanowano w tym roku 330 mln zł.

Więcej: Jak funkcjonuje obrót ziemią?