Grupa producentów rolnych musi prowadzić działalność jako przedsiębiorca. Rolnicy zakładający grupę mają możliwość wyboru najlepszej dla siebie formy prawnej funkcjonowania grupy. Mogą założyć:
  • spółkę (z ograniczoną odpowiedzialnością lub kapitałową)
  • spółdzielnię 
  • zrzeszenie (np. branżowe)
  • stowarzyszenie.
Wybór formy prawnej funkcjonowania grupy producentów rolnych jest dość istotny. Decydując się na wybór należy m.in. wziąć pod uwagę:
  • liczbę członków
  • cel i zakres działania oraz skalę przedsięwzięcia
  • możliwości finansowe poszczególnych członków
  • koszty organizacji grupy oraz jej funkcjonowania.
Spółka
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.) Spółki takie działają na podstawie ustawy "Kodeks spółek handlowych". Może ją założyć jedna lub więcej osób. Minimalny kapitał zakładowy wynosi 50 tys. złotych. Dla bardzo dużych grup lepsza będzie spółka akcyjna, ze względu na większą swobodę w pozyskiwaniu dodatkowego kapitału. Jednak trzeba się liczyć z tym, że minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej wynosi 500 tys. złotych. Członkowie grupy zakładający spółkę wnoszą do niej udziały. Zależnie od liczby udziałów ma się wpływ na podejmowanie decyzji dotyczących wszelkich spraw spółki. Jednak jeden członek nie może mieć więcej niż 20 proc. głosów. Spółka musi być zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) lub Krajowym Rejestrze Przedsiębiorców (KRP).

Spółdzielnia
Spółdzielnia działa na podstawie ustawy "Prawo Spółdzielcze". Jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób. Mogą to być osoby fizyczne, osoby prawne, np. spółki z o.o. itp. Członkowie mogą się zmieniać. Ze spółdzielni można wystąpić i może ona przyjmować nowych członków. Majątek spółdzielni jest prywatną własnością członków, którzy wnoszą go w formie swoich udziałów. Każdy członek ma taki sam wpływ na podejmowanie decyzji bez względu na wielkość udziałów. Spółdzielnię produkcji rolnej może założyć tylko 5 osób (inne spółdzielnie co najmniej 10 osób) lub co najmniej 3 osoby prawne. Założyciele uchwalają statut spółdzielni, w którym określają m.in. władze spółdzielni. Statuty spółdzielni powinny określać też m.in. możliwość rezygnacji z członkostwa i sposób wycofania udziałów. Jest to ważne, bo gdyby nagle wielu członków chciało odejść i zabrać swój majątek, spółdzielni groziłoby bankructwo.
Spółdzielnia, tak jak spółka, musi być zarejestrowana w KRS lub KRP.

Zrzeszenie
Zrzeszenie (Rolnicze Zrzeszenie Branżowe) działa na podstawie ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników. Organizacja ta ma status społeczno-zawodowy i mogą ją tworzyć dobrowolnie rolnicy indywidualni i członkowie ich rodzin oraz inne osoby związane bezpośrednio z rolnictwem.

Zrzeszenie może prowadzić działalność gospodarczą, ale dodatkowo, poza Rejestrem Stowarzyszeń, musi zostać zarejestrowane w KRS lub KRP. Zrzeszenia muszą wybrać swoje organy: zarząd i komisję rewizyjna. Najwyższą władzą zrzeszenia jest zjazd Walnego Zgromadzenia członków. Zakres i formy prowadzenia działalności określają członkowie.

Stowarzyszenie
Stowarzyszenie działa na podstawie ustawy "Prawo o stowarzyszeniach" (Dz. U. nr 79 z 2001 r.). Jest to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie założone w celach niezarobkowych. Zysk może być przeznaczany tylko na cele statutowe. Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków, ale do prowadzenia swoich spraw może zatrudniać pracowników. Stowarzyszenie może powołać co najmniej 15 osób fizycznych, które wybierają spośród siebie Komitet Założycielski. Jego zadaniem będzie złożenie do sądu wniosku o rejestrację stowarzyszenia w Rejestrze Stowarzyszeń. Członkowie stowarzyszenia płacą składki członkowskie i mają równe prawa w podejmowaniu decyzji. Aby stowarzyszenie mogło prowadzić działalność gospodarczą, musi także być wpisane do KRS lub KRP.

Jak widać, jedna forma prowadzenia działalności gospodarczej wymaga wniesienia kapitału, a w innej wystarczą tylko składki członkowskie. Od formy zależy też, ile będzie się miało do powiedzenia w grupie. W spółkach decydują najwięksi udziałowcy, a w spółdzielniach, zrzeszeniach i stowarzyszeniach każdy ma tyle samo do powiedzenia. Z kolei stowarzyszenia i zrzeszenia mają mniejsze możliwości na zdobycie kapitału, bo nie mogą np., tak jak spółki, przyjąć bogatego udziałowca, który wyłożyłby pieniądze. Odejście członka ze spółdzielni nie zagraża jej istnieniu, natomiast odejście udziałowca ze spółki oznacza powstanie zupełnie innego podmiotu gospodarczego i konieczność ponownej rejestracji w KRS.

Jeżeli założyciele grupy producentów zdecydowali się już na formę prowadzenia działalności, muszą podjąć działania w celu rejestracji grupy jako firmy. Po rejestracji w KRP lub KRS należy złożyć zgłoszenie w Urzędzie Statystycznym, aby uzyskać numer REGON, założyć rachunek bankowy, uzyskać nr NIP w urzędzie skarbowym, zgłosić działalność do ZUS, wykonać pieczątkę. Formalności jest sporo, ale są już gminy, w których rejestracja działalności przebiega sprawnie. Wniosek składa się w urzędzie gminy, który nadaje bieg sprawie i powiadamia wszystkie instytucje. Dlatego radzimy, aby pierwsze kroki skierować do gminy. Potem trzeba złożyć wniosek o rejestrację do Wojewody i w ciągu 6 miesięcy od rejestracji złożyć wniosek o przyznanie pomocy na działalność grupy w Regionalnym Oddziale Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Źródło: "Farmer" 13/2005