Bioróżnorodność - tak prosta, a jednocześnie skomplikowana

Bioróżnorodność to pojęcie proste, choć może się ono wydawać nieco abstrakcyjne. Najprościej możnaby powiedzieć, że jest nią różnorodność wszystkich żywych organizmów żyjących w różnych ekosystemach. Zmienność między nimi i sieci wzajemnych powiązań są tym, co stanowi podstawę funkcjonowania naszej planety. Gdy w tej skomplikowanej biologicznej konstrukcji zabraknie choćby jednego elementu, zaburzony zostaje cały system.

Rolniku, regeneruj

Czytaj więcej

Rolniku, regeneruj

Bioróżnorodność i rolnictwo są ze sobą ściśle powiązane. Wysoki poziom bioróżnorodności wpływa m.in. na utrzymanie struktury i żyzności gleby oraz ograniczenie jej erozji, zapylanie upraw, biologiczną kontrolę agrofagów, obieg składników pokarmowych i wody. Niestety intensywne, wręcz przemysłowe agrocenozy należą do ekosystemów ubogich pod względem bioróżnorodności.

Intensywne rolnictwo zagrożeniem dla bioróżnorodności

Według szacunków 12 gatunków roślin i 5 gatunków zwierząt zaspokaja 70% potrzeb żywnościowych ponad 7 miliardów ludzi. Żywność tę dostarcza przede wszystkim intensywne, przemysłowe rolnictwo, stając się jednocześnie zagrożeniem dla bioróżnorodności. Jest to skutkiem m.in. wysokiego poziomu chemizacji i prowadzenia uproszczonych zmianowań, a często nawet monokultur. 

W wysokoprodukcyjnych gospodarstwach gatunki roślin i zwierząt inne niż te, które stanowią trzon produkcji, są zwykle niepożądanymi gośćmi, lecz stanowią o bioróżnorodności danego ekosystemu. Za najprostszy przykład można podać chwasty. Na polach uprawnych są niemile widziane ze względu na negatywny wpływ na rozwój i plonowanie roślin. Z drugiej jednak strony chwasty stanowią źródło pokarmu oraz miejsce bytowania i rozmnażania wielu pożytecznych gatunków zwierząt. Usuwanie chwastów często pociąga za sobą konsekwencje dla całego łańcucha pokarmowego i przyczynia się do zmniejszenia populacji m.in. ptaków i zapylaczy.

Rolnictwo regeneratywne sprzyja bioróżnorodności

Rolnictwo regeneratywne to jeden z najnowszych pomysłów na przeciwstawienie się niszczycielskiemu wpływowi intensywnego rolnictwa na przyrodę. Poprawa bioróżnorodności jest wymieniana jako jeden z podstawowych celów rolnictwa regeneratynego.

Wśród zasad regeneratywnego rolnictwa wymienia się urozmaicone płodozmiany i bogate, wielogatunkowe międzyplony. Szeroki płodozmian zapobiega tzw. zmęczeniu gleby, epidemicznemu rozwojowi patogenów, gradacji szkodników i kompensacji chwastów, co pozwala jednocześnie na ograniczenie zużycia szkodliwych dla bioróżnorodności agrochemikaliów. Międzyplony to dodatkowe źródło pokarmu dla pożytecznych gatunków zwierząt oraz sprzymierzeńcy aktywności biologicznej gleb.

Kolejną z zasad rolnictwa regeneratywnego jest rezygnacja z intensywnej, płużnej uprawy roli na rzecz uprawy konserwującej (bezorkowa, pasowa, zerowa). Wykazano wielokrotnie, że uprawa konserwująca korzystnie wpływa na liczebność i różnorodność mikroorganizmów oraz fauny bytujących w glebie.

Rolnicy regeneratywni niejednokrotnie decydują się na wprowadzenie do gospodarstw elementów agroleśnictwa, czyli integracji drzew z użytkami rolnymi. Zadrzewienia to jedne z najistotniejszych sprzymierzeńców bioróżnorodności, stanowiąc schronienie i bazę pokarmową dla licznych gatunków zwierząt.

Regeneratywny wypas zwierząt wykazuje korzystny wpływ na bioróżnorodność glebową i sprzyja występowaniu różnorodnych gatunków owadów, ptaków i ssaków.