W pierwszym kwartale 2023 r.. ceny energii elektrycznej i gazu pozostają na poziomach znacząco wyższych niż w połowie 2021 r., z powodu m.in. wojny w Ukrainie, a skutkującą kryzysem energetycznym w państwach UE.
Skutkowała ona nałożeniem embarga na tańszy gaz ziemny oraz węgiel z Rosji i Białorusi, co doprowadziło do lawinowego wzrostu cen energii i ciepła.
Polska nie jest wyjątkiem na tle UE i również w naszym kraju ceny energii elektrycznej oraz gazu ziemnego znacząco wzrosły i wciąż pozostają wyższe niż dwa lata temu o 150–200%.
Rząd więc postanowił kontynuować wsparcie finansowe dla firm energochłonnych, które rozpoczął jeszcze w 2022 r.
Kolejne dotacje dla przemysłu energochłonnego w 2023 r.
MRiT opublikowało rządowy projekt uchwały w sprawie przyjęcia programu rządowego pod nazwą „Pomoc dla przemysłu energochłonnego związana z cenami gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2023 r.”, zwanego dalej „programem”, umożliwia udzielenie wsparcia finansowego określonym grupom przedsiębiorców.
Podstawą przyjęcia programu przez Radę Ministrów są opublikowane 9 marca br. „Tymczasowe kryzysowe i przejściowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy”, w których dopuszczona została możliwość udzielania przez państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) pomocy publicznej z tytułu zakłóceń w działalności gospodarki.
Pomoc ta ma służyć przede wszystkim zapewnieniu płynności i dostępu do finansowania dla przedsiębiorstw zmagających się z wyzwaniami obecnego kryzysu, przy jednoczesnym zachowaniu warunków działania na jednolitym rynku UE.
Ważnym celem pomocy jest zachowanie konkurencyjności przedsiębiorstw na globalnych rynkach, szczególnie wobec niższych cen energii w państwach, które nie utrzymują standardów środowiskowych.
Wsparcie będzie udzielone na pokrycie zwiększonych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej związanych ze wzrostem cen energii elektrycznej oraz gazu ziemnego.
Celem programu jest łagodzenie negatywnych skutków wzrostu cen energii elektrycznej i gazu ziemnego. Wzrost tych cen stanowi zagrożenie dla dalszej działalności przedsiębiorstw, szczególnie przemysłowych przedsiębiorstw energochłonnych, a więc takich, dla których koszty energii elektrycznej stanowią dużą część wszystkich kosztów operacyjnych.
Firmy te są również najbardziej narażone na konkurencję z zagranicy, a w szczególności z państw, w których nie funkcjonują systemy redukcji emisji gazów cieplarnianych lub są one mało restrykcyjne.
Dotacje mają na celu zmniejszenie efektywnych kosztów produkcji przemysłowych firm energochłonnych, a tym samym umożliwienie im utrzymania wyższej produkcji i niższych cen niż w przypadku braku wsparcia.
Kto będzie mógł sięgnąć po dotacje na zakup gazu?
Przedsiębiorcy będą mogli złożyć trzy rozdzielne wnioski o dofinansowanie – za pierwsze półrocze, trzeci i czwarty kwartał 2023 r. Program wsparcia ma objąć przemysł energochłonny, dla których koszty energii elektrycznej stanowią znaczącą część wydatków.
O pomoc może ubiegać się przedsiębiorca w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221, z późn. zm.), który spełnia warunek energochłonności (koszty energii elektrycznej i gazu ziemnego stanowiły co najmniej 3 % jego wartości produkcji w 2021 r.) oraz uzyskuje większość przychodu lub wartości produkcji z działalności w jednej lub wielu podklasach PKD zawartych w sekcjach B i C.
Wnioski będą składane za trzy rozdzielne okresy – pierwsze półrocze, trzeci kwartał i czwarty kwartał 2023 r. Budżet programu podzielony jest proporcjonalnie – w pierwszym okresie, po uwzględnieniu kosztów Operatora Programu, wynosi on 2,495 mld zł, a w kolejnych dwóch po 1,245 mld zł.
Ustawodawca dopuszcza się również wystąpienie o pomoc na podstawie kosztów ponoszonych przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa. W takim przypadku kwotę pomocy oblicza się wyłącznie od kosztów poniesionych na gaz ziemny i energię elektryczną przez tę zorganizowaną część przedsiębiorstwa.
Na jakich zasadach dopłaty do gazu dla przedsiębiorców?
Wysokość przyznanej dotacji będzie uwarukowana wysokością kosztów poniesionych przez wnioskodawcę na zakup gazu ziemnego i energii elektrycznej w kolejnych kwartałach 2023 r.
Wysokość dotacji będzie obliczana jako iloczyn różnicy średniej ceny brutto za jednostkę zużytą przez beneficjenta w okresie wnioskowanym (w PLN/MWh) i średniej ceny brutto za jednostkę zużytą przez beneficjenta w 2021 r. (w PLN/MWh) pomnożonej razy 1,5 oraz ilości MWh energii elektrycznej i gazu ziemnego nabytej od dostawców zewnętrznych i zużytej przez beneficjenta jako konsumenta końcowego w okresie kwalifikowalności.
Kwota pomocy nie może przekroczyć maksymalnego limitu. Dla wszystkich przedsiębiorstw, które kwalifikują się do programu – czyli energochłonnych firm – limit ten wynosi 50% kosztów kwalifikowanych do 4 mln EUR.
Z wyższego limitu mogą skorzystać firmy, które prowadzą przeważającą działalność w branżach wskazanych na liście w programie według kodów PKD i PRODCOM.
Poniżej lista części kodów PKD i PRODCOM przedsiębiorstw, które mogą się ubiegać o wsparcie z wyższego limitu programu „Pomoc dla przemysłu energochłonnego związana z cenami gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2023 r.”
Lista części kodów PKD przedsiębiorstw objętych wsparciem dla sektorów energochłonnych branży rolno-spożywczej
Kod PKD | Opis i zakres działalności objętych dotacjami bezzwrotnymi |
10.41.Z | Produkcja olejów i pozostałych tłuszczów płynnych |
10.62.Z | Wytwarzanie skrobi i wyrobów skrobiowych |
10.81.Z | Produkcja cukru |
11.06.Z | Produkcja słodu |
20.15.Z | Produkcja nawozów i związków azotowych |
Lista części kodów PRODCOM dla przedsiębiorstw objętych wsparciem dla sektorów energochłonnych branży rolno-spożywczej
Kod PRODCOM | Opis i zakres działalności objętych dotacjami bezzwrotnymi |
10311130 |
Ziemniaki zamrożone, przetworzone lub zakonserwowane (włączając ziemniaki ugotowane lub częściowo ugotowane w oleju, a następnie zamrożone; z wyłączeniem zakonserwowanych octem lub kwasem octowym) |
10311300 | Ziemniaki suszone w postaci mąki, mączki, płatków, granulek i pelletów |
10391725 | Przecier pomidorowy i pasta, zagęszczone |
105122 | Mleko pełne w proszku |
105121 | Odtłuszczone mleko w proszku |
105153 | Kazeina |
105154 | Laktoza i syrop laktozowy |
10515530 | Serwatka i serwatka zmodyfikowana, w proszku, w granulkach lub w innej stałej postaci, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek środka słodzącego |
10891334 | Drożdże piekarnicze |
Są to branże określone przez Komisję Europejską jako szczególnie narażone na utratę konkurencyjności względem firm spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Drugim warunkiem jest przedstawienie do końca I kwartału 2024 r. przez wnioskodawcę planu zwiększenia efektywności energetycznej, opracowanego na podstawie audytu energetycznego, którego koszty realizacji wyniosą co najmniej 30% otrzymanej pomocy.
Limit pomocy dla tych firm wynosi 40% kosztów kwalifikowanych do 20 mln EUR, które są podzielone na okresy, podobnie do budżetu programu. Za pierwsze półrocze pomoc nie może przekroczyć 10 mln EUR, a po trzecim kwartale łączna uzyskana pomoc nie może przekroczyć 15 mln EUR. Po uwzględnieniu pomocy otrzymanej w zwiększonym limicie, wskaźnik EBITDA przedsiębiorstwa za 2023 r. nie może przekraczać 70% swojej wartości za rok 2021.
Małe i średnie przedsiębiorstwa będą wnioskować tylko o zwrot kosztów z tytułu zużycia gazu
W związku z przyjęciem ustawy z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz. U. poz. 2243, z późn. zm.), zgodnie z którą mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa są uprawnione do zakupu energii elektrycznej po ustalonej cenie maksymalnej, przedsiębiorcy objęci ww. ustawą mogą wnioskować o pomoc jedynie z tytułu kosztów zakupu gazu ziemnego.
Planowany termin przyjęcia projektu z dotacjami do zwrotu kosztów związanych z zużyciem gazu i energii elektrycznej przez przedsiębiorstwa energochłonne to II kwartał 2023 r.
Komentarze