Czym różni się mikrobiogazownia od typowej biogazowni. Od czego Rolnik ma zacząć planując inwestycję w mikrobiogazownię?
Marek Amrozy: Dotychczas w większości państw europejskich budowano duże biogazownie rolnicze, których moc zainstalowana wynosi ok. 1 MWe i więcej. Takie biogazownie wymagają znacznych ilości substratów, które codziennie kierowane są do komór fermentacyjnych. Są to ilości przewyższające zasoby pojedynczego gospodarstwa. Z tego względu takie biogazownie prowadzone są przez firmy często niezwiązane z rolnictwem. W takim systemie rolnik jest tylko dostawcą substratów, ewentualnie odbiorcą pofermentu. Obecnie rozwija się trend budowy małych, indywidualnych, gospodarskich mikrobiogazowni, których moc zainstalowana wynosi kilkadziesiąt kWe (w Polsce za mikrobiogazownię uważa się instalację o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW.
Produkowana energia elektryczna i ciepło wykorzystywane są przez rolników zarówno do użytku w gospodarstwie domowym, jak i w gospodarstwie rolnym np. do ogrzewania budynków gospodarskich, suszenia płodów rolnych, przetwarzania mleka itp. Ze względu na niewielką skalę produkcji możliwe jest zazwyczaj zaspokojenie własnych potrzeb w zakresie zapotrzebowania na energię, co eliminuje koszty jej zakupu. Ewentualny chwilowy nadmiar energii elektrycznej może być odprowadzany do sieci. Oszczędności związane z niezakupioną energią elektryczną oraz ciepłem mogą być kluczowym aspektem wpływającym na okres zwrotu inwestycji.
Jak typ mikrobiogazowni i o jakiej mocy sprawdzi się gospodarstwie rolnym i jakie kosszty trzeba ponieść na taką inwestycję?
Niestety nie ma uniwersalnej "recepty na sukces". Każda decyzja o podjęciu się inwestycji w biogazownię powinna być poprzedzona staranną oceną możliwości technicznych i opłacalności. Ponieważ koszty inwestycyjne nie są bagatelne, zasadne jest przeprowadzenie takiej analizy przy wsparciu doświadczonych ekspertów. W różnych przypadkach, różne typy mikrobiogazowni mogą okazać się optymalnym rozwiązaniem. Moc instalacji powinna być z kolei dobrze zoptymalizowana pod kątem indywidualnych możliwości zagospodarowania energii oraz dostępności substratów, aby zagwarantować zadowalający zwrot z zainwestowanego kapitału. Szacunkowe koszty inwestycyjne, w zależności od zakresu inwestycji oraz zastosowanych rozwiązań technologicznych mogą się wahać w bardzo szerokim zakresie - od ok. 10 tys. zł do ponad 50 tys. zł za 1 kW zainstalowanej mocy elektrycznej. Żeby przeanalizować wstępnie czy mikrobiogazownia ma sens w gospodarstwie zapraszam do zapoznania się z poradnikami oraz kalkulatorami na stronie projektu BioenergyFarm http://www.bioenergyfarm.eu/pl/.
Jaki substrat dla mikrobiogazowni sprawdzi się w gospodarstwie rolnym?
W mikrobiogazowniach rolniczych biogaz wytwarzany jest głównie z biomasy pochodzącej z własnego gospodarstwa rolnego. Podstawowym substratem w takich instalacjach są nawozy naturalne (gnojowica, obornik) oraz wszelkiego rodzaju odpadowa masa roślinna (np. resztki żywności, pasz). W niektórych przypadkach możliwe jest także zasilanie mikrobiogazowni kiszonką z kukurydzy, choć jest to cenna pasza w gospodarstwach prowadzących chów bydła i nie zawsze będzie to możliwe. Przy planowaniu każdej inwestycji należy zacząć od indywidualnego ustalenia optymalnego składu oraz dostępności substratów. Dobór jakości i ilości dostępnych w gospodarstwie substratów będzie decydował o możliwej mocy zainstalowanej w takiej instalacji. Aby przybliżyć skalę zapotrzebowania na substraty przykładowo w mikrobiogazowniach funkcjonujących w UE zużywa się ok.: i.) 6800 t/rok gnojowicy bydlęcej i 780 t/rok obornika przy mocy 75 kWe (Balve, Germany. Źródło: NQ Anlagentechnik), ii.) 4000 t/rok gnojowicy świńskiej, 50 t/rok resztek żywności i 100 t/rok kiszonki z kukurydzy przy mocy 110 kWe (Saint Lambert la Potherie, Francja. Źródło: Evalor ), iii.) 2900 t/rok gnojowicy bydlęcej przy mocy 19,4 kWe (Oelegem, Belgia. Źródło: Biolectric).
Dziękuję za rozmowę.
Marek Amrozy, kierownik działu efektywności energetycznej, Prokurent w Narodowej Agencji Poszanowania Energii
Doświadczony audytor energetyczny, specjalista ds. efektywnego wykorzystania i wytwarzania energii. Absolwent Politechniki Warszawskiej. Od 2001 roku związany z Narodową Agencją Poszanowania Energii S.A.. Autor lub współautor kilkuset audytów energetycznych z zakresu: procesów technologicznych, budynków, źródeł ciepła i sieci ciepłowniczych, odnawialnych źródeł energii. Koordynator zespołów eksperckich wykonujących audyty energetyczne oraz weryfikujących inwestycje ukierunkowane na poprawę efektywności energetycznej zrealizowane ze wsparciem Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Auditor wiodący systemów zarządzania ISO 50001:2018 oraz ISO 9001:2015.
Komentarze