Blisko 14% Polaków rezygnuje z wizyt i porad lekarskich, co jest jednym z najgorszych wskaźników w Unii Europejskiej. O ile jednak mieszkańcy miast rezygnują z wizyt i porad lekarskich głównie z powodu długiego okresu oczekiwania, to dla mieszkańców wsi najczęstszą przyczyną rezygnacji z wizyty u specjalisty jest bariera finansowa. Obawa przed dalszym, kosztownym leczeniem oraz konieczność dojazdu do placówki, która najczęściej znajduje się w znacznej odległości, stanowią decydujące czynniki odkładania wizyt lekarskich – od 5% do 10% rezygnacji w stosunku do 3% rezygnacji w miastach. Ponadto mieszkańcy terenów wiejskich (zarówno kobiety, jak i mężczyźni) dużo rzadziej niż mieszkańcy miast odwiedzają lekarza pierwszego kontaktu i lekarzy specjalistów. Niepokojące jest również to, że prawie co czwarty mężczyzna z terenów wiejskich nigdy nie był u lekarza specjalisty.

Jeszcze w latach 90-tych ubiegłego wieku i na początku tego wieku umieralność mieszkańców terenów wiejskich była zdecydowanie wyższa niż mieszkańców miast. Dopiero w ostatnich kilku latach dysproporcje te ulegają znacznemu zmniejszeniu. W dalszym ciągu natomiast utrzymuje się różnica w długości życia kobiet i mężczyzn. Kobiety, niezależnie od miejsca zamieszkania żyją ok. 10 lat dłużej od mężczyzn. Na terenach wiejskich najdłuższą długością życia mogą cieszyć się mieszkanki z woj. podkarpackiego, podlaskiego i małopolskiego – średnio 82 lata, a najkrótszą – z woj. zachodniopomorskiego i lubuskiego – średnio 79,5 lat. Wśród mężczyzn statystycznie najdłuższy wiek – 74 lata – osiągają mieszkańcy Małopolski, natomiast krócej będą żyć mężczyźni z woj. łódzkiego, warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego – średnio 71 lat. Województwa: warmińsko-mazurskie i zachodniopomorskie są obszarami z najmniejszą liczbą placówek służby zdrowia na wsi i równocześnie gdzie udziela się najmniej porad lekarskich.

Taki stan rzeczy przekłada się niższą wykrywalność chorób. Głównymi przyczynami zgonów są choroby układu krążenia i choroby nowotworowe. Prawidłowość ta występuje w całym kraju, przy czym u ludności zamieszkującej wsie wskaźnik ten jest wyraźnie wyższy. W przypadku chorób układu krążenia – są przyczyną aż 49% zgonów, zaś nowotworów – 23%. W największych aglomeracjach odpowiednio wynosi to 44% i 27%.

– Wyraźnie widać zależność pomiędzy stanem zdrowia ludności wiejskiej a dostępem do infrastruktury medycznej. Niższa wykrywalność chorób, która w efekcie prowadzi do zgonów, skłania do podjęcia natychmiastowych działań – zlikwidowania barier w dostępie do opieki zdrowotnej i położenia nacisku na rozwiązania systemowe, które będą służyły poprawie stanu zdrowia mieszkańców wsi – mówi Marek Zagórski, prezes Fundacji Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej.