Jak powiedział Piotr Szajner z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, duża podaż cukru tzw. pozakwotowego spowoduje trudności z jego zagospodarowaniem. Przypomniał, że cukier wyprodukowany ponad limit (dla Polski jest to 1,405 mln ton) musi być sprzedany poza Unię, lub też wykorzystany na cele niespożywcze.

Jego zdaniem, cukier pozakwotowy będzie przede wszystkim eksportowany, ale ceny na rynku światowym są niskie i negatywnie wpłyną na rentowność transakcji eksportowych.

Koncerny cukrownicze mogą też duże ilości cukru pozakwotowego przenieść do produkcji kwotowej w sezonie 2015/2016. Ale konsekwencją takiego rozwiązania byłaby znacznie mniejsza kontraktacja buraków cukrowych i spadek powierzchni uprawy w 2015 r., co także jest niekorzystne dla producentów cukru.

Według Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa, w 2014 roku eksport cukru z Polski wyniósł 460,6 tys. ton (o 9 proc. mniej niż w 2013 r.), a jego wartość miała poziom 216 mln euro (o 30 proc. mniej).

Głównym odbiorcą polskiego cukru w omawianym okresie były kraje unijne, gdzie trafiło 68 proc. wywozu. Do UE cukier sprzedawano średnio po 531 euro za tonę tj. po ok. 2,22 zł/kg. Do krajów trzecich cukier trafiał średnio po 339 euro/t czyli po ok. 1,42 zł/kg. Głównymi odbiorcami wśród krajów unijnych były Niemcy, Słowacja, Węgry i Litwa, a z krajów pozaunijnych Izrael, Kazachstan, Rosja i Algieria.

W 2014 r. ogólny import cukru do Polski wzrósł o blisko 4 proc. do 203,9 tys. ton, ale jego wartość zmniejszyła się o 7 proc. do 109,5 mln euro. Cukier sprowadzano po średnio 537 euro/t po ok. 2,25 zł/kg. Głównym dostawcą cukru do Polski były kraje trzecie, skąd zakupiono 57 proc. sprowadzonego cukru. Pozostała część pochodziła od unijnych partnerów.

Z krajów trzecich cukier importowano po średnio 535 euro/t czyli po ok. 2,24 zł/kg, a od unijnych partnerów po 540 euro/t (2,26 zł/kg). Najwięcej cukru sprowadzono z Sudanu, Mozambiku i Zimbabwe oraz z Niemiec i Francji.

Szajner zaznaczył że Polska mimo, że produkuje wystarczającą ilość cukru do pokrycia krajowego zapotrzebowania (szacowanego na ok. 1,6 mln ton), zgodnie z unijnym prawem, musi nadwyżkę ponad przyznany limit sprzedać, po to by niedobór uzupełnić kupując cukier z innych krajów. Komisja Europejska zapowiedziała zniesienie limitowania produkcji cukru od 2017 roku.

Ekspert wyjaśnił, że różnice cen transakcyjnych w handlu cukrem wynikają z tego, że cukier na rynkach światowych jest tańszy niż unijny.

W 2014 roku saldo obrotów w handlu zagranicznym cukrem pozostało dodatnie, zarówno pod względem ilościowym jak i wartościowym.

W lutym 2015 r. ceny na światowym rynku spadały. Ceny cukru surowego wynosiły 335 USD/tonę, a cukru białego 395 USD/tonę. Notowania w kontraktach terminowych wskazują, że do połowy 2015 r. nie wystąpi istotny wzrost cen cukru białego (400-410 USD/tonę) i cukru surowego do (320-350 USD/tonę). Niskie ceny na światowym rynku niekorzystnie wpływają na poziom cen uzyskiwanych w eksporcie i w konsekwencji na sytuację finansową sektora - uważają eksperci IERiGŻ.

Na krajowym rynku cukier jest tani. W grudniu 2014 r. średnia cena zbytu w workach 50 kg wyniosła 1,78 zł/kg i była o 1,1 proc. niższa niż miesiąc wcześniej oraz o 33,5 proc. niższa niż przed rokiem, a w opakowaniach jednokilogramowych kosztował 1,67 zł/kg i był o 34 proc. tańszy niż przed rokiem. Ceny detaliczne cukru w grudniu 2014 r. średnio wynosiły 2,07 zł/kg oraz były o prawie 35 proc. niższe niż przed rokiem.

Spadek cen cukru przyczynił się do wzrostu jego konsumpcji w gospodarstwach domowych. W okresie pierwszych trzech kwartałów 2014 r. miesięczne spożycie wzrosło średnio o 3,4 proc. do 1,21 kg/osobę. Rośnie także popyt ze strony przemysłu spożywczego ale w mniejszym stopniu niż produkcja cukru. W konsekwencji na rynku utrzymuje się nadwyżka podaży, która wywiera presję na poziom cen.