Zainteresowanie problematyką racjonalnego gospodarowania glebami jest też odzwierciedleniem zjawisk i tendencji występujących współcześnie w Polsce, a zdeterminowanych przez zasady Wspólnej Polityki Rolnej UE i działania PROW 2007-2013.
Jest to także element operacyjny (realizacyjny) dyscypliny naukowej określanej jako „kształtowanie środowiska", a zarazem jeden z priorytetowych kierunków działalności IUNG-PIB w zakresie problematyki środowiskowej. Spojrzenie na tą sferę działalności Instytutu skłania do sformułowania tezy, ze istnieją realne przesłanki do stworzenia programu strategicznego dotyczącego racjonalnego wykorzystania gleb Polski.

Działalność IUNG-PIB, a zwłaszcza Zakładu Gleboznawstwa Erozji i Ochrony gruntów, to m.in.:
- dostrzeganie wszystkich funkcji gleb (produkcyjnej, siedliskowej, retencyjnej);
- wskazywanie zagrożeń, które są wynikiem działalności rolniczej i pozarolniczej;
- wyznaczanie obszarów wrażliwych, najsilniej narażonych na procesy degradacji gleb;
- przedstawienie propozycji instrumentów organizacyjnych, prawnych i finansowych prowadzących do ograniczenia lub wyeliminowania zagrożeń.

Realizacja tych działań jest możliwa ponieważ IUNG-PIB posiada unikalny, stale wzbogacany o nowe warstwy informacyjne, Zintegrowany System Informacji o Przestrzeni Rolniczej Polski.

Zasoby informacyjne tego systemu pozwalają na takie przedsięwzięcia jak:
a) charakterystyka ilościowa i jakościowa gleb Polski;
b) wskazywanie specyficznych cech środowiska glebowego Polski i zróżnicowania regionalnego;
c) identyfikacja i kwantyfikacja czynników ograniczających wykorzystanie potencjału produkcyjnego gleb Polski;
d) wykonywanie analiz przestrzennych o różnym stopniu szczegółowości;
e) modelowanie i prognozowanie przekształceń użytków rolnych Polski;
f) wskazywanie zagrożeń dla środowiska glebowego i ich wieloaspektowych skutków;
g) wskazywanie działań zapewniających racjonalne (optymalne) gospodarowanie glebami.