Bez względu na to czy jesteśmy mieszkańcami miast, czy wsi problem smogu powinien nas zainteresować, ponieważ wysokie stężenie zanieczyszczenia powietrza wpływa na nasze zdrowie. Najbardziej zagrożone są dzieci i osoby starsze, a także chorzy na choroby układu oddechowego w tym np. astmę oraz choroby układu krążenia: chorobę wieńcową, niewydolność serca czy nadciśnienie tętnicze. Zanieczyszczenia powietrza są najbardziej skumulowane wokół dużych miast, ale nie łudźmy się, że jeśli mieszkamy na wsi ten problem nas nie dotyczy. Rzadko mówi się o pyle zawieszonym na terenach wiejskich, nie prowadzi się także tak systematycznych pomiarów, więc przyjmuje się, że smog tam nie występuje. Nic bardziej mylnego. 

Skąd smog w Polsce?

Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest tzw. "niska emisja", czyli spaliny pochodzące z kotłów i pieców na paliwa stałe w gospodarstwach domowych. Zarówno w miastach jak i na wsiach gospodarze do ogrzewania domów często sięgają po to, co jest pod ręką. Takie bezrefleksyjne palenie czego popadnie w piecach przyczynia się do emitowania zanieczyszczeń z tzw. źródeł emisji niskiej, czyli kominów domostw lub małych lokalnych kotłowni, co umożliwia wyniesienie zanieczyszczeń na duże odległości i ich rozproszenie przez wiatr. Efektem tego jest z kolei lokalny wzrost ilości substancji zanieczyszczających w powietrzu atmosferycznym. Jeśli przyjrzeć się danym, najwięcej, bo aż ponad 50 proc. zanieczyszczeń powstaje właśnie w naszych domowych piecach, na drugim miejscu winny jest przemysł, potem zaś transport drogowy, energetyka i inne.

Źródło: http://www.polskialarmsmogowy.pl
Źródło: http://www.polskialarmsmogowy.pl

Problem powstającego smogu dodatkowo komplikuje fakt, że większość pieców nie spełnia standardów emisyjnych, a w prawodawstwie nie istnieją żadne normy dla jakości węgla sprzedawanego gospodarstwom domowym. W praktyce można palić nie tylko odpady węglowe jak muł i miał, lecz także zwykłe śmieci, w tym tworzywa sztuczne. Muł i miał węglowy to produkty o wysokiej zawartości siarki, chloru i popiołu, które w wielu krajach nie są dopuszczone do sprzedaży, natomiast wszelkie wyroby plastikowe i z tworzyw sztucznych są zabronione do palenia, ponieważ podczas ich spalania wytwarzany jest m.in.: dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, metale ciężkie, kadm, chlorowodór cyjanowodór i wiele innych.

Przypominamy ,czym bezwzględnie nie można palić w piecach:

  • plastikowe pojemniki i butelki po napojach,
  • zużyte opony, inne odpady z gumy,
  • przedmioty z tworzyw sztucznych,
  • elementy drewniane pokryte lakierem,
  • sztuczne skóry,
  • opakowania po rozpuszczalnikach czy środkach ochrony roślin,
  • opakowania po farbach i lakierach,
  • pozostałości farb i lakierów,
  • plastikowe torby z polietylenu,
  • papier i kartony bielone związkami chloru z nadrukiem farb kolorowych.

Nieprzestrzeganie zakazu spalania odpadów, zgodnie z art. 191 ustawy o odpadach, podlega karze aresztu albo grzywny, fot. . Za spalanie niedozwolonych śmieci grozi zaś mandat do 500 zł lub, gdy sprawa trafi do sądu, grzywna w wysokości do 5 000 zł. W praktyce jednak wykroczenie takie jest nie do wyegzekwowania, nie ma kontroli odgórnych, a świadomość wśród społeczeństwa jest odwrotnie proporcjonalna do zanieczyszczeń, które wytwarzamy. Nie ma również wystarczającej presji wobec osób, które spalają szkodliwe śmieci, więc jak Polska długa i szeroka, bez względu czy jest to malutka wioska, czy wielkie miasto, chata pod strzechą czy piękna willa czarny dymek unosi się z kominów i niewiele zapowiada, by coś ten stan rzeczy miało zmienić. Odbywa się zatem narodowe trucie w świetle prawa i przy odgłosach naszych pokasływań.

Bieżące dane pomiarowe oraz ostrzeżenia znajdują się na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.