Pogoda w lipcu charakteryzowała się częstymi i utrzymującymi się okresami wysokiej temperatury, którym towarzyszyły suche warunki. Jednocześnie susza i zjawiska związane z wysokimi temperaturami przesunęły się na północ kontynentu i wywarły negatywny wpływ na te obszary, na których rośliny ozime nadal znajdowały się we wrażliwej fazie wzrostu (okres dojrzewania). Warunki te miały ujemny wpływ także na rośliny jare, znajdujące się w okresie pełnej wegetacji i kwitnienia, zarówno na południu, jak i na północy Europy. Wszystko to miało również wpływ na zbiorniki wodne, ograniczając zasoby konieczne do nawadniania przede wszystkim kukurydzy na ziarno, buraków cukrowych i ziemniaków.

Plony niższe, ale…
W opublikowanej przez Komisję Europejską prognozie przedstawiono szacunkowe zbiory głównych roślin uprawnych w Unii Europejskiej w porównaniu z zeszłoroczną produkcją i średnimi zbiorami w ostatnich pięciu latach. W prognozie wskazano również obszary najbardziej dotknięte suszą i upałami i porównano tegoroczną sytuację do suszy występującej w latach poprzednich.
Zgodnie z najnowszą analizą przeprowadzoną przez Komisję Europejską, przy zastosowaniu nowoczesnego systemu prognozowania zbiorów upraw, lipcowy upał miał znaczny wpływ na tegoroczne plony w Unii Europejskiej. W porównaniu z poprzednią analizą przeprowadzoną pod koniec czerwca, europejski system monitorowania upraw wskazuje obecnie na dalszy spadek plonów. W stosunku do roku 2005 dotknięte zostały przede wszystkim uprawy: pszenicy miękkiej, jęczmienia ozimego, kukurydzy na ziarno, ziemniaków i buraków cukrowych.

Gdzie była susza
Najbardziej ucierpiały uprawy w Niemczech, Polsce, Wielkiej Brytanii, Francji i we Włoszech. Obszar geograficzny, na którym plony będą mniejsze, jest większy niż obszar dotknięty suszą w 2003 r., jednakże ogólna strata produkcji nie jest aż tak duża. W porównaniu ze średnią zbiorów w ostatnim pięcioleciu przewidywany jest spadek plonów w całej UE: pszenicy miękkiej o 2,3 proc., jęczmienia o 4,6 proc., kukurydzy o 0,1 proc., a jęczmienia ozimego o 7,4 procent. Większe będą natomiast zbiory pszenicy durum – o 2 proc.

Porównując prognozę tegorocznych zbiorów ze zbiorami w roku ubiegłym, największe spadki dotyczą: pszenicy miękkiej – o 4 proc., jęczmienia ozimego – o 2 proc., kukurydzy na ziarno – o 5,1 proc., ziemniaków – o 4,3 proc. i buraków cukrowych – o 3 proc. Łączna produkcja zbóż wyniesie około 9 milionów ton i będzie o 3,6 proc. mniejsza niż w 2005 r., kiedy zbiory również były niskie. Jednak w zależności od warunków pogodowych w drugiej połowie lata oraz możliwych ograniczeń w nawadnianiu kukurydzy, łączna produkcja zbóż może okazać się o 3–5 milionów ton mniejsza lub większa od przewidywanej.

W porównaniu z suszą w 2003 r. obszar, na którym plony będą mniejsze, jest większy głównie dlatego, że na obszarach wysuniętych najbardziej na północ wysokie temperatury dotknęły uprawy wcześniej, kiedy znajdowały się one w bardziej wrażliwych fazach rozwoju. Niemniej jednak, niedobór wody wystąpił później i dlatego spadek plonów jest mniejszy w przypadku większości upraw (oprócz jęczmienia ozimego).

Zbiory krajowe
W wyniku niesprzyjających warunków pogodowych najbardziej ucierpiała produkcja w Niemczech (w porównaniu z 2005 r.): zbiory pszenicy będą mniejsze o 1,8 proc., jęczmienia o 5,6 proc., ziemniaków o 9 proc., buraków cukrowych o 4,6 proc. W Polsce (w porównaniu z 2005 r.) zbiory jęczmienia będą mniejsze o 9,6 proc., pszenicy miękkiej o 13,4 proc., a ziemniaków o 5 proc. W Wielkiej Brytanii zbiory pszenicy będą mniejsze o 9 proc., ziemniaków o 7,9 proc., jęczmienia o 4,5 proc., rzepaku o 1 proc. We Francji zbiory pszenicy miękkiej będą mniejsze o 3 proc., jęczmienia ozimego o 1,4 proc., rzepaku o 4 proc. i buraków cukrowych o 1,8 proc. We Włoszech zbiory pszenicy miękkiej będą mniejsze o 8,6 proc., kukurydzy na ziarno o 7,5 proc., słonecznika o 9,6 proc. i buraków cukrowych o 25,3 proc.

Suche warunki w maju, które pogorszyły się w czerwcu i lipcu, miały również negatywny wpływ na użytki zielone, polową uprawę zielonek i kukurydzy na kiszonki w dużej części Europy. Mimo iż niektóre obszary zostały poważnie dotknięte suszą, ogólna sytuacja nie jest aż tak poważna jak w 2003 r.

Źródło: "Farmer" 17/2006