W związku ze zmianami klimatu w każdym sezonie rolnicy borykają się z suszą. Z roku na rok jest coraz gorzej. Straty są ogromne, a w połączeniu z kulawym systemem ubezpieczeń i szacowania strat wśród rolników rodzi się coraz większa frustracja. Po co ubezpieczać, skoro nic to nie daje?

O zmiany postulują wszyscy

Krajowa Rada Izb Rolniczych regularnie postuluje w ministerstwie o unormowanie tej sytuacji. Resort przekonuje, że system szacowania suszy z roku na rok jest coraz bardziej precyzyjny.

System monitoringu suszy rolniczej podlega ciągłej rozbudowie i doskonaleniu w latach 2020-2022 w systemie monitoringu suszy. Przy określeniu klimatycznego bilansu wodnego, za pomocą którego wyznaczony jest obszar z suszą rolniczą, wykorzystywano metodę określającą opad atmosferyczny z radarów naziemnych IMGiW-PIB o rozdzielności o rozdzielczości 1 km na 1 km dający informację o opadzie z 312 000 punktów pomiarowych pozyskiwanych z częstotliwością co 10 minut – tłumaczy Ryszard Bartosik, wiceminister rolnictwa.

Zapewnia też, że w 2023 roku, z uwagi na unowocześnienie bazy pomiarowej przez IMGiW-PIB, polegającej między innymi na wykorzystaniu nowych naziemnych radarów Meteor określających opad atmosferyczny o rozdzielczości 500 m na 500 m, umożliwia otrzymanie miliona 248 000 danych pomiarowych w Polsce, pozyskiwanych z częstotliwością co 5 minut. Dane te pochodzą z sieci POLRAD i są wykorzystywane wprowadzonym w systemie w modelowaniu map klimatycznego bilansu wodnego.

POLRAD jest polską siecią radarów meteorologicznych, naziemnych urządzeń teledetekcyjnych. Jak przekonuje ministerstwo, pozyskiwane z tej sieci dane są niezwykle ważne z uwagi na bardzo istotny element, jakim jest opad atmosferyczny w klimatycznym bilansie wodnym, który w bardzo dużym stopniu decyduje o wielkości suszy rolniczej. Uzyskanie takich informacji pozwala na znaczne uszczegółowienie pola opadów obszarów suszą dla działek ewidencyjnych gminy, czy powiatu. Zdecydowanie też większa dokładność wyznaczenia obszarów ze stratami.

Bartosik: system monitoringu suszy stale się rozbudowuje

Niezależnie od danych radarów naziemnych, w dalszym ciągu wykorzystywane są dane meteorologiczne pochodzące z punktów pomiarowych. Baza tych danych ciągle ulega znacznemu zwiększeniu. W pierwszym półroczu bieżącego roku przybyło 300-300 jest systemu Edwin oraz 18 stacji samorządowych w sumie wprowadzonym systemie wykorzystywane były dane meteorologiczne z 1072 punktów pomiarowych – przekonuje Bartosik. - Z uwagi na zastosowanie cyfrowych map glebowych w skali 1 do 5000 znacznie zwiększyła się szczegółowość wyznaczania suszy rolniczej. W latach ubiegłych w dużej mierze do wyznaczania suszy rolniczej wykorzystywane były cyfrowe mapy glebowe w skali 1 do 25 000 o znacznie mniejsze rozdzielności rozdzielczości – dodaje.

Jak przekonuje minister określenie rzeczywistych strat spowodowanych wystąpieniem suszy w poszczególnych gospodarstwach rolnych, byłoby możliwe po wprowadzeniu obowiązku prowadzenia rachunkowości rolnej i przedstawieniu przez producentów rolnych danych finansowych z gospodarstwa rolnego.

Jakie są warunki ubiegania się o pomoc?

Warunkiem ubiegania się o pomoc jest protokół z oszacowania szkód wygenerowany przez aplikację publiczną, a zatem, aby uzyskać protokół z oszacowania szkód suszowych należy do 15 października złożyć wniosek o oszacowanie szkód za pośrednictwem publicznej aplikacji – tłumaczy Bartosik. - Producent rolny ma prawo do kilkukrotnego uzupełniania strat w poszczególnych uprawach w miarę ich obejmowania suszą wskazaną przez system monitoringu suszy rolniczej, aż do czasu potwierdzenia ostatniego zgłoszenia poprzez podpisanie wniosku o szacowanie strat profilem zaufanym – dodaje.

Wniosek o oszacowanie szkód powstałych w wyniku suszy może złożyć każdy producent rolny, który złożył wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich w roku, w którym wystąpiła susza i posiada profil zaufany. Dodatkowo, nie jest to obligatoryjne, producent rolny może złożyć wystąpienie szkód w terminie umożliwiającym ich oszacowanie przed powołaną przez wojewodę komisję do spraw szacowania strat nie później niż do 15 września. Komisja oszacowuje szkodę spowodowaną przez suszę w terminie do dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku przez producenta rolnego, ale nie później niż do czasu zbioru planu głównego danej uprawy albo jej likwidacji i nie wcześniej niż od wschodu upraw.