Budowa bez pozwolenia i zgłoszenia w 2023 r. Sprawdź, jakie są zmiany

• Nowy projekt ustawy prawo budowlane wprowadza  rozszerzenie katalogu obiektów budowlanych i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania decyzji pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia o przydomowe schrony i ukrycia doraźne o powierzchni użytkowej do 35 m².
• Nowelizacja dodaje w ustawie Prawo budowlane przepisu upoważniającego wydanie rozporządzenia, określającego warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać przydomowe schrony i przydomowe ukrycia doraźne o powierzchni użytkowej do 35 m² oraz ich usytuowanie.
• Usprawnieni procedury oddawania do użytkowania obiektów budowlanych.
• Przywróci rzeczoznawstwa budowlanego jako samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie.
• Wprowadzi jeden dla całego kraju system teleinformatyczny służącego do obsługi postępowań administracyjnych w budownictwie, w tym utworzenie Bazy Projektów Budowlanych.

Najnowszy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw stanowi kolejny etap upraszczania, przyspieszania i cyfryzacji procesu inwestycyjno-budowlanego.

Podstawowym założeniem projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw jest dalsze zmniejszenie obciążeń zarówno w stosunku do inwestorów, jak i organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego oraz usprawnienie ich działania, a także elektronizacja procedur oraz działalności organów administracji publicznej. 

Co więc się zmieni na plus dla inwestorów w 2023 r. w zakresie prawa budowlanego?

Budowa domów powyżej 70 m² tylko na zgłoszenie

Od 3 stycznia 2022 r. osoby, które posiadają działki budowlane, mogą – w uproszczonej procedurze – wybudować na niej dom do 70 mkw. Polacy mogą już wybierać spośród 73 darmowych projektów domów do 70 m² (po obrysie).

Zaproponowane zmiany w prawie budowlanym pozwolą na przeprowadzenie budowy jednorodzinne o powierzchni ponad 70 m² (do dwóch kondygnacji) bez pozwolenia na budowę. Oczywiście rozpoczęcie budowy będzie wymagało wcześniejszego zgłoszenia do urzędu.

Możliwość weryfikacji zgłoszenia budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, a w konsekwencji możliwość zgłoszenia sprzeciwu pozostawiona zostanie w stosunku do innych inwestycji niż budowa wolno stojącego, nie więcej niż dwukondygnacyjnego budynku mieszkalnego jednorodzinnego w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora, tj. w przypadku budowy tego typu budynków przez deweloperów oraz budowy domów jednorodzinnych np. trzykondygnacyjnych. Rozwiązanie to usprawni budowę budynków mieszkalnych na własne potrzeby.

Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, należy zwrócić się do odpowiedniego organu gminy lub miasta, który wyda dokument o warunkach zabudowy.

Do budowy można przystąpić niezwłocznie po doręczeniu organowi administracji architektoniczno-budowlanej zgłoszenia budowy i zawiadomieniu powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o terminie rozpoczęcia robót budowlanych.

W przypadku domów powyżej 70 mkw. będzie jednak obowiązek ustanowienia kierownika budowy i prowadzenia dziennika budowy.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw proponuje więc rezygnację z dualizmu prawnego różnicującego budowę budynków mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy poniżej i powyżej 70 m².

Zmiana w przepisach przede wszystkim wyłączenie możliwości wniesienia sprzeciwu do zgłoszenia przy budowie domów powyżej 70 m kw. przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.

Jednak to nie koniec zmian w prawie budowlanym. Projekt ustawy wprowadza też inne rozwiązania m.in. rozszerza katalog obiektów budowlanych, które będzie można budować bez pozwolenia.

Jakie dodatkowe obiekty bez pozwolenia, ale tylko na zgłoszenie w 2023 r.?

Nowelizacja ustawy Prawo budowlane ma wprowadzić rozszerzenie katalogu inwestycji (budów) niewymagających decyzji o pozwoleniu na budowę, a wymagających jedynie dokonania pisemnego zgłoszenia, 

Do katalogu inwestycji zwolnionych z pozwolenia na budowę, ale wymagających zgłoszenia, zaproponowano dodanie w 2023 r.:

• niewielkich kolumbariów o powierzchni zabudowy nie większej niż 15 m² i o wysokości nie większej niż 3 m na terenie cmentarza,
• przepustów o długości nie większej niż 20 m oraz o przekroju wewnętrznym większym niż 0,85 m² i nie większym niż 3 m²;
• wylotów do cieków naturalnych i budowa zbiorników na wody opadowe lub roztopowe o pojemności większej niż 5 m³ i nie większej niż 15 m³;
• kioski i pawilony sprzedaży ulicznej o powierzchni zabudowy nie większej niż 15 m²;
• budowa masztów flagowych posadowione na gruncie o wysokości od 3 do 7 m.

Czytaj więcej

Uściński: Pracujemy nad ustawą deregulującą prawo budowlane

Dodatkowo do katalogu inwestycji zwolnionych z pozwolenia na budowę, ale wymagający zgłoszenia proponuje się dodanie budowy budowli ochronnych, w szczególności schronów i ukryć doraźnych, wolnostojących lub stanowiących część budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub budynku mieszkalnego w zabudowie zagrodowej, rozumianych jako pomieszczenie lub zespół pomieszczeń przeznaczonych do ochrony osób, urządzeń, zapasów materiałowych lub innych dóbr materialnych przed skutkami działań zbrojnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych, katastrof ekologicznych, przemysłowych lub innych zagrożeń, znajdujących się całkowicie poniżej poziomu otaczającego terenu, o powierzchni zabudowy do 35 m² rozumianej jako powierzchnia rzutu poziomego budowli ochronnej w stanie wykończonym, wyznaczonego przez rzutowanie na powierzchnię terenu wszystkich jego krawędzi zewnętrznych. Projektowane ułatwienia mogą wpłynąć na podniesienie indywidualnego poziomu bezpieczeństwa obywateli.

W projekcie zaproponowano także dodanie przepisu upoważniającego ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa do określenia, w drodze rozporządzenia, warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać przydomowe schrony i ukrycia doraźne o powierzchni do 35 m² oraz ich usytuowanie, biorąc pod uwagę wymagania określone w przepisach ustawy – Prawo budowlane.

Co będzie można budować bez pozwolenia i bez zgłoszenia w 2023 r.?

Nowelizacja prawa budowlanego w 2023 r. umożliwi budowę małych zbiorników wodnych o powierzchni do 5 m³ bez zgłoszenia i bez konieczności uzyskania pozwolenia. Nowe rozwiązania wprowadzone będą w celu walki z suszą.

Czytaj więcej

Co zmieni się w najnowszym programie "Moja Woda" 2023?

Ponadto, z obowiązku pozwolenia i zgłoszenia na budowę zaproponowano aby się zwolnić maszty flagowe posadowione na gruncie o wysokości do 3 m.

Projektowana zmiana w zakresie budowy zbiorników na wody opadowe i roztopowe powinna przyczynić się także do usprawnienia realizacji programu priorytetowego „Moja Woda” finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.  

Obowiązek inwentaryzacji powykonawczej w 2023 r.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw w związku z dodawaniem nowych obiektów zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, zakłada zmianę brzmienia art. 43 ust. 1aa, ponieważ zachodzi konieczność rozszerzenia katalogu obiektów podlegających obowiązkowi wykonania inwentaryzacji powykonawczej o:

• zbiorniki na wody opadowe lub roztopowe o pojemności większej niż 5 m³ i nie większej niż 15 m³,
• jednokondygnacyjne budynki gospodarcze i wiaty o prostej konstrukcji związane z produkcją rolną o powierzchni zabudowy do 300 m², przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 6 m i wysokości nie większej niż 6 m, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane;
• budowle ochronne, w szczególności schrony i ukrycia doraźne wolnostojące lub stanowiące część budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub budynku mieszkalnego w zabudowie zagrodowej, znajdujących się całkowicie poniżej poziomu otaczającego terenu, o powierzchni zabudowy do 35 m²,
• do 50 m krańcowe odcinki sieci: elektroenergetycznych (obejmujących napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kV), wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych (o ciśnieniu roboczym nie wyższym niż 0,5 MPa),
• przyłącza elektroenergetyczne, wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne, gazowe telekomunikacyjne,
• stacje ładowania.

Zgodnie z obowiązującym prawem dla powyższych obiektów kierownik budowy (a w przypadku jego braku - inwestor), ma obowiązek wykonać inwentaryzację powykonawczą, a geodeta przekazać sporządzoną dokumentację do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, która to dokumentacja powoduje aktualizację geodezyjnych baz danych.

Po nowelizacji prawa budowlanego, dla ww. obiektów budowlanych wprowadzana zmiana art. 43 ust. 1aa zachowuje ww. obowiązek geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej w mocy gdyż ujawnienie informacji o ww. obiektach w bazach danych jest istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa sytuowania innych projektowanych obiektów, które mogą powstać na danym obszarze (w przypadku obiektów podziemnych) oraz zapewnienia aktualności ewidencji gruntów i budynków, która ma wpływ m.in. na wymiar podatków (w przypadku budynków).

 Dalsza cyfryzacja procesu budowlanego

Projektowana ustawa pozwoli także na pełną cyfryzację w obowiązujących procedurach budowlanych. Inwestorzy otrzymają możliwość zgromadzenia i przedłożenia wszystkich dokumentów w postaci elektronicznej.

W organach administracji architektoniczno-budowlanej oraz organach nadzoru budowlanego ograniczona zostanie więc liczba dokumentacji papierowej, a w konsekwencji dostęp do dokumentów będzie prostszy i łatwiejszy. 

Będzie to miało pozytywny wpływ na środowisko naturalne i informatyzację Zarówno inwestorzy, jak i organy administracji publicznej, ograniczą ilość przygotowywanej i gromadzonej dokumentacji papierowej, której dziś mamy olbrzymie ilości – tłumaczy minister Waldemar Buda.

Szybsze użytkowanie budynków  i ograniczenie decyzji pozwolenia na użytkowanie

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw przewiduje zmiany, których celem jest rozszerzenie zasady oddawania do użytkowania obiektów budowlanych w drodze zawiadomienia o zakończeniu budowy oraz ograniczenie wydawania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.

Autorzy projektu proponują aby pozwolenie na użytkowanie było wymagane jedynie wówczas, gdy przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych oraz, gdy sam inwestor dobrowolnie o to występuje, mimo że uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie nie jest wymagane. W pozostałych przypadkach wymagane byłoby zawiadomienie o zakończeniu budowy.

Ponadto nowelizacja ustawy prawo budowlane wprowadzi  rezygnacje (w stosunku do budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów budowlanych kategorii III) z procedury formalnego oddawania do użytkowania, tak aby oddanie do użytkowania ww. obiektów następowało już z chwilą złożenia przez kierownika budowy oświadczenia o zakończeniu budowy i możliwości przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego.

Przed przystąpieniem do użytkowania do dokumentacji budowy konieczne będzie jednak dołączenie m.in. projektu technicznego, protokołów badań i sprawdzeń: przyłączy i instalacji, zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem, dokumentacji geodezyjnej, zawierającej wyniki geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej oraz informację o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu lub odstępstwach od tego projektu.

Ponadto, w celu weryfikacji wykonania obiektu budowlanego zgodnie z projektem budowlanym autorzy projektu proponują  aby dołączano do dokumentacji budowy, wykonanej przez kierownika budowy, dodatkową dokumentację fotograficzną.