W nadchodzącym tygodniu, a konkretnie 28 lipca 2023 roku, upłynie obecna VI kadencja samorządu rolniczego.

Wybory do Izb Rolniczych na kolejny 4-letni okres odbędą się 24 września 2023 r.

Pytanie, jaka tym razem będzie frekwencja?

Wrzesień lepszy niż lipiec

Nie oszukujmy się, na wsiach coraz mniej ludzi zajmuje się rolnictwem.

Wybory do izb VI kadencji - mimo powszechnej krytyki - odbyły się zaplanowanym terminie, który przypadł w środku najpilniejszych i najbardziej wytężonych prac w każdym gospodarstwie, tj. 28 lipca 2019 r.

Efekt? Frekwencja wyniosła 5,93 procent uprawnionych do udziału rolników.

Ustalony na wrzesień termin tegorocznych wyborów wydaje się być - biorąc pod uwagę powyższe - lepszy. Ale czy to wystarczy, by rolnicy udali się do wyborczych urn? Ba, czy znajdą się chętni do pracy w samorządzie rolniczym?

W ostatnich wyborach z 2019 roku w 200 okręgach o powierzchni użytków rolnych ponad 4 tys. ha wybierano po dwóch delegatów, zaś w 26 okręgach o powierzchni użytków rolnych do 4 tys. ha wybierano jednego delegata. Łącznie do obsadzenia było 426 mandatów, ale - ze względu na brak kandydatów w niektórych gminach - nie wszystkie mandaty zostały obsadzone.

Przypomnijmy, do głosowania jest uprawniony rolnik i jego współmałżonka, którzy podsiadają co najmniej 1 hektar ziemi. Dodatkowo prawo głosu mają przedstawiciele spółdzielni produkcyjnych, tzw. działów specjalnych oraz różnego rodzaju spółki, posiadające ziemię. W sumie uprawnionych do wyborów do izb rolniczych jest ok. 3 mln osób.

Jak wyglądają wybory do izb rolniczych?

W pierwszym etapie wyborów w okręgu wyborczym obejmującym obszar jednej gminy wybiera się dwóch członków rady powiatowej izby (lub jednego, jeżeli obszar użytków rolnych gminy nie przekracza 4 tys. ha).

W drugim etapie wyborów na swoim pierwszym posiedzeniu każda rada powiatowa izby wybierze spośród swoich członków przewodniczącego oraz delegata na Walne Zgromadzenie. W ten sposób z 31 rad powiatowych zostanie wyłonione 62-osobowe Walne Zgromadzenie Wielkopolskiej Izby Rolniczej, które z kolei na swoim pierwszym posiedzeniu wybierze spośród swego grona zarząd, Komisję Rewizyjną i komisje problemowe.

Po co są Izby Rolnicze?

Podstawowym zadaniem samorządu rolniczego jest działanie na rzecz rozwiązywania problemów rolnictwa i reprezentowanie interesów zrzeszonych w nim członków. Izby rolnicze wpływają na kształtowanie polityki rolnej i uczestniczą w jej realizacji.

Do zadań izb, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o izbach rolniczych, należy w szczególności:

  • sporządzanie analiz, ocen, opinii i wniosków z zakresu produkcji rolnej oraz rynku rolnego i przedstawianie ich organom administracji rządowej i samorządu terytorialnego,
  • występowanie do organów administracji rządowej w województwie i organów samorządu terytorialnego z inicjatywą w zakresie regulacji prawnych dotyczących rolnictwa, rozwoju wsi i rynków rolnych oraz opiniowanie projektów tych przepisów,
  • prowadzenie działań na rzecz tworzenia rynku rolnego oraz poprawy warunków zbytu płodów rolnych i produktów rolnych,
  • prowadzenie analiz kosztów i opłacalności produkcji rolnej,
  • gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji gospodarczych na potrzeby producentów rolnych oraz innych przedsiębiorców,
  • doradztwo w zakresie działalności rolniczej, wiejskiego gospodarstwa domowego oraz uzyskiwania przez rolników dodatkowych dochodów,
  • podejmowanie działań na rzecz rozwoju infrastruktury rolnictwa i wsi oraz poprawy struktury agrarnej,
  • podnoszenie kwalifikacji osób zatrudnionych w rolnictwie,
  • prowadzenie listy rzeczoznawców oraz przyznawanie tytułów kwalifikacyjnych w zakresie rolnictwa, na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
  • kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki i rzetelnego postępowania w działalności gospodarczej,
  • działanie na rzecz podnoszenia jakości środków i urządzeń stosowanych w działalności rolniczej oraz na rzecz poprawy warunków pracy i bezpieczeństwa w rolnictwie,
  • współdziałanie z jednostkami prowadzącymi szkoły rolnicze, wspieranie ich działalności, inicjowanie powstawania nowych szkół i zmian w programach nauczania oraz współorganizowanie praktyk,
  • kształtowanie świadomości ekologicznej producentów rolnych,
    inicjowanie działań mających na celu powoływanie i wspieranie zrzeszeń i stowarzyszeń producentów rolnych i leśnych,
  • działanie na rzecz poprawy jakości produktów rolnych,
  • promowanie eksportu produktów rolnych,
  • rozwijanie współpracy z zagranicznymi organizacjami producentów rolnych,
  • współpraca z administracją publiczną w zakresie ochrony środowiska, zdrowia i wiejskiego dziedzictwa kulturowego.

Izby mogą ponadto wykonywać zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, przekazane ustawami lub na podstawie porozumień z właściwymi organami administracji rządowej, a także realizować zadania przekazane w drodze porozumienia przez organy samorządu terytorialnego z zakresu zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego. 

Na działalność izb rolniczych przeznaczane jest 2 proc. podatku rolnego. 

Polskie Izby Rolnicze to historia sięgająca XIX wieku. Zlikwidowane dekretem w 1946 r., od połowy lat 90 XX wieku wznowiły swoją działalność. Od 2007 r. prezesem Krajowej Rady Izb Rolniczych jest Wiktor Szmulewicz.