W programie wsparcia dla gospodarstw niskotowarowych zakłada się, że dzięki pomocy finansowej będzie możliwe podjęcie inwestycji prowadzących do urynkowienia produkcji i poprawy dochodowości.

Pomoc będzie mogła być przyznana, jeśli rolnik spełni wszystkie następujące warunki:
  • jest właścicielem niskotowarowego gospodarstwa rolnego, to znaczy takiego, którego wielkość ekonomiczna (nadwyżka z produkcji rolnej) jest nie mniejsza niż 2 ESU (inaczej EJW) i nie większa niż 4 ESU (1 ESU to 1200 euro).
  • przez 3 lata przed złożeniem wniosku o pomoc prowadził gospodarstwo rolne. Do okresu prowadzenia gospodarstwa rolnego zalicza się także okres prowadzenia tego gospodarstwa przez poprzedniego właściciela, jeśli rolnik występujący o pomoc odziedziczył to gospodarstwo lub został następcą rolnika, który wystąpił o rentę strukturalną;
  • zobowiąże się do prowadzenia gospodarstwa przez 5 lat od otrzymania pierwszej płatności (można jednak gospodarstwo to przekazać następcy za rentę strukturalną);
  • zobowiąże się do restrukturyzacji gospodarstwa niskotowarowego zgodnie z przedstawionym planem rozwoju, zawierającym: opis gospodarstwa rolnego (wyposażenie w budynki i urządzenia, struktura produkcji roślinnej, liczba zwierząt, wielkość ekonomiczna w ESU), a także opis planowanych przedsięwzięć;
Przedsięwzięcia, które rolnik powinny znaleźć się w planie rozwoju gospodarstwa są następujące:
  • przestawienie lub przestawianie gospodarstwa niskotowarowego na produkcję metodami ekologicznymi;
  • przystąpienie do grupy lub organizacji producentów rolnych;
  • zakup zwierząt gospodarskich, maszyn rolniczych, gruntu rolnego (może być dzierżawa);
  • ukończenie szkoleń w zakresie dobrej praktyki rolniczej lub ekonomiki gospodarstwa,
  • udział w programie rolnośrodowiskowym,
  • rozpoczęcie produkcji w działach specjalnych produkcji rolnej;
  • przejście na system opodatkowania VAT na zasadach ogólnych,
  • przejście na system opodatkowania produkcji w działach specjalnych produkcji rolnej na zasadach ogólnych;
  • podpisanie umowy na realizację planowanych inwestycji w gospodarstwie rolnym lub na zróżnicowanie działalności rolniczej w Ramach Sektorowego Programu Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich";
  • osiągnięcie rocznej wartości sprzedaży produktów rolnych z gospodarstwa na poziomie co najmniej 20 tys. zł;
  • rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i osiągnięcie z niej przychodu w okresie pobierania pomocy w wysokości co najmniej 20 tysięcy złotych rocznie.
Cele przyjęte w planie rozwoju gospodarstwa niskotowarowego muszą być zrealizowane nie później niż w ciągu 6 miesięcy od otrzymania pomocy w trzecim roku realizacji tego planu. W ciągu 7 dni po upływie tych 6 miesięcy trzeba będzie złożyć kierownikowi biura powiatowego ARiMR oświadczenie o zrealizowaniu przedsięwzięć zapisanych w planie rozwoju wraz z dokumentami potwierdzającymi (faktury, certyfikaty, zaświadczenia, zeznania podatkowe itp). Jest to warunek niezbędny, aby otrzymywać pomoc jeszcze przez dwa lata (w czwartym i piątym roku). Możliwe jest otrzymywanie pomocy w czwartym i piątym roku, jeśli niezrealizowanie przedsięwzięć zapisanych w planie rozwoju jest następstwem przynajmniej jednej z następujących przyczyn:
  • długotrwała niezdolność rolnika do pracy,
  • wystąpienie klęski żywiołowej,
  • zniszczenie budynków inwentarskich na skutek ognia i innych zdarzeń losowych (w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach obowiązkowych),
  • wystąpienie choroby zakaźnej zwierząt.
Wówczas rolnik, zamiast oświadczenia o realizacji przedsięwzięć zgodnych z planem rozwoju, składa oświadczenie o wystąpieniu którejś z tych przyczyn.

Wnioski o pomoc dla gospodarstw niskotowarowych składa się w biurach powiatowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w dowolnym terminie. W 2005 roku kierownik biura wyda decyzje o przyznaniu płatności w ciągu 120 dni od złożenia wniosku, a w latach następnych - w ciągu 90 dni.

W pierwszym roku pieniądze mają być wypłacone w ciągu 60 dni od wydania decyzji, a w drugim roku i następnych latach - po roku od otrzymania pierwszej płatności.

Rolnik zobowiązany jest do zachowania wszelkich dokumentów potwierdzających realizację przedsięwzięć zapisanych w planie rozwoju gospodarstwa niskotowarowego przez 5 lat od ich zakończenia.

Wyliczanie wielkości ekonomicznej gospodarstw (ESU, inaczej EJW) odbywać się będzie na podstawie tzw. "Regionalnych Współczynników Standardowych Nadwyżek Bezpośrednich - SGM 2000", czyli dochodów uzyskiwanych ze wszystkich kierunków produkcji w gospodarstwie. Nie będą to dochody rzeczywiste, ale obliczane na podstawie wskaźników opracowanych przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i dla poszczególnych kierunków produkcji. ARiMR ma opracowany program komputerowy do wyliczania ESU.

Źródło: "Farmer" 03/2005