Rekompensata finansowa za niesprzedane owoce i warzywa jest w całości wypłacana z budżetu unijnego. Polscy rolnicy mogą ubiegać się o rekompensaty za jabłka, gruszki, pomidory i kalafiory. Z unijnego budżetu pokrywane są także zryczałtowane koszty transportu oraz sortowania i pakowania owoców i warzyw przeznaczonych do bezpłatnej dystrybucji.

Stawka rekompensaty za tonę wycofanych z rynku jabłek wynosi 88,1 euro, gruszek - 83,9 euro, pomidorów - 48,3 euro, a kalafiorów - 70,1 euro. Ilości owoców i warzyw wycofanych ze sprzedaży, za które przysługują rekompensaty, są limitowane. W ciągu roku nie mogą przekroczyć 10 proc. (w wypadku pomidorów i kalafiorów) oraz 8,5 proc. (dla jabłek i gruszek) łącznej ilości sprzedanej i przeznaczonej do bezpłatnej dystrybucji przez grupę producentów.

O zamiarze wycofania danej ilości owoców lub warzyw ze sprzedaży i przeznaczenia jej do bezpłatnej dystrybucji należy powiadomić prezesa ARR z dwudniowym wyprzedzeniem. Po kontroli prezes Agencji zadecyduje o sposobie rozdysponowania produktów nieprzeznaczonych do sprzedaży. W pierwszej kolejności mogą one być przekazane bezpłatnie organizacjom charytatywnym i fundacjom, zakładom karnym, obozom wypoczynkowym dla dzieci, szpitalom, domom starców i uczniom (poza stołówkami szkolnymi). W drugiej kolejności wycofane ze sprzedaży owoce i warzywa mogą być przeznaczane na pasze dla zwierząt (jako produkty świeże lub przetworzone przez zakłady paszowe) lub przerobione na alkohol o zawartości spirytusu powyżej 80 proc. Gdy żaden z tych sposobów zagospodarowania wycofanych ze sprzedaży owoców i warzyw nie jest możliwy, można je kompostować.

O rekompensaty za wycofane ze sprzedaży owoce lub warzywa ubiegać się mogą członkowie uznanych (lub wstępnie uznanych) grup producentów owoców i warzyw, a także rolnicy niezrzeszeni, którzy mają zawartą umowę z grupą producentów. O zwrot zryczałtowanych kosztów sortowania, pakowania lub transportu ubiegać się mogą poza grupami producentów także inne instytucje (np. organizacje charytatywne), jeśli faktycznie poniosły te koszty.

Aby uzyskać rekompensatę z Agencji Rynku Rolnego, trzeba złożyć wniosek w jej oddziale regionalnym, właściwym dla siedziby wnioskodawcy. Każdy wniosek może dotyczyć tylko jednego produktu wycofanego ze sprzedaży w ciągu co najmniej miesiąca w tzw. roku handlowym. Jeśli w następnych miesiącach ponownie wycofano ze sprzedaży produkty, trzeba będzie złożyć kolejny wniosek. Rok handlowy dla pomidorów i kalafiorów trwa od 1 stycznia do 31 grudnia, a dla jabłek i gruszek - od 1 sierpnia do 31 lipca. Pierwszy wniosek o rekompensaty w wypadku kalafiorów i pomidorów może być złożony 1 lutego (pierwszego dnia miesiąca następnego), a ostatni - 31 stycznia roku następnego (ostatniego dnia miesiąca następnego po zakończeniu roku handlowego). W wypadku gruszek i jabłek pierwszy wniosek można złożyć odpowiednio 1 września, a ostatni - 31 sierpnia następnego roku.

Od wyliczonej rekompensaty (ilość razy stawka za dany produkt) odliczane są zyski uzyskane w wyniku np. sprzedania części owoców za zgodą ARR na przetargu na przetworzenie na spirytus). Kwota rekompensaty dla rolników niezrzeszonych w organizacji producentów owoców i warzyw stanowi 90 proc. rekompensaty dla grup producentów.

Zryczałtowana kwota kosztów sortowania i pakowania (dotyczy opakowań do 25 kg) wynosi 132 euro za tonę. Natomiast zryczałtowana kwota kosztów transportu stanowi iloczyn ilości produktu i zryczałtowanej stawki za transport tony owoców lub warzyw na określoną odległość. Stawka ta jest zróżnicowana i wynosi: do 25 km - 15,5 euro, od 25 do 200 km - 32,3 euro, od 200 do 350 km - 45,2 euro, od 350 do 500 km - 64,5 euro, od 500 do 750 euro - 83,9 euro, od 750 km i więcej - 102 euro. W wypadku transportu chłodniczego koszt jednostkowy zwiększa się o 7,7 euro za tonę.

Rekompensaty za wycofanie ze sprzedaży owoców i warzyw wypłacane są w ciągu czterech miesięcy od złożenia wniosku.

Przed złożeniem wniosku o rekompensaty konieczne jest zarejestrowanie się grupy producentów i wszystkich jej członków w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców, prowadzonym przez ARR. Odpowiedni formularz można pobrać w centrali ARR (00-400 Warszawa, ul. Nowy Świat 6/12), w oddziałach terenowych ARR (Sekcja Administracji) lub wydrukować ze strony internetowej www.arr.gov.pl

Grupy producentów mogą z własnych funduszy operacyjnych wypłacać dodatki do rekompensat unijnych za niesprzedane owoce i warzywa. Maksymalne dodatki wynoszą w euro za tonę: do pomidorów - 80,1, kalafiorów - 65, jabłek - 62,3, gruszek - 64,4.

Wymagane załączniki do wniosku:
  • faktury za sprzedane owoce lub warzywa od początku roku handlowego, a w przypadku kolejnego wniosku - za okres nieobjęty w poprzednim wniosku,
  • świadectwa bezpłatnego przejęcia produktów np. przez organizacje charytatywne od początku roku handlowego,
  • miesięczne zestawienie ilości produktów wycofanych ze sprzedaży wraz ze sposobem zagospodarowania (oddzielnie dla rolnika niezrzeszonego),
  • zestawienie zryczałtowanych kosztów sortowania, pakowania,
  • zestawienie kosztów transportu oraz kopie listów przewozowych i faktur,
  • dokumenty potwierdzające proces biodegradacji lub kompostowania.

Źródło: "Farmer" 02/2005