Tak jak w latach poprzednich, tak i w tym roku, o premię dla młodego rolnika, w wysokości (jeszcze) 150 tys. zł, może wystąpić gospodarz, który ma nie więcej niż 40 lat i przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy, lecz nie wcześniej niż w okresie 24 miesięcy, rozpoczął prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie o powierzchni użytków rolnych wynoszącej co najmniej 1 ha.

Od kandydata na młodego rolnika wymaga się również, aby przed tym, jak stał się właścicielem (lub dzierżawcą, o czym niżej) 1 ha gruntów, nie miał zwierząt gospodarskich objętych obowiązkiem rejestracji w ARiMR i nie wystąpił o płatności bezpośrednie lub inną pomoc finansową unijną bądź krajową oraz nie prowadził działu specjalnego produkcji rolnej.

Inaczej te zasady wyglądają, gdy o premię stara się młody rolnik, który odziedziczył gospodarstwo rolne. Może on wtedy złożyć wniosek o wsparcie, jeśli stał się właścicielem lub wszedł w posiadanie użytków rolnych i jednocześnie składał wnioski o dopłaty bezpośrednie przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej, lecz nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających ten dzień.

Wracając jednak do tego pierwszego przykładu, przepisy zezwalają, ażeby ten wymagany na starcie jeden hektar był gruntem dzierżawionym. Co jednak istotne - aby Agencja nie zakwestionowała tego posiadania (co może się niestety zdarzyć), warto zadbać o to, by umowa dzierżawy była długoterminowa oraz aby ten grunt wszedł potem w skład gospodarstwa rolnika.

Obowiązkiem opracowanie i realizacja biznesplanu

Premia dla młodych rolników (czyli założone jeszcze na ten rok w sumie 150 tys. zł na beneficjenta) jest wypłacana w dwóch ratach. Pierwsza wynosi 120 tys. zł, a wniosek o jej wypłatę składa się w terminie 9 miesięcy od doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy. Natomiast wypłata drugiej raty jest uwarunkowana realizacją obowiązkowo opracowanego biznesplanu i należy o nią wnioskować nie później niż do upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty i – aktualnie – nie później niż do 31 sierpnia 2025 roku (wynika to z wydłużenia o dwa lata obowiązywania PROW 2014-2020).

Premia w całości musi zostać przeznaczona na prowadzoną działalność rolniczą lub przygotowanie do sprzedaży produktów wytwarzanych w gospodarstwie. Ponadto 70% pomocy trzeba przeznaczyć na inwestycje w środki trwałe. W terminie 9 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy rolnik musi być ubezpieczony w KRUS z mocy ustawy w pełnym zakresie jako rolnik, a dodatkowo trzeba wykazać, że jest się ubezpieczonym co najmniej od roku.

Te 9 wspomnianych miesięcy to też czas na powiększenie gospodarstwa. Po tym okresie bowiem gospodarstwo musi mieć powierzchnię równą co najmniej średniej krajowej (czyli 11,04 ha), a w województwach o niższej średniej – co najmniej średniej wojewódzkiej. W obu przypadkach gospodarstwo nie może być większe niż 300 ha, przy czym jego wielkość ekonomiczna nie powinna być mniejsza niż 13 tys. euro i większa niż 150 tys. euro. Co równie ważne, część podstawowa gospodarstwa (przynajmniej 70%) powinna być własnością beneficjenta, lub pozostawać w użytkowaniu wieczystym, lub stanowić dzierżawę z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub JST.

Warto też pamiętać, że na początku grudnia ub.r. weszły w życie przepisy, które uzależniają przyznanie premii i wypłaty pierwszej raty pomocy dla młodych rolników od konieczności wykonania oceny oddziaływania na środowisko założonych inwestycji. Wymogiem jest też dołączenie do wniosku o płatność pierwszej raty ostatecznej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. To, jakie inwestycje podlegają obowiązkowej ocenie środowiskowej, można sprawdzić na stronie internetowej ARiMR.

Czy kwota 150 tys. zł premii na start to dużo, czy mało?

Premia musi być w całości przeznaczona na prowadzenie gospodarstwa lub przygotowanie do sprzedaży produktów rolnych w nim wytwarzanych. Minimum 70% tego bonusu powinno być wykorzystane na inwestycje w środki trwałe (grunty, budowle i budynki, maszyny, urządzenia, środki transportu, inwentarz żywy – zwierzęta w hodowli oraz chowie i zwierzęta pociągowe). W tym kontekście pojawia się pytanie: czy kwota 150 tys. zł premii na start to dużo, czy mało?

Rozwiń swoje gospodarstwo dzięki kredytowi dla rolników!

Zdaniem samorządu rolniczego, który już rok temu wnioskował do resortu rolnictwa o podwyższenie tej kwoty – za mało. Natomiast zdaniem urzędników z ministerstwa, kwota 150 tys. jest pomocą w zupełności wystarczającą.

- Ustalając ww. stawkę pomocy finansowej dla młodych rolników w ramach operacji typu „Premie dla młodych rolników” PROW 2014-2020 (a także poprzednie stawki) kierowano się zasadą, że kwota premii dla młodych rolników w kolejnych programach rozwoju obszarów wiejskich jest dostosowywana średnio co kilka (cztery lub pięć) lat do wzrastających kosztów prowadzenia działalności rolniczej (wzrost cen wybranych czynników produkcji w rolnictwie: maszyn i narzędzi rolniczych, paliw, materiałów budowlanych, środków ochrony roślin, pasz, a także średnich cen użytków rolnych), jak również do wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto – informował wówczas samorząd rolniczy resort rolnictwa.

Szeroki wybór maszyn rolniczych znajdziecie na Giełdzie Rolnej

- Ponadto określając kwotę premii dla młodych rolników brano również pod uwagę średnią wartość inwestycji zrealizowanych przez młodych rolników w ramach operacji typu „Modernizacja gospodarstw rolnych” PROW 2014-2020. W czasie, kiedy wysokość pomocy dla młodych rolników ustalano na poziomie 150 tys. zł, średnia wartość inwestycji zrealizowanych przez młodych rolników w ramach „Modernizacji gospodarstw rolnych” wynosiła 174 tys. zł, czyli mniej niż 200 tys. zł - podkreśliło w odpowiedzi MRiRW.

Są też inne drogi wsparcia młodego rolnika

Ci, którzy uważają, że premia w wysokości 150 tys. zł to jednak trochę za mało na rozwój gospodarstwa praktycznie od zera, zwłaszcza w obliczu ostatnio obserwowanych zawirowań rynkowych, mogą wspomóc się innymi środkami pomocowymi, dającymi większy komfort gospodarowania. Jak choćby limitem w rachunku bieżącym lub kredytem obrotowym z oferty Credit Agricole, dedykowanym właśnie młodym rolnikom.

Bank, w ramach dedykowanego właśnie młodym rolnikom konta Agricole, oferuje limit w rachunku bieżącym lub kredyt obrotowy do 150 tys. zł bez zabezpieczenia lub 200 tys. zł zabezpieczone przez FGR. Środki te, jako uzupełnienie premii z ARiMR (po spełnieniu warunków młodego rolnika) można przeznaczyć na bieżące finansowanie działalności, zakup maszyn i urządzeń, zakup nawozów, inwentarza, np. jałówek lub trzody chlewnej, zakup nawozów. Środki te nie muszą być w całości wykorzystane, i jako że stanowią formę górnej granicy limitu do wykorzystania na rachunku, mogą być używane przez młodego rolnika w długim okresie, a oprocentowanie stosowane jest tylko do wykorzystanego poziomu w danym okresie. Tego typu oferta daje więc młodemu rolnikowi większą swobodę działania, a jej atutem jest brak konieczności wykorzystania dostępnych środków w całości na początku działalności.

Premia dla młodego rolnika będzie wyższa od 2023 r., ale….

Ci, którzy właśnie przymierzają się do złożenia wniosku o premię dla młodego rolnika, powinni się zastanowić, czy warto ubiegać się o nią „na starych zasadach”, czy może poczekać, aż wejdzie w życie Krajowy Plan Strategiczny, a wraz z nim, niezaprzeczalnie nieco korzystniejsze przepisy dot. premii dla młodych gospodarzy (wyższa kwota pomocy). Plan, zgodnie z założeniami, powinien być wdrożony w 2023 r. Obecnie jest weryfikowany przez unijnych urzędników. Ale.... sytuacja geopolityczna nieco się ostatnio – jak wiemy – zmieniła, niewykluczone więc, że mogą zmienić się ogólne wytyczne, na bazie których KPS został opracowany (a więc strategia Europejski Zielony Ład). Co za tym idzie, nanoszenie poprawek a następnie opracowanie odpowiednich aktów wykonawczych może się opóźnić. Nie ma więc pewności, czy nabór na premię dla młodego rolnika na nowych zasadach ruszy w terminie. A biorąc pod uwagę nawet realne daty – ogłoszenie naboru, lista, weryfikacja wniosku, decyzja, uprawomocnienie itd. – środki na koncie młodego rolnika z perspektywy 2021-2027 mogą pojawić się najszybciej za 3 lata.

Warunki przyznania pomocy zapisane w KPS są na dziś bardzo ogólne i co najważniejsze – niestety niepewne. Póki co wiemy, że największym atutem KPS w kontekście właśnie planowanej premii dla młodego rolnika jest to, że będzie ona wynosiła 200 tys. zł. Wymogi dotyczące jej przyznania wydają się być w sumie zbliżone do obecnych. Tak jak i aktualnie, rozpoczęcie prowadzenia działalności rolniczej (w gospodarstwie rolnym) nie może nastąpić wcześniej niż w okresie 24 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Ale tym razem młody rolnik od dnia przyznania pomocy będzie miał 12 miesięcy (a nie jak obecnie 9) na rozpoczęcie prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie jako kierujący o powierzchni użytków rolnych równej co najmniej średniej wojewódzkiej lub krajowej lub o wielkości ekonomicznej równej co najmniej 15 tys. euro. Powierzchnia użytków rolnych tego gospodarstwa nie może przekraczać 300 ha, a jego wielkość ekonomiczna – 150 tys. euro.

Młody rolnik będzie zobowiązany do osiągnięcia co najmniej 60% udziału przychodów uzyskiwanych w związku z prowadzoną w gospodarstwie działalnością rolniczą we wszystkich swoich przychodach i jego utrzymania przynajmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, a także utrzymania w tym samym czasie nabytych w ramach operacji środków trwałych.

Jeśli chodzi o KRUS, w projekcie Planu Strategicznego na lata 2021-2027 młodym rolnikiem jest osoba z 3-letnim stażem pracy w rolnictwie, przy czym za staż pracy w rolnictwie uznaje się okres, liczony do dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy, w którym wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie jako rolnik lub domownik lub ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Przypomnijmy, obecnie jest to 12 miesięcy.

Może nie ma na co czekać, bo lepszy wróbel w garści?

W kontekście wysokości zaplanowanej premii nie można jednak też zapominać o szalejącej aktualnie inflacji. Oczywistym jest, że nominalne 200 tys. zł dzisiaj będzie miało za 3 lata niższą realną wartość. Chyba nikogo bardziej niż rolników nie dotyka wzrost cen środków do produkcji, który jest znacznie wyższy od poziomu inflacji ogłaszanego przez GUS.

Prawdopodobnie, biorąc pod uwagę zapowiedzi nowych zasad dotyczących premii dla młodych rolników, część z młodych gospodarzy mimo wszystko zdecyduje się jeszcze poczekać „z przejściem na swoje”. Dla tych, którzy jednak z różnych względów nie mogą już dłużej czekać lub nie chcą i zdecydują się wystąpić o premię już w tym roku, oprócz wspomnianego limitu w rachunku bieżącym lub kredytu obrotowego, Credit Agricole proponuje też lokatę na 1, 2 lub 3 lata o stałym oprocentowaniu 3%. Tym samym każda nadwyżka z przychodu młodego rolnika (oby!), czy wolne środki nie wymagające ich użycia w określonym czasie itd. mogą zostać ulokowane na bardzo korzystnym oprocentowaniu, z gwarancją pomnożenia ich po wybranym okresie depozytu. Można więc będzie pomnażać swój kapitał w sposób zaplanowany i ciągły, budując sobie tym samym bezpieczną poduszkę finansową na (oby nie) cięższe czasy.

Wszystkie te produkty dostępne są w ramach - dedykowanego rolnikom i młodym rolnikom do codziennej bankowości - konta Agricole. Dodatkowo, w jego ramach, rolnik może korzystać z rachunków VAT i płatności split payment i z usługi paczek przelewów na warunkach cenowych dla klientów detalicznych (np. wpłaty i wypłaty gotówkowe oraz przelewy ELIXIR, w tym split payment nie są obarczone prowizjami). Do Konta Agricole Bank dodaje kartę płatniczą oraz dostępy do CA24 eBank i CA24 Mobile. Konto w przypadku rolników korzystających z finansowania działalności w banku jest darmowe. Od stycznia 2021 r. rolnicy indywidualni mogą otworzyć takie konto całkowicie zdalnie przez specjalną aplikację na telefon. Jest ono aktywne od razu po podpisaniu dokumentów na telefonie.