Wymóg ustawowy uczynił mechanizm podzielonej płatności (split payment) sprawił, że coraz więcej przedsiębiorców korzysta już z rachunku technicznego VAT.  Także rolnika prowadzącego działalność na zasadach czynnego VAT-u nie ominie konieczność wykorzystywania  rachunku technicznego VAT do rozliczania się np z Urzędem Skarbowym.

Okazuje się, że to właśnie na techniczny rachunek VAT przypisany do konta rolnika, a nie na konto bankowe rolnika, będą spływać wszelkie dodatkowe nadpłaty i zwroty np. Urzędu Skarbowego. Czym zatem jest ten rachunek VAT?

Po co rachunek VAT?

W celu ustalenia, do czego m.in. potrzebny jest rachunek VAT, wpierw trzeba określić, czym jest split payment, czyli model podzielonej płatności. Split payment jest to mechanizm, w którym płatność nabywcy za określoną grupę towarów lub usług dokonywana jest na dwa rachunki bankowe sprzedawcy lub usługodawcy.

Jeden z tych rachunków to konto techniczne VAT, gdzie ma trafić naliczony wcześniej podatek VAT od zakupionego towaru lub ewentualnie świadczonej usługi. Jednak może zdarzyć się sytuacja, w której zgromadzone środku na rachunku technicznym VAT będą wyższe niż aktualne zobowiązania podatkowe do spłaty.

Ponadto od tej pory wszelkie zwroty i nadpłaty np. podatkowe z urzędów będą spływać właśnie na rachunek techniczny VAT, a nie jak było do tej pory bezpośrednio na konto bankowe.

Kumulacja środków

Do kumulacji środków z podatku VAT dochodzi w sytuacji, kiedy następuje zwrot korekty faktur (zwrot nadpłaconego VAT-u) oraz np. zwroty podatku VAT z urzędu skarbowego. Sprzedaż opodatkowana obniżoną stawką VAT również może doprowadzić do skumulowania środków na koncie technicznym VAT.

 

Ponadto także w sytuacji, gdy rolnik rozliczający się na zasadach czynnego VAT-u weźmie kredyt obrotowy na spłatę VAT-u w urzędzie skarbowym w celu np. zakupu maszyny rolniczej. Źródłem spłaty raty lub całości takiego kredytu z banku jest zwrot środków przez urząd skarbowy podatku VAT nadpłaconego przez klienta.

Jednak od 1 listopada 2019 r. zwrot nadpłaconego VAT-u przez urząd skarbowy następuje właśnie na konto techniczne VAT, a nie bezpośrednio na konto rolnika. Środki zgromadzone na koncie technicznym VAT nadal należą do rolnika, ale są zamrożone w ten sposób, że może dokonać ograniczony zakres operacji finansowych, związanych zazwyczaj ze spłatą podatków. Czyli de facto nie może nimi swobodnie dysponować.

Z konta technicznego VAT możemy np. opłacić zaległy VAT, dokonać opłaty ZUS i opłacić należności podatkowe z innych faktur.

Niestety, nie ma jednak technicznej możliwości, aby część lub całość tych środków  samodzielnie przelać bezpośrednio na konto należące do rolnika lub dokonać przelewu raty na konto wskazane przez bank. W takiej sytuacji rolnik nie jest w stanie opłacić tych zaległości dla banku.

Grożą mu za to odsetki karne za opóźnione spłaty oraz obniżenie scoringu (określającego punktami rzetelność kredytobiorcy), a w najgorszym wypadku zablokowanie możliwości skorzystania z kredytu obrotowego. W jaki sposób rolnik może temu zaradzić?

Wniosek o uwolnienie środków

Ustawodawca przygotował rozwiązanie prawne, które pozwala na wyjątkowe uwolnienie środków z konta technicznego VAT. Zgodnie z art. 108 b ustawy o podatku od towaru i usług,  rolnik może złożyć wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o uwolnienie określonej kwoty z konta technicznego VAT i przelania jej na rachunek rolnika.

Niestety taka decyzja odbywa się w drodze postanowienia i wymaga indywidualnego rozporządzenia, co może potrwać. Zgodnie z prawem, naczelnik US  ma do 60 dni (licząc od dnia otrzymania wniosku) na rozpatrzenie wniosku.

Należy pamiętać, że jego decyzja nie musi być przychylna rolnikowi. Naczelnik może wydać decyzję odmowną lub pomniejszyć kwotę wnioskowaną o zaległość podatkową wobec urzędu podatkowego nawet, jeśli zachodzi tylko podejrzenie, że taka zaległość powstanie.

Rolnik wnoszący wniosek o uwolnienie środków powinien też spodziewać się czynności sprawdzających, a nawet kontroli ze strony organów skarbowych. Jeżeli naczelnik US uzna, że można przelać rolnikowi środki na wskazany rachunek bankowy, to prześle swoją decyzję zarówno do rolnika, jak i do banku, w którym prowadzony jest rachunek techniczny VAT, przypisany do konta bankowego rolnika. W decyzji naczelnika będzie podany rachunek VAT rolnika, jak i numer konta, na które mają być zwrócone pieniądze oraz dokładna kwota środków.