Co drugi rolnik z mojej wsi odebrał protokoły po kontroli, zmieniające obszary działek, na które wystąpił o dopłaty w 2015 r. Przysługuje dwutygodniowy termin odwołania, chociaż w biurze powiatowym nie ma jeszcze stosownych dokumentów – poskarżył się nam czytelnik.

W związku z tym zapytaliśmy w ARiMR:

1. jak rolnik może zaskarżyć taki protokół?

2. jakie będą konsekwencje wskazanych błędów, jeśli jako ich przyczynę podano "błąd inspektora"?

3.  podano, że z uwagi na skomplikowany charakter sprawy rozpatrzenie wniosków przeciągnie się. Kto skomplikował charakter sprawy? Rolnik, urzędnik, kontroler, minister? Kto za to odpowie? Czy jeśli system jest zbyt skomplikowany, nie powinno się go uprościć?

4. czy sankcje będą obowiązywały też w przypadku podania do dopłat mniejszego areału, niż faktycznie uprawiany?

Oto nadesłana przez agencję odpowiedź:

1. Jak rolnik może zaskarżyć taki protokół?

Od roku 2007 do chwili obecnej obowiązują identyczne zasady dotyczące sposobu postępowania w sytuacji, gdy rolnik nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w raporcie z kontroli w zakresie kwalifikowalności powierzchni. Wynikają one z zapisów ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Zgodnie z tymi zapisami, każdy kontrolowany rolnik, nawet w sytuacji gdy nie został powiadomiony o kontroli, ale był obecny podczas realizacji czynności kontrolnych, może bezpośrednio po zakończeniu kontroli zgłosić swoje zastrzeżenia co do jej przebiegu i ustaleń. W takiej sytuacji, uwagi takie umieszczane są w raporcie z kontroli.

Ponadto, w każdym raporcie z kontroli w zakresie kwalifikowalności powierzchni zamieszczona jest informacja, że w przypadku, gdy rolnik nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w raporcie z kontroli, zgodnie z zapisami Ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, art. 37 ust. 7 , może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do ustaleń w nim zawartych do Dyrektora Oddziału Regionalnego ARiMR, w terminie 14 dni od dnia doręczenia raportu. Informacja o terminie wnoszenia zastrzeżeń oraz do kogo mają być skierowane jest również zamieszczona w każdym piśmie przewodnim, które jest wysyłane do rolnika razem z kopią raportu z kontroli.

 

2. Jakie będą konsekwencje wskazanych błędów, jeśli jako ich przyczynę podano "błąd inspektora"?

Jeżeli w raporcie z kontroli, który został już przekazany rolnikowi, konieczne będzie wprowadzenie korekt, wówczas ARiMR wprowadza niezbędne korekty w raporcie i wysyła do rolnika jego kopię wraz z pismem przewodnim, w którym są wymienione, w sposób tabelaryczny wszystkie korekty zapisów wraz z podaniem wartości archiwalnej, wartości obowiązującej oraz przyczyny wprowadzenia zmiany. Taki sposób postępowania umożliwia rolnikowi dokładne zapoznanie się ze zmianami, które zostały wprowadzone w raporcie, który już wcześniej otrzymał.

Przyczyny korekt mogą być różne. Mogą one wynikać zarówno z uwag zgłoszonych przez rolników, które są w uzasadnionych przypadkach rozpatrywane na korzyść rolnika, jak również z konieczności korekty błędów oczywistych czy omyłek pisarskich.

Należy podkreślić, że absolutnym priorytetem dla ARiMR jest zarówno: wysoka jakość kontroli jak i dokumentacji pokontrolnej, dlatego 100% raportów z kontroli w zakresie kwalifikowalności powierzchni podlega weryfikacji przez pracowników ARiMR zanim zostaną przekazane do rolnika. Jednak ze względu na znaczną liczbę kontroli (ponad 73 tysiące kontroli w roku 2015) zdarzają się sytuacje, że konieczne jest wprowadzenie korekt do raportów, już po ich wysłaniu do rolnika. Nie zawsze jednak wprowadzenie korekt w raporcie (bez względu na przyczynę ich wprowadzenia) powoduje ewentualne konsekwencje zarówno dla rolnika jak również osoby, która daną kontrolę zrealizowała.

 

3. Z uwagi na skomplikowany charakter sprawy rozpatrzenie wniosków przeciągnie się. Kto skomplikował charakter sprawy? Rolnik, urzędnik, kontroler, minister? Kto za to odpowie? Czy jeśli system jest zbyt skomplikowany, nie powinno się go uprościć?

Zgodnie z art. 75 ust. 2 rozporządzenia (UE) Nr 1306/2013 nie dokonuje się żadnych wypłat płatności bezpośrednich, przed zakończeniem weryfikacji warunków kwalifikowalności w tym również kontroli na miejscu.

W Polsce od roku 2015, podobnie jak we wszystkich Państwach członkowskich, wdrażany jest nowy system płatności bezpośrednich. W ramach tego systemu w Polsce wdrażanych jest 16 schematów pomocowych finansowanych w 100% z budżetu wspólnotowego i płatność niezwiązana do tytoniu finansowana w 100% z budżetu krajowego.

Termin wydania decyzji administracyjnej dotyczącej przyznania płatności bezpośrednich jest zatem zależny od liczby schematów pomocowych, o które ubiega się rolnik jak również liczby błędów stwierdzonych podczas kontroli administracyjnej.

Natomiast zgodnie z art. 24 ust. 8 ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. poz. 1551) w przypadku niezałatwienia sprawy o przyznanie płatności bezpośrednich oraz płatności niezwiązanej do tytoniu do dnia 1 marca roku następującego po roku, w którym został złożony wniosek, kierownik biura powiatowego Agencji zawiadamia rolnika, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. W takim piśmie kierownik biura powiatowego, co do zasady powinien podać powód niezakończenia postępowania.

Jednocześnie chcemy zapewnić, że ARiMR dokłada wszelkich starań, aby decyzje przyznające rolnikom płatności bezpośrednie za 2015 rok zostały wydane jak najszybciej, tak by można było sprawnie wypłacić rolnikom należne im z tego tytułu płatności.

 

4. Czy sankcje będą obowiązywały też w przypadku podania do dopłat mniejszego areału, niż faktycznie uprawiany?

Zgodnie z art. 72 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 we wniosku o przyznanie płatności rolnik musi wykazać wszystkie działki rolne będące w jego posiadaniu. Nie oznacza to, że wszystkie grunty muszą być deklarowane do płatności. We wniosku o przyznanie płatności na stronie drugiej w tabeli VII „Oświadczenie o powierzchni działek ewidencyjnych” rolnik może wykazać przy każdej działce ewidencyjnej będącej w jego posiadaniu powierzchnię niezgłaszaną do płatności. Na trzeciej stronie wniosku w tabeli VIII „Oświadczenie o sposobie wykorzystywania działek rolnych” rolnik wykazuje działki rolne, które deklaruje do przyznania płatności.

Niewywiązanie się z obowiązku zgłaszania wszystkich gruntów rolnych, które są w posiadaniu rolnika, może spowodować nałożenie na niego kary administracyjnej, o której mowa w art. 16 rozporządzenia (UE) nr 640/2014. Zgodnie bowiem z tym przepisem, jeżeli różnica pomiędzy powierzchnią wszystkich gruntów należących do rolnika (zgłoszonych i nie zgłoszonych do przyznania płatności), a powierzchnią wykazaną we wniosku o przyznanie płatności wynosi więcej niż 3% zgłoszonego obszaru, całkowitą kwotę bezpośrednich płatności obszarowych lub wsparcia w ramach środków wsparcia obszarowego, wypłacanych temu beneficjentowi za dany rok, zmniejsza się o maksymalnie 3%, w zależności od wielkości tej różnicy. Analogiczne przepisy obowiązywały również w latach 2009-2014.