Każdego roku wypadkom przy użyciu maszyn i urządzeń ulega około 16 tysięcy ubezpieczonych w KRUS rolników i członków ich rodzin, a ginie ponad 50 osób. Najczęstsze urazy to okaleczenia ruchomymi częściami maszyn, urazy rąk, uszkodzenia wzroku i słuchu, poparzenia, porażenie prądem przy obsłudze maszyn i urządzeń zasilanych z sieci elektroenergetycznych. Przyczyną wielu wypadków są niewłaściwe metody pracy i stosowanie sprzętu wyeksploatowanego, nieprawidłowo naprawianego, konserwowanego i przechowywanego. Postępuje dekapitalizacja środków produkcji wskutek ubożenia wsi. Średni wiek ciągników i innych maszyn rolniczych przekracza 20 lat. Do rolników trafia niebezpieczny sprzęt chałupniczej produkcji, różne samoróbki i przeróbki, a także sprzęt wyeksploatowany, kupowany od innych rolników lub sprowadzany z zagranicy.

Rolnicy często nie mają odpowiedniego sprzętu do wykonywania napraw i konserwacji maszyn. Przyczyną wypadków jest też zły stan obejść gospodarskich, w tym urządzeń do pracy na wysokości oraz budynków inwentarskich i gospodarczych. Rolnicy nierzadko także nie znają stanu swego zdrowia i pracują mimo choroby, nie przestrzegają elementarnych zasad bezpieczeństwa, stosują niebezpieczne metody pracy, mimo że mają wiedzę teoretyczną na ten temat. Niebezpieczny jest też brak świadomości istniejących zagrożeń lub ich lekceważenie, jeśli zachodzi konieczność wykonywania pracy jak najniższym nakładem. Zdarza się też, niestety, że do pracy angażowane są dzieci lub osoby w podeszłym wieku.

KRUS zrobił wiele mówiące zestawienie, grupując wypadki w zależności od tego, podczas użytkowania jakich maszyn nastąpiły. Niechlubne pierwsze miejsce zajmują tu środki transportu rolniczego, głównie różnego rodzaju przyczepy i rozrzutniki obornika - ok. 3600 wypadków rocznie, w tym ponad 1300 upadków. Na drugim miejscu są ciągniki rolnicze i wały przegubowo-teleskopowe - ponad 2800 wypadków. Na 1200 wypadków podczas eksploatacji ciągników kilkanaście jest śmiertelnych z powodu przewrócenia ciągnika lub przejechania przez ciągnik.

Najgroźniejsze w skutkach są przejechania, uderzenia, pochwycenia przez środki transportu i przemieszczające się maszyny rolnicze. Jest ich 8000 rocznie, ale co 10 taki wypadek kończy się śmiercią. 1000 wypadków zdarza się podczas agregowania i odczepiania maszyn od ciągnika, 900 podczas wchodzenia i schodzenia z ciągnika, 700 z powodu pochwycenia przez wały przegubowo-teleskopowe, 200 wypadków zdarza się z powodu przyciśnięcia podczas manewrowania, poparzenia podczas uzupełniania płynu w nagrzanych chłodnicach czy podczas wymiany pasków klinowych, napędzających sprężarkę i prądnicę (urazy palców) oraz porażenie prądem lub poparzenie elektrolitem podczas ładowania akumulatorów.

Aż 3100 wypadków zdarza się podczas pracy maszyn i urządzeń do produkcji zwierzęcej, w tym 2000 - podczas użytkowania parników. Podczas eksploatacji maszyn do zbioru roślin następuje 2400 wypadków; narzędzi i urządzeń do prac warsztatowych, takich jak pilarki tarczowe i piły łańcuchowe - 1500; maszyn do siewu, sadzenia i nawożenia mineralnego - 1100, maszyn do młócenia i czyszczenia nasion - 1000, narzędzii maszyn do uprawy gleby - 700; maszyn i narzędzi do ochrony i pielęgnacji roślin - 400; maszyn do nawożenia organicznego - 350.

Część wypadków spowodowana jest tym, że oferowane rolnikom maszyny i urządzenia nie mają wystarczających zabezpieczeń, zwłaszcza przed, tak częstymi przecież, błędami użytkowania. Niektóre instrukcje obsługi są źle napisane, gdyż nie informują o tym, na czym polega prawidłowa esploatacja, zgodna z zasadami ergonomii i BHP. Dlatego KRUS promuje maszyny i urządzenia bezpieczne - przyznając Znak Bezpieczeństwa KRUS i zwiększające bezpieczeństwo pracy w gospodarstwie rolnym, które nagradza statuetką Dobrosław.

Źródło: "Farmer" 10/2005