Przed podpisaniem umowy ubezpieczeniowej trzeba dokładnie przeczytać ogólne warunki ubezpieczenia (OWU), będące częścią umowy. To tam zapisane jest, za co firma ubezpieczeniowa odpowiedzialności nie przejmuje, a za co odszkodowanie może być wypłacone.

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA
Zapisy OWU jednych firm ubezpieczeniowych mogą być korzystniejsze od zaproponowanych przez inne. Dlatego przed podpisaniem umowy warto zapoznać się z ofertą różnych ubezpieczycieli, aby mieć pewność, że dany „produkt ubezpieczeniowy” jest potrzebny i spełnia oczekiwania. Dla przykładu może się okazać, że z OWU wynika obowiązek pokrycia części szkody przez samego ubezpieczającego, tzw. udział własny, w wysokości np. 10–15 proc. Często stosowaną praktyką jest także wypłacanie odszkodowania tylko wtedy, gdy wysokość szkody przekroczy określoną w OWU kwotę np. 500 złotych.
Z ogólnych warunków ubezpieczenia wynika także szereg obowiązków dla ubezpieczonego. Przede wszystkim chodzi o procedurę zgłaszania wypadku ubezpieczeniowego, czyli zdarzenia, które po stronie zakładu ubezpieczeń powoduje obowiązek wypłaty odszkodowania. W OWU należy szukać wskazówek, co zrobić, gdy ubezpieczona maszyna zostanie skradziona. Trzeba się do tego ściśle stosować, ponieważ w przeciwnym wypadku zakład ubezpieczeń odmówi wypłaty odszkodowania. Może to być obowiązek polegający na konieczności zgłoszenia szkody w ciągu określonej liczby dni od dnia jej powstania. Pracownik ubezpieczyciela na pewno będzie wypytywał klienta i ustalał, czy nie zachodzi okoliczność, która wyłącza odpowiedzialność ubezpieczyciela.

DOCHODZENIE ODSZKODOWANIA
Przepisy Kodeksu cywilnego (ustawa z 23 kwietnia 1964 r., DzU Nr 16, poz. 93 ze zm.) w art. 805 i w następnych regulują umowy ubezpieczenia w sposób ogólny. Art. 817 Kodeksu cywilnego mówi, że ubezpieczyciel powinien wypłacić odszkodowanie w ciągu 30 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku. Termin ten może zostać przedłużony jedynie w sytuacji, gdy wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu i wysokości szkody nie jest możliwe w tak krótkim czasie. Wówczas wypłata odszkodowania powinna nastąpić w ciągu 14 dni od wyjaśnienia okoliczności wypadku. Terminy mają również znaczenie z punktu widzenia możliwości dochodzenia odsetek za opóźnienie w wypłacie odszkodowania niezależnie od wysokości szkody i winy zakładu ubezpieczeń. Ogólne Warunki Ubezpieczenia nie mogą zmieniać na niekorzyść klienta podanych wyżej terminów spełnienia świadczenia odszkodowawczego.

GDY UBEZPIECZYCIEL NIE PŁACI
Nie zawsze jednak uda się uniknąć sporów z zakładem ubezpieczeń. Jest kilka sposobów na ich pozytywne rozwiązanie.
Na niekorzystną decyzję ubezpieczyciela można złożyć odwołanie do przełożonych osoby, która taką decyzję podjęła. Jest to sposób najmniej efektywny, ale może okazać się skuteczny. Innym sposób to złożenie skargi do Rzecznika Ubezpieczonych, który jest organem państwowym powołanym do ochrony interesów ubezpieczonych. Strona internetowa rzecznika znajduje się pod adresem www.rzu.gov.pl

Możliwe jest też złożenie wniosku o rozpoznanie sprawy do sądu polubownego działającego przy Rzeczniku Ubezpieczonych. To tani sposób rozpoznania sprawy przez bezstronnego arbitra. Należy jednak zwrócić uwagę, że na sąd polubowny obie strony muszą się zgodzić, w przeciwnym wypadku pozostaje złożenie pozwu do sądu powszechnego. Kwoty dochodzone przed sądem polubownym nie mogą być niższe niż 1000 złotych. Wyrok sądu polubownego wiąże strony i nie przysługuje od niego odwołanie. Sąd powszechny zatwierdza wyrok sądu polubownego na wniosek strony i wówczas wyrok staje się w pełni skuteczny.

Złożenie pozwu do sądu powszechnego uważa się za krok ostateczny, wykorzystywany dopiero wtedy, gdy wszelkie pozasądowe sposoby rozstrzygania sporów okażą się bezskuteczne. Należy pamiętać, że postępowanie sądowe wiąże się z określonymi kosztami. Warto skorzystać w takiej sytuacji z pomocy profesjonalnego pełnomocnika procesowego (adwokata), ponieważ przy sporach, w których wartość sporu jest wysoka, oszczędności wynikające z występowania w sądzie bez pełnomocnika są jedynie pozorne. Pozew należy skierować do sądu właściwego ze względu na siedzibę zakładu ubezpieczeń. W pozwie należy dokładne określić żądania, oznaczyć wartość przedmiotu sporu, przytoczyć okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie.

Gdzie szukać pomocy
Rolnik zawierając umowy ubezpieczenia, nie zawsze występuje w roli konsumenta (często jako przedsiębiorca), ale mimo to może skorzystać z pomocy biura Rzecznika Ubezpieczonych (www.rzu.gov.pl), miejskich bądź powiatowych rzeczników konsumentów, których lista znajduje się na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (www.uokik.gov.pl). Można również poprosić o pomoc prawników Federacji Konsumentów (www.federacja-konsumentow.org.pl).

Źródło: Farmer  16/2008