Do 31 maja br. ARiMR prowadzi nabór wniosków o pomoc finansową dla producentów pszenicy lub kukurydzy, którzy ponieśli straty spowodowane agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Pomoc ta, w rolniczym slangu określana jako "Heńkowe", od imienia pomysłodawcy - byłego ministra rolnictwa Henryka Kowalczyka, dotyczy pszenicy i kukurydzy sprzedanej między 1 grudnia 2022 roku a 14 kwietnia 2023 roku. 

Z uwagi na kolejne rodzaje pomocy ogłoszone w ostatnim czasie - jako pokłosie rolniczych protestów - przez Roberta Telusa, następcę wicepremiera Kowalczyka na stanowisku ministra rolnictwa - znowelizowane rozporządzenie w tej sprawie weszło w życie 29 kwietnia, lecz wymagało dodatkowej zgody Komisji Europejskiej. Taka zgoda została w końcu udzielona.

Jakie zmiany wprowadzono?

Zgodnie ze znowelizowanym rozporządzeniem wprowadzone zostały następujące zmiany:

  • termin składania wniosków o pomoc upływa 31 maja 2023 r.;
  • sprzedaż pszenicy lub kukurydzy musiała nastąpić w okresie od 1 grudnia 2022 r. do 14 kwietnia 2023 r.

Pozostałe zasady nie zmieniły się. Zatem dokumenty można składać w biurach powiatowych Agencji. Można to zrobić:

  • bezpośrednio w kancelarii;
  • za pośrednictwem platformy ePUAP;
  • za pośrednictwem usługi mObywatel na stronie gov.pl;
    rejestrowaną przesyłką pocztową.

Do wniosku należy dołączyć kopie faktur VAT lub ich duplikaty, potwierdzające sprzedaż pszenicy lub kukurydzy w wyznaczonym terminie (czyli od 1 grudnia 2022 r. do 14 kwietnia 2023 r.). Co istotne, te zboża musiały zostać sprzedane podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu, skupu lub przetwórstwa zbóż.

O wsparcie mogą ubiegać się rolnicy, którzy:

  • mają nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności;
  • działają jako mikro-, małe albo średnie przedsiębiorstwo;
    w wyniku agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę ponieśli dodatkowe koszty ze względu na brak stabilizacji na rynku pszenicy lub kukurydzy;
  • w 2022 r. złożyli wniosek o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.

Jaka wysokość pomocy?

Wysokość tej pomocy nie może przekroczyć:

  • iloczynu stawki pomocy i powierzchni upraw pszenicy lub kukurydzy, do której producent rolny otrzymał płatności w rozumieniu przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego za 2022 r., jednak nie więcej niż 50 ha;
  • iloczynu stawki pomocy, liczby 1,665 i powierzchni upraw pszenicy lub kukurydzy stanowiącej iloraz liczby ton pszenicy lub liczby ton kukurydzy wynikającej z załączonych faktur, i liczby:

a) 5,5 – w przypadku pszenicy,

b) 7 – w przypadku kukurydzy.

Wysokość stawek, o których mowa powyżej wynosi:

  • 825 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy położonych w województwie lubelskim i podkarpackim;
  • 1050 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy położonych w województwie lubelskim i podkarpackim;
  • 660 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy położonych w województwie małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim i podlaskim;
  • 840 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy położonych w województwie małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim i podlaskim;
  • 495 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy położonych w województwach innych niż wymienione w pkt 1) i 3);
  • 630 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy położonych w województwach innych niż wymienione w pkt 2) i 4).

Jak wynika z danych Agencji, dotychczas rolnicy złożyli nieco ponad 21 tys. wniosków o "Heńkowe", najwięcej w województwie lubelskim, świętokrzyskim i kujawsko-pomorskim.

Dopłata do pozostałych zbóż, ale sprzedanych w innym terminie

Jak wiadomo, na fali wspomnianych rolniczych protestów minister Robert Telus zaproponował kolejne rodzaje pomocy dla rolników poszkodowanych przez nadmierny import zbóż z Ukrainy.

Chodzi tu przede wszystkim o program pomocy dotyczący pszenicy sprzedanej między 15 kwietnia a 15 czerwca 2023 roku. Przewiduje on kwotę dotacji w wysokości 2200 zł do ha w całej Polsce. Nabór wniosków zostanie przeprowadzony w terminie 1-30 czerwca 2023 roku przez ARiMR.

Drugi program wsparcia to dopłaty dla rolników, którzy m.in. dokonali lub dokonają sprzedaży kukurydzy, żyta, jęczmienia, owsa, pszenżyta, mieszanek zbożowych lub nasion rzepaku lub rzepiku, w okresie od 15 kwietna 2023 r. do 15 czerwca 2023 r. 

Stawki pomocy będą zróżnicowane według gatunków roślin oraz regionalnie:

w województwie lubelskim lub podkarpackim:

  • 1750 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy, rzepaku lub rzepiku;
  • 1125 zł na 1 ha powierzchni upraw jęczmienia lub pszenżyta;
  • 875 zł na 1 ha powierzchni upraw żyta, owsa, mieszanek zbożowych;

w województwie małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim lub podlaskim:

  • 1610 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy, rzepaku lub rzepiku;
  • 1035 zł na 1 ha powierzchni upraw jęczmienia lub pszenżyta;
  • 805 zł na 1 ha powierzchni upraw żyta, owsa, mieszanek zbożowych;

w pozostałych województwach:

  • 1400 zł na 1 ha powierzchni upraw kukurydzy, rzepaku lub rzepiku;
  • 900 zł na 1 ha powierzchni upraw jęczmienia lub pszenżyta;
  • 700 zł na 1 ha powierzchni upraw żyta, owsa, mieszanek zbożowych.

Wsparcie uzależnione będzie od dostarczenia przez rolników faktur sprzedaży zbóż lub rzepaku.

Jedna i druga pomoc będzie przyznawana dla gospodarstw o powierzchni do 300 ha użytków rolnych.

Nabór wniosków, który przeprowadzi oczywiście ARiMR, też będzie trwał od 1 czerwca do 30 czerwca 2023 r.

Dopłaty te będą mogli otrzymać wyłącznie rolnicy.

Podczas spotkania z rolnikami w Szczecinie pod koniec kwietnia, minister Robert Telus zadeklarował, że termin sprzedaży uprawniający do otrzymania dopłat do zbóż zostanie wydłużony. Przyznał wówczas, że dopracowuje szczegóły rozporządzenia w tej sprawie, tak by rolnicy mogli na jego podstawie ubiegać się o wsparcie do zbóż i rzepaku sprzedanych w okresie od 1 grudnia 2022 r. do 15 czerwca 2023 r., a nie tylko między 15 kwietnia a 15 czerwca. Podano także nawet konkretne stawki tych dopłat.

Póki co jednak ani w wykazie plac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, ani na stronach rządowego centrum legislacji nie został opublikowany żaden projekt rozporządzenia w tej sprawie.