Informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie problemów w produkcji oraz sytuacji na rynku nawozów w Polsce w latach 2022-2023 przedstawili we wtorek, 13 czerwca br. na sejmowej komisji rolnictwa i rozwoju wsi Lech Kołakowski, sekretarz stanu w resorcie rolnictwa oraz Karol Rabenda, podsekretarz stanu w resorcie aktywów państwowych.
Polska jest znaczącym producentem i eksporterem nawozów mineralnych w UE, w tym w szczególności nawozów azotowych. Niestety, jak pokazują dane GUS za 2022 rok, produkcja ta zauważalnie spadła. W omawianym okresie wyprodukowano w Polsce niecałe 2,4 mln ton nawozów mineralnych w przeliczeniu na czysty składnik (o 19,1% mniej niż rok wcześniej). Nawozów azotowych (w czystym składniku) wyprodukowano o 16,9% mniej (1748 tys. ton), fosforowych o 27,4% mniej (324 tys. ton), a potasowych o 21,3% mniej (307 tys. ton).
Mniejsza produkcja bo zmalał popyt na nawozy
Mniejszą aktywność produkcyjną odnotowano szczególnie od sierpnia do października 2022 r. Jak zaznacza resort rolnictwa, miało to związek z wprowadzonymi pod koniec sierpnia ograniczeniami w produkcji w największych polskich zakładach (wstrzymanie działania spowodowane rekordowo wysokimi cenami gazu ziemnego trwało od 22 sierpnia do 12 października 2022 r.).
- Mniejszą produkcję w ostatnim kwartale 2022 r. można ponadto wiązać ze spadkiem popytu krajowego i zagranicznego. Popyt ze strony polskich rolników na nawozy wyprodukowane w kraju zmalał za sprawą relatywnie wysokich cen (co zmuszało do większej optymalizacji bądź ograniczania nawożenia mineralnego) oraz konkurencji ze strony zwiększonego importu - podkreśla w przedstawionej posłom informacji resort rolnictwa.
Co więcej, tendencje te utrzymały się również w pierwszych miesiącach bieżącego roku, na co istotny wpływ miała niekorzystna dla producentów nawozów sytuacja podażowo-popytowa na krajowym, ale też europejskim rynku.
Czytaj więcej
Raport na temat nawozów. Kto na nich zarobił?
- Trzeba mieć ponadto na uwadze, że konkurencyjność przemysłu chemicznego (w tym nawozowego) w UE istotnie spada, co jest konsekwencją zaostrzającej się polityki klimatycznej - dodano.
Według danych MRiRW, wolumen eksportu nawozów mineralnych zmalał z rekordowych 3008 tys. ton w 2021 r. do 2468 tys. ton w 2022 r. (o 18,0%).
Import ilościowo zmniejszył się natomiast z 3542 tys. ton w 2022 r. do 3240 tys. ton w 2021 r., przy czym spadek importu nie dotyczył nawozów azotowych (w całym 2022 r. zaimportowano o 31,1% więcej nawozów azotowych więcej niż rok wcześniej).
Nawozy tanieją i będą tanieć
Zdaniem resortu rolnictwa, na zmiany cen nawozów mineralnych na krajowym rynku wpływ mają tendencje obserwowane na rynku światowym, co wynika nie tylko z wysokiego poziomu importu i eksportu nawozów, ale też uzależnienia krajowej produkcji od importowanych surowców.
Od początku 2021 r. do kwietnia 2022 r. ceny nawozów w handlu międzynarodowym były w trendzie wzrostowym. W kwietniu 2022 r. indeks cen nawozów Banku Światowego zwiększył się do poziomu 294 pkt. i był najwyższy w historii notowań. Od maja ubiegłego roku zaczął jednak stopniowo maleć. W maju 2023 r. zmalał on do 152 pkt i był o 41,3% niższy niż rok wcześniej, ale nadal o 30,6% wyższy niż 2 lata wcześniej.
Jak zauważa MRiRW, w maju 2023 r. światowe ceny nawozów były mniej więcej na poziomie obserwowanym w lipcu 2021 r.
Obniżają się również ceny gazu ziemnego, które mają istotny wpływ na zmiany cen nawozów azotowych. W dniu 7 czerwca br. cena gazu TTF w kontraktach terminowych na lipiec 2023 r. wynosiła około 25 euro/MWh. Dla porównania w dniu 26 sierpnia 2022 r. cena tego gazu wzrosła do rekordowego poziomu około 340 euro/MWh, natomiast w dniu rosyjskiej inwazji na Ukrainę wynosiła 134 euro/MWh.
- Obecne ceny gazu TTF w kontaktach terminowych są o niemal 70% niższe niż rok wcześniej. Taka sytuacja powinna sprzyjać dalszym spadkom cen nawozów zawierających w swoim składzie azot - podaje resort rolnictwa.
Jakie ceny nawozów w Polsce?
Resort rolnictwa spodziewa się poprawy sytuacji na krajowym rynku nawozów mineralnych. Już w IV kwartale ubiegłego roku obserwowany był spadek ich cen w relacji miesiąc do miesiąca.
- Tym samym trwająca od grudnia 2020 r. tendencja wzrostowa została zahamowana i przekształcona w trend spadkowy. W styczniu br. co prawda odnotowano ponowny wzrost cen nawozów, o 1,8% m/m (co miało związek z przywróceniem 8% stawki podatku VAT na nawozy), jednak w kolejnych miesiącach br. (tj. w lutym, marcu i kwietniu) ceny powróciły do trendu spadkowego zapoczątkowanego w październiku ub.r. - podkreślono w informacji przedstawionej posłom.
Resort rolnictwa zaznacza jednak, że spadek cen w relacji rocznej dotyczył wyłącznie nawozów azotowych.
- Nawozy azotowe były w kwietniu br. średnio o 22,0% tańsze niż rok wcześniej. Z kolei w przypadku pozostałych grup nawozów mineralnych ceny były wyższe niż przed rokiem. Superfosfaty podrożały w ciągu 12 miesięcy o 25,4%, sól potasowa o 15,7%, a nawozy wieloskładnikowe analizowane przez IERiGŻ PIB o 17,4% - podaje MRiRW.
Zdaniem analityków resortu rolnictwa, ceny nawozów mineralnych znajdują się nadal na stosunkowo wysokich poziomach, niemniej jednak obserwowana od kilku miesięcy tendencja spadkowa, prawdopodobnie będzie się nadal utrwalała w kolejnych miesiącach bieżącego roku.
- Uwarunkowania o charakterze podażowym od kilku miesięcy działają w kierunku spadku cen nawozów na krajowym rynku (ceny gazu na europejskim rynku zauważalnie zmalały, wyraźnie potaniały nawozy w handlu światowym, a sytuacja w zakresie importu nawozów do Polski poprawiła się) - podkreśla resort rolnictwa.
Jak zauważa też, idą ciężkie czasy dla spółek produkujących nawozy. - Jednym z wyzwań rynkowych dla Spółek produkujących nawozy jest polityka unijna i dopuszczony na rynek UE bezcłowy import. 16 grudnia 2022 roku Rada Europy zawiesiła czasowo cła na mocznik i amoniak. Bezcłowy import nawozów i tworzyw spoza Unii Europejskiej oparty jest na produkcji z użyciem tańszych surowców (często pochodzących z krajów objętych sankcjami). Ponadto producenci spoza UE, nie ponoszą kosztów polityki klimatycznej na poziomie takim jak ma to miejsce w przypadku wytwórców obecnych na terenie Unii Europejskiej - informuje resort rolnictwa.
Czytaj więcej
Czy monopol na rynku nawozów to dobra droga?Dopłaty do nawozów
Ministerstwo przypomniało też posłom, że w 2022 roku reagując na trudną sytuację na rynku nawozów mineralnych, resort rolnictwa podjął działania na rzecz stabilizacji cen nawozów. W celu wsparcia polskich rolników, Rząd Rzeczpospolitej Polskiej przyjął program pomocowy przeznaczony na wsparcie sektora rolnego. Polska jako jedyna zastosowała mechanizm dopłaty do zakupionych nawozów mineralnych. Ponad 418 tys. rolników otrzymało 2,6 mld zł z tytułu pomocy do zakupu nawozów mineralnych. Dodatkowo dostrzegając problemy rolników związane ze wzrostem cen środków produkcji, w tym nawozów i środków ochrony roślin, w okresie od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. wprowadzony został zerowy podatek VAT na nawozy, środki ochrony roślin, ziemię ogrodniczą i inne środki wspomagające produkcję rolniczą.
W tym roku również uruchomiono pomoc dla producentów rolnych, którym zagraża utrata płynności finansowej w związku z zakłóceniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy, na dofinansowanie zakupu w okresie od dnia 16 maja 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r. nawozów mineralnych innych niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez od podmiotów prowadzących działalność w zakresie obrotu nawozami lub sprzedaży nawozów.
Czytaj więcej
Dopłaty do nawozów. Już można składać wnioski
Obserwuj nas w Google News
Komentarze