Niemalże rzutem na taśmę, PiS chce zrealizować kolejną obietnicę złożoną polskiej wsi.

Powstanie specjalnego systemu ochrony dochodów rolniczych było - jak pamiętamy - jedną z propozycji Polskiego Ładu dla wsi.

- Aktualne rozwiązania ubezpieczeniowe dla rolników nie odpowiadają szybko zmieniającym się warunkom prowadzenia produkcji rolnej. Wykorzystamy mechanizm Funduszy Wzajemnych, aby zaproponować nowe rozwiązania zarządzania ryzykiem w produkcji rolnej. Zastosowanie najnowocześniejszych algorytmów pozwoli obniżyć koszty ubezpieczeń i umożliwi rolnikom bezpieczniejsze prowadzenie gospodarstwa i stabilizację dochodów - zapisano w założeniach ww. dokumentu i zaproponowano utworzenie Funduszu Wzajemnego Gwarantowania Dochodów dla Rolników.

To była mniej więcej połowa 2021 r. 

Półtora roku później, a konkretnie 3 lutego br. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zamieszczono wreszcie projekt odpowiednich przepisów w tej sprawie, a konkretnie ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa.

Dlaczego potrzebny jest Fundusz Ochrony Rolnictwa?

Jak zauważa Ryszard Bartosik, wiceminister rolnictwa pilotujący propozycję nowego prawa, istniejące uregulowania w zakresie gwarantowania producentom rolnym wypłatę należności za sprzedane produkty rolne zawarte w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931) stanowią, że zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym, w którym dokonano zapłaty pod warunkiem, że:

  1. nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną,
  2. zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem,
  3. w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.

- Przepisy te nie gwarantują uzyskania zapłaty przez producentów rolnych za sprzedane produkty rolne w sytuacji ich niewypłacalności. Odzyskanie należności za sprzedane produkty rolne nie zawsze jest także możliwe w wyniku postępowania upadłościowego prowadzonego w trybie przepisów Prawa upadłościowego, pomimo, iż w świetle tych przepisów należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego należą do pierwszej kategorii należności podlegających zaspokojeniu z funduszów masy upadłości - zaznacza sekretarz stanu w MRiRW.

Jak oceniono, funkcjonujące przepisy unijne w zakresie pomocy publicznej dla producentów rolnych nie przewidują dopłat do składek ubezpieczenia od ryzyka upadłości podmiotów nabywających produkty rolne od rolników.

- Zachodzi pilna potrzeba wprowadzenia rozwiązań systemowych umożliwiających producentom rolnym uzyskanie w sytuacjach głębokich spadków przychodów, tj. ryzyka, od których nie można wykupić polisy ubezpieczeniowej, częściowych rekompensat utraconych przychodów w celu kontynuowania przez nich produkcji rolnej, spłaty ciążących na nich zobowiązań lub kredytów oraz na zaspokojenie bieżących potrzeb życiowych rodziny - podkreślono w uzasadnieniu.

- Rekomendowanym rozwiązaniem jest wprowadzenie przepisów umożliwiających prawne uregulowanie utworzenia przez podmioty prowadzące skup, przechowywanie, obróbkę, przetwarzanie lub dalszą odsprzedaż produktów rolnych Funduszu Ochrony Rolnictwa, z którego będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym sprzedającym swoje produkty rolne w przypadku niewypłacalności tych podmiotów - uznano.

W projekcie ustawy proponuje się uregulowanie utworzenia, zasad finansowania, funkcjonowania Funduszu, oraz zakresu i trybu finansowania wypłacana producentom rolnym rekompensat.

Proponuje się, aby środki Funduszy były gromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym administrowanym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.

Wnioskowane prawo miałoby zostać przyjęte przez Radę Ministrów jeszcze w tym kwartale bieżącego roku.

Warto tu zaznaczyć, że proponowane rozwiązanie nieco różni się od tego, które wcześniej sugerował Kodeks rolny:

Pytanie tylko, czy takie rozwiązania w ogóle są rolnikom potrzebne?

Przypomnijmy tu odpowiedź jakiej udzielił Ryszard Bartosik w piśmie do Wiktora Szmulewicza, Prezesa KRIR w sprawie stanowiska Zarządu Lubelskiej Izby Rolniczej z dnia 1 grudnia 2021 r. a dotyczącego pomocy dla rolników, którzy w latach 2018-2020 r., nie otrzymali zapłaty za sprzedane mleko od podmiotu, wobec którego Sąd obligatoryjnie oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości.

- Projekt ustawy o funduszach ochrony przychodów rolniczych - której celem było właśnie stworzenie możliwości prawnych gwarantujących producentom rolnym częściową rekompensatę z tytułu utraty przychodów z prowadzonej przez nich działalności rolniczej w przypadku m.in. braku zapłaty od podmiotu skupującego - został jakiś czas temu opracowany. I przedstawiony rolnikom.

- Jednak w ramach konsultacji społecznych jedynie przedstawiciele producentów owoców i warzyw poparli utworzenie takich funduszy - przyznaje w piśmie Ryszard Bartosik.

Rolnicy z innych branż po prostu nie byli zainteresowani tego typu rozwiązaniem ich bieżących lub ewentualnych problemów.