Rezygnacja z PPK

Zgodnie z ustawą Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych z 4 października 2018 r., która weszła w życie 1 stycznia 2019 r., każda osoba w wieku od 18 do 54 lat zatrudniona jest zapisywana automatycznie do programu, przy czym może zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK na podstawie pisemnej deklaracji złożonej pracodawcy. Osoby między 55. a 69. rokiem życia będą mogły uczestniczyć w PPK dopiero po złożeniu stosownego oświadczenia woli.

Pracownik, który nie zrezygnował z PPK, został automatycznie włączony do programu.

Niezłożenie deklaracji oznacza:

dalsze uczestnictwo w programie – w przypadku osób, które wcześniej z niego nie zrezygnowały, czyli są uczestnikami PPK

lub

przystąpienie do programu – w przypadku nowych pracowników lub osób, które wcześniej złożyły rezygnację, lecz nie zrobiły tego ponownie w wyznaczonym terminie, czyli obecnie do 28 lutego 2023 r.

Kto jest objęty programem PPK?

Zgodnie z oficjalną informacją ze strony mojeppk.pl:

„Obowiązek zawarcia umowy o zarządzanie PPK i umowy o prowadzenie PPK został nałożony na podmioty zatrudniające. Przy ustalaniu obowiązku stosowania ustawy o PPK, w tym zawarcia umowy o zarządzanie PPK i prowadzenie PPK, decydujące jest zatem rozstrzygnięcie czy dany podmiot spełnia definicję podmiotu zatrudniającego. Za podmiot zatrudniający dla celów ustawy o PPK uważa się (art. 2 ust. 1 pkt 21 ustawy o PPK):

pracodawcę, o którym mowa w art. 3 Kodeksu pracy, jeżeli posiada numer identyfikacyjny (NIP lub REGON),
nakładcę,
rolnicze spółdzielnie produkcyjne lub spółdzielnie kółek rolniczych,
zleceniodawcę, jeżeli posiada numer identyfikacyjny (NIP lub REGON),
podmiot, w którym działa rada nadzorcza,
płatnika – jeżeli pracodawca lub zleceniodawca nie posiada numeru identyfikacyjnego (NIP lub REGON)”.

Jak podaje dalej mojeppk.pl:

„(…) do PPK należy zapisać:

pracowników w rozumieniu kodeksu pracy - wyjątkiem są pracownicy przebywający na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla oraz młodociani,
osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia,
członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych,
osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji,
osoby wskazane powyżej (z wyjątkiem członków rad nadzorczych) przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego”.

Wyłączeni z PPK

Niektóre podmioty są zwolnione z płacenia składek na PPK.

Jak podaje infor.pl, z obowiązku wprowadzania PPK w organizacji mogą być zwolnieni:

1. Mikroprzedsiębiorcy
„Z powyższej możliwości skorzystać mogą przede wszystkim mikroprzedsiębiorcy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo przedsiębiorców (Ustawa Prawo przedsiębiorców z dnia 6 marca 2018 roku Dz. U. z 2018 r. poz. 646 ze zm.) t. j. przedsiębiorcy, którzy spełniają łącznie poniższe warunki w co najmniej jednym z ostatnich dwóch lat obrotowych:

przedsiębiorca zatrudnia średniorocznie mniej niż 10 pracowników;
roczne obroty netto z ze sprzedaży towarów i usług przedsiębiorstwa nie przekraczają równowartości w złotych 2 mln euro lub sumy aktywów bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekraczają w złotych równowartości 2 milionów euro.

Jednak pomimo spełnienia powyższych kryteriów, najważniejszym warunkiem uprawniającym do zwolnienia z wprowadzenia PPK w firmie jest rezygnacja z programu wszystkich zatrudnionych w danej organizacji pracowników. Dlatego, jeżeli chociażby jedna z zatrudnionych w firmie osób zechce uczestniczyć w programie PPK, pracodawca będzie zobowiązany do wdrożenia programu w podmiocie zatrudniającym. (…)

2. Podmiot zatrudniający będący osobą fizyczną, która zatrudnia w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tego podmiotu, osobę fizyczną w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tej osoby.

3. Podmiot, który zawarł umowę o zarządzanie PPK oraz umowy o prowadzenie PPK, a w późniejszym czasie utworzył PPE (Pracowniczy Program Emerytalny – od red.) (…)

4. Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej
W tym przypadku mówimy np. o rodzicach, którzy zatrudniają nianię do opieki nad swoimi dziećmi lub osoby zatrudniające pomoc domową. (…)

5. Osoby samozatrudnione, służby mundurowe, a także rolnicy”

Rolnicy w PPK

Z powyższego wynika, że indywidualni rolnicy są zwolnieni z obowiązkowego udziału w PPK. Wyjątek stanowią pracownicy rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych, którzy podlegają automatycznemu zgłoszeniu do PPK przez pracodawcę na ogólnych zasadach, zatem muszą podjąć decyzję o pozostaniu lub rezygnacji z udziału w PPK w odpowiednim terminie.

Wpłaty na PPK

Jakie środki będą gromadzone na kontach oszczędnościowych w PPK? Ministerstwo Finansów podaje na swojej stronie:

„Wpłaty dokonywane do PPK są finansowane przez podmiot zatrudniający i uczestnika PPK z własnych środków:

Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający będzie wynosić 1,5% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Podmiot zatrudniający może zadeklarować w umowie o zarządzanie PPK dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5%;
Wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika wynosi co do zasady 2% wynagrodzenia. Uczestnik może zadeklarować wpłatę dodatkową w wysokości do 2% wynagrodzenia.

Wsparcie dla uczestników PPK ze strony państwa:

jednorazowa wpłata powitalna: 250 zł dla każdego uczestnika PPK;
coroczne dopłaty roczne: 240 zł dla każdego uczestnika PPK.

Podmioty zatrudniające są zobowiązane do zawierania umów PPK w imieniu pracowników z instytucjami finansowymi, jak: fundusz inwestycyjny zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, fundusz emerytalny zarządzany przez PTE albo pracownicze towarzystwo emerytalne, zakład ubezpieczeń oferujący ubezpieczenie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym”.

A to oznacza, że kapitały pracownicze będą gromadzone w różnych instytucjach finansowych (i wypracują różne zyski) – w zależności od decyzji, jaką podejmie pracodawca.

Pracownik jest zgłaszany do programu przez pracodawcę automatycznie. Jeśli złoży rezygnację raz, to musi ją we wskazanym terminie odnowić, inaczej zostanie automatycznie zgłoszony do programu.

Jak podaje mojeppk.pl, zrezygnować z oszczędzania w PPK można w każdej chwili, składając rezygnację u pracodawcy. Od chwili złożenia rezygnacji podmiot zatrudniający nie będzie już naliczać i pobierać składek, a zatem pracownik nie otrzyma również kolejnych wpłat od pracodawcy i państwa.

W każdej chwili można także powrócić do oszczędzania w PPK, składając pracodawcy odpowiedni wniosek z jednym wyjątkiem – do programu nie będzie mógł przystąpić pracownik, który ukończy 70 lat.

Wypłata z PPK przed 60. rokiem życia

Jeśli uczestnik rezygnuje z PPK i dokonuje wypłaty całości środków przed 60. rokiem życia, to następuje zwrot środków „z poziomu rachunku PPK, składając odpowiednią dyspozycję i podając numer rachunku, na jaki mają być przelane pieniądze. Zwrot obejmuje całość zgromadzonych środków – nie można wypłacić ich w części”. Zwrot środków wiąże się jednak z pewnymi potrąceniami. Jak podaje oficjalna strona PPK, w przypadku wypłaty funduszy zgromadzonych w PPK przed osiągnieciem wieku emerytalnego:

„nie otrzymasz wpłat od państwa (wpłaty powitalnej i dopłat rocznych), które są rodzajem premii za oszczędzanie do 60. roku życia;
30% środków pochodzących z wpłat pracodawcy zostanie przekazane do ZUS (informacja o tej kwocie zostaje zewidencjonowana na koncie ubezpieczonego jako składka na ubezpieczenie emerytalne);
w przypadku, gdy zgromadzone pieniądze wypracowały zysk, zapłacisz od kwoty przychodu kapitałowego 19% podatku Belki. Jest to podatek wyłącznie od kwoty, jaką wypracował Twój fundusz – nie płacisz go od całości zgromadzonego kapitału”.

Jak podaje serwis money.pl możliwa jest również wypłata części środków zgromadzonych w PPK przed ukończeniem 60. roku życia, bez konieczności rezygnacji z oszczędzania w sytuacji, gdy:

„poważnie zachorujesz Ty, Twój małżonek lub Twoje dziecko – możesz wówczas wypłacić środki z PPK w wysokości 25 proc. zgromadzonych pieniędzy bez obowiązku ich zwrotu na konto w PPK;
zechcesz pokryć wkład własny na kredyt mieszkaniowy lub kredyt przeznaczony na budowę domu – możesz wtedy wypłacić 100 proc. środków, ale z obowiązkiem zwrotu w ciągu 15 lat, a taka opcja jest możliwa dla osób, które nie ukończyły jeszcze 45 lat”.

Czytaj więcej

Od 1 marca 2023 r. korzystne zmiany dla emerytów i rencistów KRUS

Wypłata z PPK po osiągnięciu wieku emerytalnego

Jeśli wypłata całości środków nastąpi po ukończeniu 60. roku życia, to wszystkie środki (wpłacone przez pracodawcę, pracownika i państwo) trafią do pracownika, pomniejszone jednak o podatek od 75% zysków kapitałowych (potocznie podatek Belki) w wysokości 19%. Podatek będzie naliczony nie od całości zgromadzonej kwoty, a jedynie od 75% kwoty zysku, jaki osiągnął fundusz podczas okresu inwestowania składek.

Podatek ten nie będzie obowiązywał w sytuacji, gdy całość lub część (min. 75%) zgromadzonych oszczędności rozłoży się na co najmniej 120 miesięcznych rat (10 lat). Zatem jeśli 75-100% środków zgromadzonych w PPK rozłożymy na co najmniej 120 rat, otrzymamy po 10 latach pełną kwotę oszczędności, a może nieco więcej przy założeniu, że podczas wypłat pieniądze będą nadal pracowały.

Czy oszczędności z PPK podlegają dziedziczeniu?

Środki zgromadzone w PPK podlegają dziedziczeniu. „Można wskazać dowolną osobę fizyczną – podaje strona mojeppk.pl. – Może to być zarówno członek rodziny, jak też osoba zupełnie niespokrewniona. Można także podzielić zgromadzone oszczędności między kilka osób i określić udziały tych osób w dziedziczonych środkach. Jeśli wskaże się kilka osób, ale nie określi, w jakich udziałach mają one otrzymać środki z PPK, otrzymają je w równych częściach. Wskazanie, kto otrzyma środki z rachunku PPK, można zmieniać dowolną ilość razy. I najważniejsze: dziedziczy się całe zgromadzone w PPK oszczędności, bez żadnych pomniejszeń!”. Jeśli pracownik nie złoży deklaracji dotyczącej dziedziczenia, to środki podlegają dziedziczeniu za zasadach ogólnych.

PPK – czy warto?

Na to pytanie nie ma i nie może być jednoznacznej odpowiedzi. Indywidualna decyzja pracownika może być uzależniona od wielu zmiennych, m.in. od: wieku, który przekłada się na liczbę lat pozostających do emerytury, wysokości wynagrodzenia, wysokości procentów odprowadzanych z wynagrodzenia zadeklarowanych przez pracodawcę i pracownika, ryzyka finansowego i związanego z działalnością funduszy inwestycyjnych (różne instytucje w zależności od decyzji pracodawcy), innych planów gromadzenia kapitału i możliwości oszczędzania, a także planów związanych z przeznaczeniem i czasem wykorzystania oszczędności zgromadzonych w ramach PPK.

Mając podstawowe informacje i nakładając na nie indywidualną sytuację, każdy może podjąć najbardziej korzystną dla siebie decyzję.