Ministerstwo Finansów przedstawiło interpretację nowych przepisów, którą omawiamy poniżej, odpowiadając na pytanie, jakie obowiązki ma rolnik, zawierając umowę o pomocy przy zbiorach, w zakresie podatku dochodowego o d osób fizycznych.

ISTOTA UMOWY OPOMOCY PRZY ZBIORACH

Umowy o pomocy przy zbiorach jest uregulowana ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników, a postanowienia jej dotyczące wprowadziła ustawa nowelizująca z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 18 maja 2018 r. Umowa ta może być przez rolnika zawierana z tzw. pomocnikami rolnika, jednak przede wszystkim w przypadku sadowników przy zbiorach owoców i warzyw, producentów warzyw, ziół, chmielu i tytoniu. W ramach tego rodzaju umowy wymienia się również takie prace z tym związane, jak klasyfikowanie oraz sortowanie warzyw i owoców, przygotowanie ich do transportu, przechowywania albo sprzedaży, a także pozostałe prace polowe dotyczące uprawy i pielęgnacji zbiorów.

PRZYCZYNA ZMIAN

Celem wprowadzenia takiego specjalnego rodzaju umowy było zapobieżenie pracy "na czarno" w gospodarstwach rolnych oraz wyeliminowanie nadużyć związanych z licznym zawieraniem umów o dzieło, które były nagminnie stosowane ze względu na brak obowiązków składkowych. Chciano również uniknąć konieczności zawierania przez rolnika umów o pracę, które podlegają regulacjom kodeksu pracy. Można również powiedzieć, że dążeniem ustawodawcy była poprawa sytuacji osób wykonujących pracę w gospodarstwie rolnika, danie im legalnej podstawy zatrudnienia oraz zagwarantowanie im poczucia bezpieczeństwa pod kątem możliwych do uzyskania świadczeń w związku z wykonywaną pracą.

Zaznaczyć bowiem trzeba, iż umowa o pomocy przy zbiorach jest odpłatna, oskładkowana i opodatkowana. A w razie wypadku przy pracy zapewnia poszkodowanemu odpowiednie świadczenie wynikające z zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z regulacją ustawową wykonywanie czynności przez pomocnika rolnika na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach nie stanowi zatrudnienia w rozumieniu Kodeksu pracy.

OBOWIĄZKI USTAWOWE ROLNIK A

Szczegółowe regulacja co do treści i zawartości umowy o pomocy przy zbiorach zostały uregulowane w rozdziale 7a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2019 r. poz. 299) w artykułach 91 a-91 f. I tak przede wszystkim należy wskazać, iż tego rodzaju umowę należy zawrzeć na piśmie przed rozpoczęciem świadczenia pomocy przy zbiorach owoców i warzyw. Umowa o pomocy przy zbiorach może być podpisywana maksymalnie na okres nie dłuższy niż 180 dni w ciągu roku kalendarzowego. Rolnik ma obowiązek zgłosić przyjętych do pracy pomocników do ubezpieczenia w ciągu 7 dni od daty zawarcia umowy lub rozpoczęcia przez nich pracy oraz opłacić składki. Dokonana nowelizacja ustawy wprowadziła bowiem obowiązek po stronie rolnika opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie.

Wskazać również należy, iż rolnik jest zobowiązany do zapewnienia pomocnikowi rolnika odpowiednich narzędzi niezbędnych do świadczenia pomocy. A z kolei pomocnik rolnika jest obowiązany do osobistego świadczenia pomocy.

OBOWIĄ ZKI PODATKOWE ROLNIK A

Analizując obowiązki podatkowe rolnika, należy zwrócić uwagę, iż od 1 stycznia 2019 r. obowiązuje ustawa z dnia 4 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2126), na mocy której zostały zmienione zasady przesyłania m.in. przez rolników informacji i deklaracji urzędom skarbowym.

W związku z różną interpretacją tych przepisów Ministerstwo Finansów opublikowało w dniu 18 stycznia 2019 r. interpretację objaśniającą ciążące na rolnikach obowiązki podatkowe jako na podmiotach wypłacających należności na podstawie nowej umowy o pomocy przy zbiorach, regulowanych przepisami ustawy PIT.

I tak w pierwszej kolejności należy wskazać, że dochody uzyskane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach zostały zakwalifikowane do tzw. przychodów z innych źródeł i jako takie podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej. Idąc dalej, dochodem z tytułu tej umowy jest przychód otrzymany z tego tytułu bez pomniejszania o koszty jego uzyskania. W przypadku, jeżeli rolnik zawiera umowę z pomocnikiem, który nie ma w Polsce miejsca zamieszkania i dokonuje na jego rzecz wypłaty należności z tytułu pomocy udzielonej przy zbiorach w gospodarstwie, opodatkowanie takich dochodów następuje z uwzględnieniem zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Ministerstwo wskazało, iż w każdym przypadku zawarcia umowy o pomocy przy zbiorach z osobą, która nie ma w Polsce miejsca zamieszkania dla celów podatkowych (nierezydentem), należy zapoznać się z odpowiednimi zapisami właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a państwem rezydencji podatkowej tej osoby. Ze względu na fakt, iż rolnicy zainteresowani byli przede wszystkim pomocnikami z Ukrainy i Białorusi i jest to najliczniejsza grupa pomocników pracujących w Polsce przy zbiorach, przedstawiona przez Ministerstwo interpretacja dotyczyła właśnie kwestii obowiązków podatkowych w przypadku zawierania umów właśnie zobywatelami tych państw.

POMOCNICY Z UKRAINY I BIAŁORUSI

W przedstawionej interpretacji wskazano, że w przypadku zawierania umów z pomocnikami z tych dwóch krajów na gruncie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Polskę z Ukrainąi Białorusią należności wypłacane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach zaliczane są do kategorii tzw. innych dochodów, uregulowanych w art. 21 danej umowy, a co za tym idzie podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie. Powyższe oznacza, iż dochód uzyskany na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach przez osobę mającąmiejsce zamieszkania na Ukrainie lub w Białorusi, podlega opodatkowaniu wyłącznie na Ukrainie lub w Białorusi, a zatem w Polsce jest zwolniony z opodatkowania.

Ministerstwo jednocześnie podaje wyjątek od tej zasady, a mianowicie jeżeli osoba, która nie jest polskim rezydentem podatkowym, wykonuje działalność zarobkowąprzez zakład lub stałąplacówkę położoną w Polsce i gdy prawa lub dobra, z których tytułu wypłacany jest dochód, są rzeczywiście związane z działalnością takiego zakładu lub stałej placówki, to dochód ten może być opodatkowany w Polsce.

Kolejna istotna kwestia to odpowiedź na pytanie, w jakich sytuacjach rolnik ma obowiązek sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi i właściwemu urzędowi skarbowemu, czyli tzw. formularz PIT-11. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2019 r. rolnik, który dokonuje wypłaty wynagrodzenia z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, jest obowiązany sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu. Rolnik, który dokonał wypłaty wynagrodzenia z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach nie jest zobowiązany do poboru zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku podatkowego, a jedynie po jego zakończeniu jest obowiązany do sporządzenia i przesłania właściwej informacji podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którą składa na formularzu PIT- 11. Wypłacone wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę należy wykazać w części F "Informacja o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy" w pozycji 74.

Co istotne z punktu widzenia rolnika, z przedstawionej interpretacji wynika, iż jeżeli wypłata wynagrodzenia następuje na rzecz osoby mającej miejsce zamieszkania za granicą i dochód ten nie podlega opodatkowaniu w Polsce zgodnie z postanowieniami właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, to na rolniku nie spoczywa obowiązek sporządzenia i przesłania informacji PIT-11,

A zatem rolnik, który zawarł umowę o pomocy przy zbiorach z osobą mającą miejsce zamieszkania na Ukrainie i wypłacił mu wynagrodzenie na podstawie umowy, a cudzoziemiec ten nie prowadzi działalności w Polsce za pomocą zakładu lub stałej placówki, to rolnik nie jest zobowiązany do przesłania pomocnikowi oraz urzędowi skarbowemu formularza PIT-11.

Jeżeli natomiast rolnik zawarł umowę o pomocy przy zbiorach i wypłacił polskiemu pomocnikowi wynagrodzenie, to nie jest on zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy, a jedynie do sporządzenia i przesłania pomocnikowi oraz urzędowi skarbowemu formularza PIT-11. Zachęcamy do zapoznania się z całością opublikowanej interpretacji dostępnej na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.