Uchwalona przez Sejm 25 czerwca ustawa już następnego dnia trafiła do Senatu. Ten ma 30 dni na jej rozpatrzenie. 16 lipca ustawą ma się zająć senacka komisja rolnictwa. Lista poprawek sugerowanych przez senackie Biuro Legislacyjne liczy 7 stron. Czy Senat zdąży z ich przygotowaniem i rozpatrzeniem tak, aby Sejm mógł się zająć ustawą jeszcze przed przerwą urlopową, tj. najpóźniej 4-5 sierpnia? Tylko to pozwoliłoby prezydentowi Komorowskiemu podpisać ustawę. Prezydent Andrzej Duda mógłby jej nie podpisać, więc zapewne rządząca koalicja będzie chciała zdążyć położyć ją na biurku jeszcze urzędującego obecnie prezydenta.

A co proponują zmienić legislatorzy? Ich uwagi odnoszą się do wielu kwestii - od spraw drobnych po zasadnicze.

Wśród tych najpoważniejszych zarzutów wskazuje się na niezgodność z Konstytucją.

„Art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy ogranicza możliwość przeniesienia własności nieruchomości w ten sposób, że powierzchnia użytków rolnych, które pozostaną własnością zbywcy nie może być mniejsza niż powierzchnia użytków rolnych niezbędna do prowadzenia działalności rolniczej. Wielkość powierzchni użytków rolnych niezbędnej do prowadzenia działalności rolniczej dla poszczególnych województw ma być określona w rozporządzeniu z uwzględnieniem średniej powierzchni gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstw rolnych w poszczególnych województwach i w kraju, ogłoszonej na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemu wsparcia bezpośredniego (art. 6 ust. 9). Zbyt ogólne określenie wytycznych oraz zastosowanie nie zawsze adekwatnego kryterium może naruszać zasadę proporcjonalności. (…) Przygotowanie propozycji poprawki (…) wymagałoby przedstawienia założeń postulowanego przepisu” – podało Biuro Legislacyjne.

Zwróciło też uwagę na pozbawienie prawa pierwszeństwa nabycia nieruchomości rolnych przez byłych właścicieli i ich spadkobierców w przypadku przeznaczenia ich do zbycia przez Agencję – stwierdzając, że to „budzi wątpliwości co do zgodności z zasadą zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa zwłaszcza w aspekcie sprawiedliwości społecznej” oraz wskazując  brak przepisu przejściowego dotyczącego pozbawienia prawa pierwszeństwa nabycia nieruchomości rolnych przez byłych właścicieli i ich spadkobierców.

Zbyt szerokie pole do uznaniowości zarzucono też zapisowi dotyczącemu możliwości wcześniejszego sprzedania nieruchomości nabytej od ANR: „Umowa sprzedaży przez Agencję nieruchomości, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, ma zawierać zobowiązania nabywcy nieruchomości do nieprzenoszenia własności nieruchomości przez okres 10 lat oraz do osobistego prowadzenia działalności, a także bezterminowe zobowiązanie do nieustanawiania hipoteki na nabytej nieruchomości. Wskazane ograniczenie w korzystaniu z prawa własności jest istotne i powinno mieć uzasadnienie oraz być niezbędne dla realizacji innej konstytucyjnej wartości, co w omawianym przepisie wydaje się nie mieć miejsca. Ponadto niedookreślone są przesłanki uniknięcia kary umownej za niewykonanie powyższych postanowień. (art. 29 a ust. 3). Szczegółowe warunki i tryb udzielania pisemnej zgody na odstąpienie od postanowień umowy ma określić rozporządzenie. Ustawa winna precyzyjnie określić te warunki, gdyż wpływają one na ograniczenia prawa własności. Obecna regulacja ustawowa pozostawia zbyt szerokie pole do uznaniowości.”