W budownictwie jednorodzinnym i zagrodowym decyzja o podpiwniczeniu planowanego budynku jest rozsądna, gdy najwyższy poziom lustra wody gruntowej występuje nie wyżej niż 1 metr poniżej poziomu posadowienia fundamentów. W praktyce jednak podpiwniczane są również budynki, gdy odległość od lustra wody gruntowej jest mniejsza, a nawet gdy jego maksymalny poziom sięga znacznie powyżej poziomu posadzki piwnicy. Ścianę piwniczną może dodatkowo otaczać grunt, w którym po opadach atmosferycznych tworzą się zastoiska wody. Są to dla ścian warunki bardzo niekorzystne i wówczas wymagana jest izolacja wodoszczelna.

Przygotowanie podłoża
Obecnie stosuje się głównie dwa rodzaje materiałów do izolowania fundamentów: papy i masy bitumiczne (bitumy to materiały, których głównym składnikiem jest asfalt). Niezależnie od rodzaju izolacji przed jej położeniem należy odpowiednio przygotować podłoże. Wymagane jest usunięcie ze ścian wystającej, zaschniętej zaprawy i innych nierówności, oczyszczenie powierzchni z luźnych, niezwiązanych z podłożem cząstek, a następnie uzupełnienie braków zaprawą cementową. Jeśli izolowany jest mur ceglany, fugi należy wyspoinować i pokryć tynkiem cienkowarstwowym. Trzeba zwrócić też szczególną uwagę na naroża i krawędzie. Wszystkie powinny być zaokrąglone lub sfazowane, aby położona izolacja nie załamywała się pod kątem prostym.

Bezpośrednio przed rozpoczęciem prac izolacyjnych podłoże należy oczyścić z kurzu i tłustych plam. Kolejny krok to gruntowanie ścian emulsjami bitumicznymi dla zamknięcia porów, które zapewni przyczepność powłoki uszczelniającej. Do gruntowania stosuje się roztwory asfaltowe. Jeśli bezpośrednio do ściany będzie przylegało ocieplenie ze styropianu lub polistyrenu ekstradowanego, do gruntowania wymagany będzie roztwór asfaltowy wodorozcieńczalny (np. rozcieńczony Dysperbit, Asfalbit). W warunkach jesienno-zimowych do gruntowania polecane są roztwory asfaltowe zawierające rozpuszczalnik organiczny – benzynę lakową (np. Izobit BR). Jest to też świetny podkład pod wszelkiego rodzaju papy termozgrzewalne.

Szczelna powłoka
Szczelną izolację bardzo dobrej jakości uzyskuje się z materiałów powłokowych. Są to masy asfaltowe (bitumiczne) do stosowania na zimno w postaci gęstej pasty, ale o konsystencji płynnej. Nakładane są na ścianę za pomocą pędzla, pacy lub szczotki dekarskiej. W rezultacie na ścianie piwnicznej uzyskuje się jednolitą szczelną powłokę pozbawioną połączeń (tzw. bezspoinową). Izolacje tego typu są bardzo elastyczne i mogą pokrywać rysy w murze o rozwartości do 5 mm. Oznacza to, że drobne pęknięcia ściany na pewno nie pociągną za sobą przerwania uszczelnienia. Stanowi to zupełnie nową jakość wśród izolacji wodoszczelnych.

Masy bitumiczne i bitumiczno-polimerowe mają bardzo dobrą przyczepność do różnych podłoży, dlatego można nimi izolować każdą ścianę murowaną i betonową. Warunkiem uzyskania właściwej przyczepności jest jednak uprzednie zagruntowanie podłoża odpowiednim preparatem. Położenie masy bitumicznej bezpośrednio na surową ścianę nie daje żadnej gwarancji przyczepności i kończy się przeważnie dość szybkim odspojeniem izolacji. Duża przyczepność mas tego typu umożliwia pokrywanie nimi powierzchni o dużym spadku, bez obawy o spływanie nakładanej izolacji. Ich elastyczność pozwala z kolei izolować powierzchnie o skomplikowanych kształtach, a także precyzyjnie uszczelniać wszelkie przebicia w ścianach, wykonywane w celu przeprowadzenia instalacji, miejsca szczególnie trudne do uszczelnienia. Nadają się też na izolacje pionowe narażone na niską temperaturę, bo nie twardnieją i nie pękają nawet przy minus 30ºC.
Grubość powłoki uszczelniającej zależy od wilgotności otaczającego gruntu, a jej miarą jest liczba nałożonych warstw. Minimum to 2 warstwy. Maksymalna grubość pojedynczej warstwy nie powinna przekraczać 1 mm. Przynajmniej dwukrotne nałożenie masy pozwala skorygować niedokładności. Każdą następną warstwę układa się po wyschnięciu i stężeniu poprzedniej. Jeśli ściana poddawana jest dużemu naporowi wody gruntowej, warstw może być więcej i o tym powinna informować instrukcja wykonania izolacji, dołączona przez producenta.

Wśród mas do uszczelnień przeciwwilgociowych są masy asfaltowe na rozcieńczalniku wodnym (tzw. dyspersyjne), jedno- lub dwuskładnikowe, a także masy asfaltowe na rozpuszczalnikach organicznych. Takie właściwości, jak doskonała przyczepność czy elastyczność, są wspólne dla wszystkich rodzajów mas bitumicznych.

Asfalt na wodzie
Masy asfaltowe na rozcieńczalniku wodnym (tzw. dyspersyjne) jednoskładnikowe (np. Dysperbit, Styrbit 2000, Suprabit) składają się głównie z cząsteczek asfaltu zawieszonych w wodzie, dlatego są bezzapachowe. Izolowana ściana nie musi być sucha: pastę można nakładać na wilgotne podłoże, co jest dużym udogodnieniem. Jednak wodny rozcieńczalnik umożliwia zastosowanie takich mas tylko w miesiącach ciepłych i suchych, gdy odparowanie wody i tężenie przebiega najszybciej. W temperaturze 20ºC pojedyncza warstwa schnie około 6 godzin. Problemy z wysychaniem mogą pojawić się przy dużej wilgotności powietrza, podczas ciągłych opadów deszczu. Zastosowanie mas dyspersyjnych zimą jest niemożliwe ze względu na niebezpieczeństwo zamarznięcia w trakcie wiązania, co prowadzi do nieodwracalnej utraty walorów użytkowych. Masy na rozpuszczalniku wodnym stosowane są głównie w stanie silnie rozcieńczonym, jako roztwory gruntujące na podłoża betonowe. Używane są również bez rozcieńczenia na bezspoinowe powłoki przeciwwilgociowe, rzadziej wodoszczelne. Mas dyspersyjnych nie można długo przechowywać, gwarantowana trwałość przed użyciem jest dość krótka i nie przekracza zwykle 6 miesięcy.

Wodne masy asfaltowe dwuskładnikowe (np. Hydrolex 2E, Styrbit 2000 Ekspres, Cemizol 2EP, Cemizol 2EN, Superflex) mają tę przewagę nad jednoskładnikowymi, że proces ich wiązania jest niezależny od pogody, ponieważ odbywa się nie przez odparowanie wody, ale dzięki chemicznej reakcji łączących się składników. Tym niemniej temperatura przechowywania i wykonywania izolacji powinna wynosić minimum 5°C. Masy tego rodzaju znakomicie sprawdzają się jako izolacja ścian, na które napiera woda gruntowa. Masy dwuskładnikowe odporne są na stały kontakt z wodą gruntową i zawarte w niej agresywne związki chemiczne pochodzenia naturalnego. Charakteryzują się także wyjątkową elastycznością.

Do powłok wykonanych z mas wodorozcieńczalnych jedno- i dwuskładnikowych można bezpiecznie przyklejać płyty styropianowe, z pianki ekstrudowanej i polistyrenowe. W trakcie wiązania nie wydzielają się z nich żadne toksyczne substancje i związki zapachowe, dlatego większość z nich dopuszczona jest do stosowania wewnątrz pomieszczeń.

Asfalt całoroczny
Masy asfaltowe na rozpuszczalnikach organicznych (np. Askowil, Izobit DK) umożliwiają wykonanie izolacji przez cały rok, również w chłodnych porach. Rozpuszczalniki organiczne powodują dość szybkie wysychanie tych mas, co pozwala prowadzić prace budowlane w normalnym cyklu. Mimo że rozpuszczalniki nie są wrażliwe na temperatury poniżej zera, podczas nakładania masy temperatura izolowanego podłoża i powietrza powinna wynosić co najmniej 5°C. Rozpuszczalnik organiczny powoduje, że masy te znacznie lepiej wnikają w pory podłoża niż masy wodorozcieńczalne i ściślej przylegają do ściany. Znakomicie nadają się do przyklejania pap asfaltowych do podłoży, klejenia warstw między sobą i renowacji starych izolacji. Głęboko wnikają w strukturę papy, ponownie ją impregnują, przywracając właściwości izolacyjne.

Podczas wysychania z mas tych wydzielają się niebezpieczne dla zdrowia toksyczne związki, dlatego stosowanie ich wewnątrz pomieszczeń jest niedopuszczalne. Za to okres trwałości przed użyciem jest znacznie dłuższy niż mas dyspersyjnych i wynosi co najmniej rok. Również przechowywanie jest wygodniejsze: składowane w pomieszczeniach nieogrzewanych nie tracą właściwości użytkowych.

Źródło: "Farmer" 16/2006