Ministerstwo Rolnictwa przygotowało projekt ustawy o rolnictwie ekologicznym.

Projekt ma za zadanie uchylić ustawę z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym, a włączyć do porządku prawnego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych.

A jakie zmiany wprowadzono?

Przyjęcie informacji o prawidłowo wypełnionych zgłoszeniach działalności w rolnictwie ekologicznym będzie następowało przez wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (w związku z unijnym zakazem delegowania przyjmowania zgłoszeń w produkcji ekologicznej jednostkom certyfikującym, które teraz przekażą zgłoszenie do IJHARS).

Jednostki certyfikujące będą miały obowiązek publikacji opłat pobieranych za przeprowadzanie kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym.

Zapowiedziano wprowadzenie jednolitej bazy producentów objętych kontrolą i certyfikacją w rolnictwie ekologicznym, dostępny na stronie internetowej IJHARS – obecnie każda z jednostek prowadzi swój osobny wykaz.

Jednostka certyfikująca ma zapewnić możliwości wyszukiwania danego producenta ekologicznego za pomocą jego nazwy lub jej części, lub adresu w obszernym wykazie prowadzonym przez Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.

Zapowiedziano możliwość udzielania dotacji placówkom oświatowym na zakup żywności ekologicznej do żywienia uczniów tych placówek. Jak zastrzeżono, „Minister właściwy do spraw rolnictwa może określić, w drodze rozporządzenia, żywność ekologiczną objętą dofinansowaniem lub wysokość dofinansowania, lub terminy udzielania dofinansowania w poszczególnych województwach, lub maksymalne stawki dofinansowania, o którym mowa w ust. 4, w przeliczeniu na jednego ucznia, mając na uwadze ceny detaliczne żywności ekologicznej oraz jej dostępność”.

Uprawnienia inspektora rolnictwa ekologicznego można będzie nabyć bez egzaminu - przez osoby posiadające dyplom ukończenia studiów co najmniej pierwszego stopnia na kierunku rolnictwo, zootechnika lub technologii żywności oraz mające ukończone szkolenie w zakresie rolnictwa ekologicznego, zgodnego z wymogami, które będą ustalone w drodze rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zmiana zwiększy liczbę inspektorów prowadzących kontrolę bez obniżenia standardu tej kontroli i jednoczesnym zmniejszeniu obciążeń związanych z prowadzeniem egzaminu na inspektora – ocenia ministerstwo.

Przewidziano usunięcie obowiązku załączania przez podmioty zwracające się o zgodę na zastosowanie odstępstw od zasad produkcji ekologicznej opinii jednostki certyfikującej – gdyż, jak podano, uruchomienie systemów informatycznych wymaganych rozporządzeniem 2018/848 powoduje, że opinie te staną się zbędne, a usunięcie tego obowiązku uprości i przyspieszy procedurę administracyjną.

Ułatwieniem dla rolników ma być wprowadzenie jednolitego wniosku o wydanie zgody na zastosowanie nieekologicznego materiału rozmnożeniowego roślin – obecnie każdy Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa ma swój wniosek.

Wprowadzono kary za zamieszczanie w reklamie lub opisie handlowym produktu niespełniającego wymagań przepisów o rolnictwie ekologicznym oznaczeń odnoszących się do produkcji ekologicznej.

Zaplanowano nałożenie opłaty na podmioty wprowadzające środki ochrony roślin do obrotu (1 proc. wartości netto środka ochrony roślin w dniu jego zbycia ostatecznemu nabywcy). Jak podano, podobna opłata wprowadzona jest w wielu państwach, m. in. Wielkiej Brytanii, Danii, na Węgrzech, w Norwegii i Szwecji i ma na celu ograniczenie stosowania środków ochrony roślin oraz dostarczenie środków na rozwój produkcji przyjaznej środowisku, środki uzyskane z ww. opłaty będą przeznaczone na działania mające na celu rozwój rolnictwa ekologicznego oraz dofinansowanie do wykorzystania żywności ekologicznej w placówkach edukacyjnych.

Przewidziano wyłączenie art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, ustanawiającego maksymalny czas trwania kontroli w odniesieniu do kontroli jednostek certyfikujących.

Nastąpi wprowadzenie dofinansowania do stosowania ekologicznego materiału rozmnożeniowego roślin, celem zwiększenia wykorzystania tego materiału oraz przyspieszenia rozwoju polskiego sektora producentów ekologicznego materiału rozmnożeniowego roślin – sektor ten wymaga wsparcia z uwagi na prawdopodobne odejście od możliwości stosowania nieekologicznego materiału rozmnożeniowego, jak zastrzeżono.

Więcej: Będą większe dopłaty do materiału siewnego „w jakości ekologicznej”

Zarazem zapowiedziano wprowadzenie systemu oceny i rejestracji heterogenicznego materiału rozmnożeniowego roślin, wymaganego art. 13 rozporządzenia 2018/848.

Uprawnienia do przeprowadzenia kontroli i certyfikacji produkcji ekologicznej przeniesiono z ministra właściwego do spraw rolnictwa na Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, który będzie miał też w kompetencjach wydawanie wytycznych i wiążących poleceń  w celu zapewnienia prawidłowej realizacji wykonywanych zadań przez jednostki certyfikujące.

Minister rolnictwa  wyznaczy laboratoria urzędowe do przeprowadzania analiz, badań i diagnostyki laboratoryjnej na próbkach pobranych w ramach kontroli urzędowych.

Poza tym nastąpi uelastycznienie przepisów dotyczących przywozu nawozów z innych państw UE oraz Turcji, dzięki czemu nawozy dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym będzie można łatwiej sprowadzać do Polski, co zwiększy ich dostępność dla rolników ekologicznych – jak wyjaśniono, chodzi o umożliwienie przywozu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na potrzeby własne nawozów i środków wspomagających uprawę roślin spełniających wymagania rolnictwa ekologicznego, wprowadzonych w innych krajach UE, przez profesjonalne podmioty prowadzące działalność w rolnictwie ekologicznym, bez konieczności przeprowadzania kosztownych badań.

„Usprawnienie i zwiększenie efektywności kontroli jakości handlowej artykułów rolnospożywczych ze względu na powierzenie IJHARS niezbędnych narzędzi i rozwiązań prawnych zaproponowanych w projekcie usprawni nadzór nad rynkiem rolnictwa ekologicznego, a przez to pozytywnie wpłynie na warunki funkcjonowania przedsiębiorców działających w tym sektorze rolnictwa” – spodziewa się ministerstwo.

Termin wejścia w życie projektowanej ustawy zaplanowano na 1 stycznia 2022 r.

Projekt 28 maja skierowano do konsultacji publicznych, które potrwają 30 dni.