Uchwalona 26 kwietnia nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw zmienia cztery ustawy:

-  o kształtowaniu ustroju rolnego

- Prawo spółdzielcze

- ustawę o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa

- ustawę o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa.

Jakie najistotniejsze zmiany wprowadzono?

Z 0,3 ha do „powierzchni mniejszej niż 1 ha” zwiększono wielkość działki, którą będzie można nabyć, nie będąc rolnikiem. Zostawiono jednak prawo pierwokupu przez KOWR, co ma chronić przed spekulacją w obrocie ziemią (prawo to ma być wykorzystywane np. przy próbie sprzedaży przy podziale 100 ha na jednohektarowe działki).

Nieruchomości o powierzchni do 1 ha nie będą musiały być zbywane w drodze przetargów ograniczonych.

Postanowiono zmniejszyć wymagany okres prowadzenia gospodarstwa rolnego na zakupionej ziemi z 10 lat do 5 lat. Wprowadzono też możliwość szybkiej darowizny zakupionej ziemi na rzecz dzieci. Zgodę na zbycie lub oddanie w posiadanie nieruchomości rolnej przed upływem zakreślonego ustawą okresu będzie wyrażał Dyrektor Generalny KOWR, a nie sąd.

Rozszerzono krąg osób bliskich o rodzeństwo rodziców oraz pasierba.

Dowodami potwierdzającymi osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego będą pisemne oświadczenia prowadzących to gospodarstwo. Zrezygnowano z potrzeby poświadczeń ich przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Wreszcie ważna zmiana dla młodych rolników: w przetargu na powiększenie gospodarstwa rodzinnego będą mogły uczestniczyć osoby, które nie spełniają wymogu 5-letniego osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego, ale mają nie więcej niż 40 lat lub realizują warunki określone w decyzji o przyznaniu pomocy, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. z 2018 r. poz. 627, z późn. zm.). Umożliwi to nabycie nieruchomości rolnej z Zasobu przez osobę, która otrzymała premię dla młodego rolnika, ale ukończyła już 40 lat.

Postanowiono, że w przetargu nie mogą brać udziału nie tylko te podmioty, które władają lub władały nieruchomościami Zasobu bez tytułu prawnego i mimo wezwania KOWR nieruchomości tych nie opuściły, ale również podmioty, w których są wspólnikami bądź w organach których uczestniczą osoby, które władają lub władały nieruchomościami Zasobu bez tytułu prawnego i mimo wezwania KOWR nieruchomości tych nie opuściły. Ma to pozwolić KOWR w większym stopniu przeciwdziałać procederowi bezumownego użytkowania gruntów Zasobu.

Doprecyzowano, że zakaz przenoszenia własności nieruchomości nabytej z Zasobu przez okres 15 lat od dnia nabycia oraz obowiązek prowadzenia działalności rolniczej czy też zakaz ustanawiania w tym okresie hipoteki dotyczy jedynie nieruchomości rolnych.

Umożliwiono nieodpłatne nabywanie nieruchomości przez KOWR do Zasobu.

Wszystkie umowy dzierżawy czy też umowy najmu dotyczące nieruchomości Zasobu zawierane będą wyłącznie na czas oznaczony. Umowa taka, pod względem wypowiedzenia, jest bardziej korzystna dla kontrahentów KOWR, w przypadku umów na czas nieokreślony krótki termin ich wypowiedzenia (jeden rok naprzód na koniec roku dzierżawnego) mógłby być niekorzystny z punktu widzenia strony danej umowy i jej długoterminowych planów – podano w uzasadnieniu.

Osoba władająca nieruchomością wchodzącą w skład Zasobu bez tytułu prawnego byłaby zobowiązana do zapłaty na rzecz KOWR wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości w wysokości stanowiącej nie 5-krotność wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu, ale 30-krotności tego czynszu.

KOWR będzie mógł nie tylko posiadać czy obejmować akcje czy udziały w spółkach prawa handlowego, ale także tworzyć takie spółki. Czynności takie dokonywane mają być za zgodą ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, w celu zapewnienia właściwego nadzoru nad działalnością KOWR.

Postępowania w sprawach dotyczących wyrażenia zgody przez Dyrektora Generalnego KOWR na nabycie nieruchomości rolnych położonych w granicach administracyjnych miast, jak i o powierzchni mniejszej niż 1 ha będą umarzane.

Nowe przepisy będą stosowane w przypadku nieruchomości rolnych nabytych przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy do okresu, przez jaki nabywca nieruchomości rolnej, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna, jest obowiązany prowadzić to gospodarstwo rolne.

Jak ocenił rząd w uzasadnieniu projektu, ustawa z 2016 r. spełnia stawiane cele i nie doprowadziła do wstrzymania obrotu nieruchomościami rolnymi – funkcjonuje on i odbywa się głównie między rolnikami indywidualnymi. Według danych Ministerstwa Sprawiedliwości w 2017 r. w obrocie prywatnym doszło do 57 492 transakcji sprzedaży nieruchomości rolnych, natomiast w 2016 r. było tych transakcji 69 788 (co oznacza spadek o ponad 17%).

Doszło natomiast do zahamowania wzrostu cen nieruchomości: w II kwartale 2016 r. cena 1 ha użytków rolnych wynosiła 39 429 zł, podczas gdy w II kwartale 2018 r. – 44 252 zł (dane Głównego Urzędu Statystycznego). Rocznie cena 1 ha wzrosła więc niespełna o około 6% - podano w uzasadnieniu.

Ustawa trafiła teraz do Senatu i ma obowiązywać w zasadzie 14 dni po ogłoszeniu.

Tekst ustawy w załączniku.

O zmianach w zasadach sprzedaży ziemi czytaj też:

„Ośrodki produkcji rolniczej” zastąpią PGR-y?

Holding spożywczy powstanie na miliardowy kredyt zabezpieczony hipoteką na ZWRSP?

Przejmowanie ziemi zadłużonych gospodarstw nadal możliwe?

Sejm znowelizował ustawę o obrocie ziemią rolną

Zmiany w zasadach sprzedaży ziemi coraz bliżej