„Celem <Programu dla szkół> jest trwała zmiana nawyków żywieniowych dzieci poprzez zwiększenie udziału owoców i warzyw oraz mleka i przetworów mlecznych w ich codziennej diecie na etapie, na którym kształtują się ich nawyki żywieniowe oraz upowszechnianie zdrowej, zbilansowanej diety i wzrost świadomości społecznej w tym zakresie wśród dzieci i rodziców. Program ma również na celu propagowanie zdrowego odżywiania poprzez działania towarzyszące o charakterze edukacyjnym realizowane w szkołach podstawowych” – podaje ARiMR w „Warunkach udziału w <Programie dla szkół> w roku szkolnym 2020/2021”.

A czy na tym – kosztownym w końcu – programie mogą też skorzystać polscy rolnicy?  Kto może być dostawcą mleka czy jego przetworów oraz owoców i warzyw do szkół? Chodzi o dostarczanie: jabłek, gruszek, śliwek, truskawek, marchwi, rzodkiewek, papryki słodkiej, pomidorów, kalarepy, soków owocowych, przecierów owocowych i zagęszczonych przecierów owocowych, mleka białego, jogurtu naturalnego, kefiru naturalnego i serka twarogowego.

O zatwierdzenie dostawcy do udziału w programie - wydawane przez dyrektora OT KOWR - mogą ubiegać się następujące podmioty:

a)            dostawca lub dystrybutor produktów,

b)           organizacja występująca w imieniu przynajmniej jednej szkoły podstawowej lub organów odpowiedzialnych za edukację i powołanych specjalnie w tym celu,

c)            wszelkie inne jednostki publiczne lub prywatne zaangażowane w zapewnianie dostaw produktów i zarządzanie nimi.

Podmioty ubiegające się o zatwierdzenie muszą prowadzić działalność w zakresie produkcji lub przetwórstwa odpowiednio owoców i warzyw lub mleka lub obrotu odpowiednio owocami i warzywami lub mlekiem co najmniej od 6 miesięcy (dotyczy to podmiotów, które nie są spółdzielniami rolników lub związkami spółdzielni rolników, grupami producentów rolnych lub związkami grup producentów rolnych, organizacjami producentów owoców i warzyw lub zrzeszeniami organizacji producentów owoców i warzyw, albo organizacjami producentów mleka lub związkami organizacji producentów mleka) oraz dysponować niezbędnym wyposażeniem (tj. zapleczem organizacyjnym) zapewniającym prawidłowe przeprowadzenie działań związanych z zakupem, przygotowaniem dostaw oraz dostawą owoców i warzyw lub mleka i przetworów mlecznych.

Dostawca musi  uzyskać zatwierdzenie do udziału w programie przed zawarciem umowy z placówką oświatową na dany semestr roku szkolnego.

KOWR podaje, że w ubiegłym roku szkolnym umowy ze szkołami podpisało 98 zatwierdzonych przez KOWR dostawców owoców i warzyw oraz 107 – mleka i produktów mlecznych.

Tymczasem w tym samym roku szkolnym - jak podano w uzasadnieniu projektu rozporządzenia ministra rolnictwa - zatwierdzenie do udziału w „Programie dla szkół” w roku szkolnym 2019/2020 posiadało 227 dostawców w ramach komponentu mlecznego oraz 199 dostawców w ramach komponentu owocowo-warzywnego. Łącznie zatwierdzenie do udziału w „Programie dla szkół” przyznano 307 dostawcom (w tym części dostawców w odniesieniu do obu ww. komponentów).

Skąd te różnice? Dlaczego nie wszyscy zatwierdzeni dostawcy dostarczają produkty do szkół?

Jak informuje KOWR, nie każdy z zatwierdzonych dostawców znajdujących się w wykazie decyduje się zawrzeć umowy ze szkołami i realizować dostawy, część podmiotów może zrezygnować czasowo z aktywnego udziału w programie i zawierania umów. „Decyzja o zamiarze zawierania umów ze szkołami jest wyłączną decyzją zatwierdzonego dostawcy podyktowaną indywidualnymi uwarunkowaniami. W związku z tym liczba podmiotów na wykazie oraz liczba podmiotów, które zawarły umowy ze szkołami różni się”.

Jak dodano, „Z uwagi na wymagania dotyczące zapewnienia logistyki produktów oraz ich odpowiedniego przygotowania w porcje gotowe do bezpośredniego spożycia większość zatwierdzonych dostawców realizujących dostawy to podmioty zajmujące się obrotem ww. produktami lub ich przetwórstwem”.

Wśród zatwierdzonych podmiotów nie ma spółdzielni rolników założonej w odniesieniu do produktów wytwarzanych i zbywanych w ramach rolniczego handlu detalicznego.

KOWR wyjaśnił też, że „Dostawca zawierając umowę ze szkołą podstawową zobowiązany jest dostarczyć dla każdego ucznia pełen katalog produktów określonych, co do rodzaju i liczby porcji danego produktu w rozporządzeniu MRiRW. Wielkość dostaw realizowanych przez danego dostawcę zależy od liczby szkół, z którymi zawarł umowę i liczby uczniów z grupy docelowej w danej szkole (klasy I-V szkoły podstawowej). W programie bierze udział zróżnicowana grupa dostawców, począwszy od dostawców, którzy mają zwarte umowy z kilkoma szkołami (w ramach, których realizują dostawy dla kilkuset dzieci), po podmioty, które mają zawarte umowy z kilkuset szkołami (w ramach, których realizują dostawy dla kilkudziesięciu tysięcy dzieci). Najliczniejszą grupę stanowią dostawcy, którzy zawierają umowy z ok. od 100 do 300 szkołami. Największy dostawca zawarł w roku szkolnym 2019/2020 umowy z ok. 1200 szkołami podstawowymi i realizował dostawy produktów do ok. 170 tys. dzieci.

Pomoc przyznawana jest do każdej dostarczonej porcji w wysokości stałej stawki określonej odrębnie dla komponentu owocowo-warzywnego i mlecznego w wydawanym co roku rozporządzeniu Rady Ministrów, a jej wysokość uzależniona jest od ww. czynników.”

Budżet na „Program dla szkół” w Polsce w roku szkolnym 2019/2020 wynosił łącznie 238,15 mln zł, w tym 110,05 mln zł z budżetu UE oraz 128,10 mln zł z budżetu krajowego. Polska uczestniczy w programie od 2004 roku.

Czytaj też:

Jak wybierani są dostawcy mleka, owoców i warzyw do szkół?

Rozporządzenie ministra rolnictwa, regulujące te kwestie, w załączniku.