Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych 6 kwietnia 2020 r. - w ramach prowadzonego wobec Głównego Geodety Kraju  postępowania z urzędu w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych dotyczącej udostępniania bez podstawy prawnej na portalu internetowym GEOPORTAL2 (geoportal.gov.pl) numerów ksiąg wieczystych – wydał postanowienie.

Zobowiązał w nim Głównego Geodetę Kraju do ograniczenia przetwarzania danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych, nakazując zaprzestanie ich publikowania na portalu internetowym GEOPORTAL2 (geoportal.gov.pl) do czasu wydania decyzji administracyjnej kończącej postępowanie w tej sprawie.

A sprawa jest zaskakująca. Jak poinformowano, 27 marca 2020 r. prezes UODO wszczął z urzędu dwa postępowania administracyjne: jedno w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych w związku z przetwarzaniem danych osobowych bez podstawy prawnej, drugie w przedmiocie nałożenia na Głównego Geodetę Kraju administracyjnej kary pieniężnej  za brak współpracy z prezesem UODO w ramach wykonywania przez niego uprawnień kontrolnych.

Na początku marca organ nadzorczy zdecydował o konieczności przeprowadzenia kontroli u Głównego Geodety Kraju, o czym poinformował go pismem, wskazując zakres kontroli oraz termin jej przeprowadzenia. Główny Geodeta Kraju odmówił zgody na przeprowadzenie czynności kontrolnych, czym udaremnił kontrolującym prowadzenie kontroli przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych. W związku z tym oprócz wszczęcia postępowania administracyjnego, prezes UODO złożył zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej Warszawa – Śródmieście o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa określonego w art. 108 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych. Zgodnie z tym przepisem kto udaremnia lub utrudnia kontrolującemu prowadzenie kontroli przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.

Dane osobowe to nie tylko informacje, które w sposób bezpośredni identyfikują osobę fizyczną, ale i takie, które pozwalają na jej pośrednią identyfikację. Zatem do danych osobowych należy zaliczyć także numer księgi wieczystej, ponieważ dzięki niemu można uzyskać wiele informacji o  właścicielu konkretnej nieruchomości – podkreśla UODO. W uzasadnieniu postanowienia podano, że „każdy, kto zna numer księgi wieczystej, może bezpłatnie przeglądać księgę wieczystą za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Zatem, ze względu na umieszczenie w ramach portalu GEOPORTAL2 numeru księgi wieczystej, każdy może zapoznać się z jej zawartością, nawet jeżeli wcześniej nie dysponował jej numerem”. Podane do publicznej wiadomości (na portalu GEOPORTAL2) numery ksiąg wieczystych pozwalają na identyfikację osób fizycznych, których dane zostały w nich ujawnione, a tym samym stanowią dane osobowe. Ujawnienie numerów ksiąg wieczystych na portalu GEOPORTAL2 stanowi więc naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych.

„W związku z tym udostępnianie, bez podstawy prawnej, przez Głównego Geodetę Kraju na Geoportal2 informacji o numerze księgi wieczystej stwarza bardzo duże niebezpieczeństwo wykorzystania pozyskanych danych z ksiąg wieczystych np. w celu profilowania osób fizycznych na podstawie numeru PESEL, zapoznania się z informacją dotyczącą zaciągniętego kredytu, ustalenie adresu zamieszkania danej osoby, jak również umożliwia wykorzystanie pozyskanych danych w innych celach, np. w celach marketingowych” – podaje prezes UODO.

Projekt portalu GEOPORTAL2 został opracowany w ramach wykonywania ustanawiania infrastruktury informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej.

Główny Geodeta Kraju zapowiedział, że zaskarży postanowienie prezesa UODO zakazujące udostępniania numerów ksiąg wieczystych w rządowym serwisie www.geoportal.gov.pl

GGK uznał , że „postanowienie jest błędne, nieuzasadnione przepisami o ochronie danych osobowych, a jednocześnie szkodliwe dla wszystkich obywateli”. „Numery ksiąg wieczystych, podobnie jak numery rejestracyjne samochodów, nie są danymi o osobach, ale oznaczeniami rzeczy” – podaje. Jak twierdzi, „Prezes UODO nie jest uprawniony do działania w tym zakresie. Co więcej, numery ksiąg wieczystych są publicznie dostępne w Ewidencji Gruntów i Budynków i udostępniane są bardzo szeroko. Z obowiązujących od wielu lat przepisów wynika, że numer księgi wieczystej różni się od danych osobowych właściciela nieruchomości (takich jak dane: imię i nazwisko, imiona rodziców, PESEL czy adres zamieszkania). O ile bowiem numery ksiąg wieczystych są jawne i dostępne bez ograniczeń, o tyle dane osobowe – udostępniane tylko na wniosek. W ocenie GGK Prezes UODO nie ma zatem uprawnienia do wydania jakichkolwiek postanowień, czy decyzji dotyczących numerów ksiąg wieczystych.”