Rzecznik Praw Obywatelskich skierowała do Trybunału Konstytucyjnego wniosek w sprawie ograniczeń możliwości uzyskania ekwiwalentu za wyłączenie gruntów z upraw rolnych i prowadzenie uprawy leśnej.

Rzecznik Praw Obywatelskich wnosi o stwierdzenie, że art. 7 ust. 6a i art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia w zakresie, w jakim przepisy te przewidują możliwość przeniesienia praw i obowiązków wynikających z wyłączenia gruntów z uprawy rolnej i prowadzenia uprawy leśnej tylko w razie przeniesienia własności nieruchomości objętej uprawą leśną na podstawie umowy sprzedaży bądź spadkobrania - są niezgodne z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.

Jak stwierdza RPO, ekwiwalent leśny jest świadczeniem pieniężnym przyznawanym właścicielowi gruntu, który zrezygnował z uzyskiwania dochodów z produkcji rolnej na swoim gruncie i rozpoczął prowadzenie uprawy leśnej. Świadczenie to ma zrekompensować początkowe straty wynikające z wyłączenia gruntu z produkcji rolnej oraz pozwalać na pokrycie kosztów związanych z właściwym utrzymaniem uprawy leśnej. Prawo do ekwiwalentu leśnego chronione jest w sposób niespełniający wymogów konstytucyjnej zasady równej ochrony praw majątkowych. Wspólną cechą istotną podmiotów prawa w tej sprawie jest nabycie prawa własności nieruchomości objętej uprawą leśną. Cecha ta powinna przemawiać za równym traktowaniem wszystkich nabywców, niezależnie od tytułu prawnego, na podstawie którego doszło do przeniesienia własności nieruchomości. Objęte wnioskiem przepisy ograniczają możliwość przeniesienia praw i obowiązków związanych z prowadzeniem uprawy leśnej tylko do następstwa prawnego powstałego na skutek sprzedaży bądź spadkobrania nieruchomości objętej uprawą leśną.

„Ustawowe ograniczenie następstwa prawnego powoduje, że niedopuszczalne jest rozszerzenie hipotezy zaskarżonych przepisów w drodze wykładni systemowej bądź celowościowej, na inne sytuacje, w których dochodzi do przeniesienia własności zalesionego gruntu. W takim stanie rzeczy do przeniesienia praw i obowiązków związanych z prowadzeniem uprawy leśnej założonej na podstawie ustawy z 2001 roku nie może dojść np. na podstawie umowy darowizny czy umowy dożywocia (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lipca 2007 roku, sygn. akt II OSK 1012/06 oraz z dnia 10 marca 2011 roku, sygn. akt II GSK 384/10), a także przy przeniesieniu własności nieruchomości na podstawie umowy z następcą w trybie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.)” – czytamy we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego.

Rzecznik uważa, że wspólną cechą istotną podmiotów prawa w tej sprawie jest nabycie prawa własności nieruchomości objętej uprawą leśną założoną i prowadzoną na podstawie decyzji administracyjnej wydanej na podstawie ustawy z 2001 roku i cecha ta powinna przemawiać za równym traktowaniem wszystkich nabywców, niezależnie od tytułu prawnego, na podstawie którego doszło do przeniesienia własności nieruchomości.