To, że zapłacenia takiego podatku od otrzymanego odszkodowania jest niezbędne przez rolnika, jeśli grunt był wykorzystywany w opodatkowanej VAT działalności rolnej, potwierdził NSA pod koniec ubiegłego roku (wyrok z 6 grudnia 2018, sygn. akt  I FSK 2089/16).

Wyrok ten podszedł do problemu odmiennie, niż poprzednio rozstrzygał NSA. W wyroku z 5 października 2018 roku sąd wskazał, że wywłaszczany rolnik nie prowadzi działalności handlowej w zakresie gruntów wyłącznie dlatego, że jest zarejestrowanym płatnikiem VAT. Sąd oparł się wówczas na rozstrzygnięciu Trybunału Sprawiedliwości UE. W wyroku grudniowym przyjęto jednak, że wyrok TS UE dotyczył rolnika ryczałtowego, który zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej na zbywanym gruncie, a nie aktywnego rolnika, rozliczającego VAT na zasadach ogólnych – i tym razem sąd podatek uznał za należny.

Do tego samego problemu wrócił poseł Zbigniew Ajchler w interpelacji.

Udzielona przez Ministerstwo Finansów odpowiedź potwierdza konieczność zapłacenia podatku VAT od odszkodowania: „odszkodowanie, które otrzyma podatnik, będzie stanowić wynagrodzenie z tytułu podlegającej opodatkowaniu VAT dostawy gruntu”.

„Kolejnym aspektem w przedmiotowej sprawie poruszonym w wystąpieniu Pana posła jest ustalenie prawidłowej stawki podatku VAT, bądź zastosowania zwolnienia od tego podatku” – podał wiceminister finansów Filip Świtała i przypomniał:  „Zgodnie z przepisami art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT podstawowa stawka podatku wynosi obecnie 23%. Zaznaczyć należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku. Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane”.

Udzielający odpowiedzi wiceminister  podkreślił przy tym, że „zmiana przeznaczenia wywłaszczanych nieruchomości z rolnych na przeznaczone pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym te nieruchomości stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia. Nie znajdowałoby zatem uzasadnienia stwierdzenie, iż najpierw dokonano zmiany przeznaczenia nieruchomości, a następnie dokonano ich dostawy (wywłaszczenia) – już jako terenów budowlanych. W związku z powyższym wywłaszczana nieruchomość rolna powinna, w mojej ocenie, zostać opodatkowana na zasadach właściwych dla nieruchomości rolnej”.

Jednocześnie wiceminister  przypomniał różne rozstrzygnięcia tego problemu i podkreślił, że „w każdym konkretnym przypadku wywłaszczenia gruntu konieczna będzie jego szczegółowa analiza w celu prawidłowego opodatkowania transakcji” i „zasadne jest, ażeby w razie wątpliwości podmioty wywłaszczane występowały z wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnej” dotyczącej konkretnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Należy ją skierować do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Kwota  podatku VAT nie jest doliczana do wartości odszkodowania, tj. wysokość odszkodowania jest kwotą brutto, zawierającą w sobie kwotę podatku VAT.

Całość odpowiedzi na interpelację - w załączniku.