Nasi czytelnicy czekają na wejście w życie ustawy pozwalającej na restrukturyzację zadłużonych gospodarstw i pytają, jak przygotować się do wystąpienia o przyznanie przewidywanego w niej wsparcia.

Niestety wciąż informacje na te tematy są nad wyraz oszczędne. Ministerstwo Rolnictwa od dwóch miesięcy nie wyjaśnia, co z limitem przewidzianym w ustawie na pomoc w 2018 roku. Jak się bowiem okazało, ustawa wejdzie w życie dopiero 8 lutego tego roku (30 dni od dnia ogłoszenia). Ponieważ przewidziano w niej, że maksymalny limit wydatków z budżetu państwa będących skutkiem finansowym ustawy wynosi w 2018 r. 140 000 tys. zł, pytamy, czy limit ten przepadnie. Odpowiedzi nie ma.

A szkoda, zgodnie z limitami przyjętymi w ustawie, w ubiegłym roku miała być udzielona pomoc w wysokości sięgającej połowy kwoty przewidzianej na ten rok, a  w 2019 r. – limit pomocy to 329 100 tys. zł.

Niestety MRiRW niewiele ma też do powiedzenia na temat zadłużenia gospodarstw rolnych. Wiedzę na ten temat ma mizerną, a podczas prac nad ustawą o restrukturyzacji zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne posługiwano się danymi BIK.

Pytaliśmy: „czy MRiRW dysponuje danymi dotyczącymi upadających gospodarstw? Czy wiadomo w MRiRW (w dowolnym okresie od 2004 r.):

- ile gospodarstw przyjęli syndycy, doradcy restrukturyzacyjni, nadzorcy sądowi czy zarządcy przymusowi?

- jaką wartość miały długi i gospodarstwa? Jakim areałem dysponowali upadający i jakie były losy tej ziemi?

- ile z tych 1690 gospodarstw zagrożonych upadłością to osoby prawne, a ile fizyczne?

- czy ktoś bada w tym kontekście wpływ środków unijnych, np. ile z upadających gospodarstw było beneficjentami PROW? Co stało się z zakupionymi z PROW maszynami? Ile maszyn dofinansowanych z "Modernizacji" rolnicy musieli oddać w ciągu 5 lat od zawarcia umowy i po tym okresie?”

Odpowiedź na te pytania jest następująca:

„Nie są prowadzone statystyki dotyczące występowania przypadków upadłości wśród beneficjentów PROW 2014-2020 lub ilości przeprowadzonych windykacji wśród tych podmiotów.

W zakresie działań inwestycyjnych PROW, zgodnie z postanowieniami umów o  przyznaniu pomocy (na przykładzie Modernizacji gospodarstw rolnych), wymagany jest zwrot nienależnie lub nadmiernie pobranej kwoty pomocy w przypadku niezgodności realizacji operacji z przepisami lub umową, w szczególności w razie:

1)            naruszenia ograniczeń lub warunków w zakresie:

- przenoszenia własności lub posiadania rzeczy nabytych w ramach realizacji operacji lub sposobu ich wykorzystywania,

- sposobu lub miejsca prowadzenia działalności związanej z przyznaną pomocą,

2)            niezapewnienia trwałości operacji w ciągu 5 lat od wypłaty płatności końcowej.

W takich przypadkach beneficjenci są zobowiązani do  zwrotu nienależnie lub nadmiernie pobranej kwoty pomocy, nie zaś samych zrefundowanych maszyn.”

Niewiele więcej o pomocy dla rolników znajdujących się w kłopotach finansowych dowiadujemy się w ARiMR. Pytaliśmy, które banki będą udzielać kredytów restrukturyzacyjnych. Odpowiedź jest... enigmatyczna: „Kredyty restrukturyzacyjne będą udzielane przez banki które podpiszą z ARiMR stosowną umowę.” To akurat było wiadomo z ustawy – ale jak wynika z tej odpowiedzi – umowy z bankami podpisane dotychczas nie są.

Pytana o kwotę pożyczek, jakie będą udzielane przez agencję, agencja znów zdaje się nie rozumieć pytania – i podaje: „Kwota środków na udzielanie pożyczek zostanie określona w planie finansowym ARiMR na dany rok”. Odpowiedzi tej udzielono wczoraj – zatem najwyraźniej planu ARiMR na ten rok nie ma, i kwoty na pożyczki też nie określono.

Zgodnie z ustawą, przewidziane w niej kredyty i pożyczki mogą być udzielane od dnia ogłoszenia pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności pomocy publicznej przewidzianej w tych przepisach ze wspólnym rynkiem. Pytaliśmy, kiedy będą dostępne formularze wniosków o pożyczkę – i tu agencja nie udzieliła konkretnej odpowiedzi, stwierdziła tylko, że „po ogłoszeniu pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności pomocy publicznej przewidzianej w tych przepisach ze wspólnym rynkiem”.

W tym stanie rzeczy nie dziwi już brak najmniejszego zainteresowania pomocą w sporządzaniu planów restrukturyzacji gospodarstw – a są potrzebne przy wystąpieniu o kredyty, pożyczki i pomoc udzielaną przez KOWR w formie gwarancji zabezpieczającej spłatę kredytu restrukturyzacyjnego.

ARiMR nie pomoże: „Odpowiedź na pytanie dotyczące kwestii ewentualnego opracowania projektu planu restrukturyzacji nie leży w kompetencjach ARiMR. W ustawie z dnia 9 listopada 2018 r. nie przewiduje się specjalnej pomocy w przygotowaniu planów restrukturyzacji gospodarstw. Tak więc, producent rolny zainteresowany ubieganiem się takie wsparcie  będzie decydował, czy sporządzi plan restrukturyzacji samodzielnie, czy też skorzysta z pomocy oferowanej przez podmioty zajmujące się doradztwem rolniczym”.

W załączniku ustawa o restrukturyzacji zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne - z 9 listopada 2018 r., opublikowana 8 stycznia 2019 r.