Ponad miesiąc czekaliśmy na wyjaśnienie przez Ministerstwo Rolnictwa, jak od 1 stycznia 2017 roku rolnik prowadzący sprzedaż żywności udokumentuje sprzedaż i wyliczy wysokości przychodów ze sprzedaży przerobionych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli i chowu.

Więcej: Rolnik zapłaci dwuprocentowy podatek za sprzedaż plonów?

Teraz okazuje się, że wszystkie te wyjaśnienia mają znaczenie „tylko teoretyczne”, żeby nawiązać do klasyka. (Aby jednak należycie uhonorować wysiłek włożony w ich przygotowanie, prezentuję je w załączniku).

Bo chociaż jeszcze w poniedziałek ministerstwo twierdziło, że „USTAWA z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników została podpisana przez Prezydenta RP 2 grudnia 2016 roku i wchodzi w życie 1 stycznia 2017 roku.  Ustawa nie wymaga notyfikacji”, to już dziś przyznaje, że… notyfikacji wymaga rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy, określające wymagania weterynaryjne.

Wyjaśnienie tej kwestii nie jest ani proste, ani zrozumiałe, ale spróbujmy doczytać się prawdy.

MRiRW informuje: „Od dnia 1 stycznia 2017 r. podmioty, które zdecydują się na podjęcie działalności w ramach rolniczego handlu detalicznego realizujące produkcję przy wykorzystaniu sprzętu i urządzeń gospodarstwa domowego w kuchni domowej, będą zobowiązane do spełniania w zakładzie wymogów określonych w rozporządzeniu nr 852/2004 [Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 13, t. 34, str. 319)] , w załączniku II w rozdziale III (uproszczone wymagania higieniczne) zamiast wymogów określonych w załączniku II w rozdziale II tego rozporządzenia. Ta zasada wynika wprost z przepisów cytowanego rozporządzenia i nie wymaga wdrożenia do polskiego porządku prawnego ani notyfikacji Komisji Europejskiej i pozostałym państwom członkowskim Unii Europejskiej.

Dodatkowo planuje się objęcie ww. uproszczonymi wymaganiami podmiotów prowadzących rolniczy handel detaliczny, które w ramach prowadzonej działalności wykorzystują do prowadzenia produkcji żywności pomieszczenia inne niż używane głównie jako prywatne domy mieszkalne (np. osobne budynki zlokalizowane na terenie gospodarstwa). Do takich podmiotów będą miały bowiem od dnia 1 stycznia 2017 r. zastosowanie wymogi określone w załączniku II w rozdziale II ww. rozporządzenia nr 852/2004. Minister właściwy do spraw rolnictwa od dnia 1 stycznia 2017 r. zyska w tym zakresie kompetencje do określenia w drodze rozporządzenia wymagań higienicznych dla prowadzących rolniczy handel detaliczny produktami pochodzenia zwierzęcego i żywnością zawierającą jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego (żywność złożona) na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2015 r. poz. 594, z późn. zm.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników (Dz. U. poz. 1961). Projekt takiego rozporządzenia będzie podlegać procedurze notyfikacji zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039, z późn. zm.). Obowiązek notyfikacji takiego projektu Komisji Europejskiej i pozostałym państwom członkowskim Unii Europejskiej wynika także z wymogu określonego w art. 13 ust. 5 rozporządzenia nr 852/2004.”

Tyle ministerstwo. Przeanalizujmy.

W rozporządzeniu 852/2004 w załączniku II podano „OGÓLNE WYMOGI HIGIENY DLA WSZYSTKICH PRZEDSIĘBIORSTW SEKTORA SPOŻYWCZEGO (Z WYJĄTKIEM PRZYPADKÓW GDY MA ZASTOSOWANIE ZAŁĄCZNIK I)”

W jego rozdziale II natomiast podano  SZCZEGÓLNE WYMAGANIA DLA POMIESZCZEŃ, W KTÓRYCH SIĘ PRZYGOTOWUJE, PODDAJE OBRÓBCE LUB PRZETWARZA ŚRODKI SPOŻYWCZE (ZA WYJĄTKIEM MIEJSC SPOŻYWANIA POSIŁKÓW ORAZ OBIEKTÓW WYMIENIONYCH W ROZDZIALE III)

Rozdział III zawiera WYMAGANIA DOTYCZĄCE RUCHOMYCH I/LUB TYMCZASOWYCH POMIESZCZEŃ (JAK DUŻE NAMIOTY, STRAGANY, RUCHOME PUNKTY SPRZEDAŻY), POMIESZCZEŃ UŻYWANYCH GŁÓWNIE JAKO PRYWATNE DOMY MIESZKALNE, ALE GDZIE REGULARNIE PRZYGOTOWUJE SIĘ ŻYWNOŚĆ W CELU WPROWADZANIA DO OBROTU, I AUTOMATÓW ULICZNYCH.

Ani II, ani III rozdział z zał. II tego rozporządzenia nie wymaga żadnych dodatkowych zabiegów ze strony państwa członkowskiego – oba obowiązują także w Polsce, także obecnie. Każdy z tych rozdziałów reguluje jednak co innego.

Z wyjaśnień ministerstwa wynika jednak, że aby rolnik mógł prowadzić od stycznia wyrób żywności w dalszym ciągu nie wystarczy rozdział III tegoż unijnego rozporządzenia, bo… ministerstwo „popracuje” nad określaniem szczególnych wymogów określonych w rozdziale II – czyli obowiązujących przy wytwarzaniu środków spożywczych. Praca ta może potrwać od 3 miesięcy (kiedy UE nie zgłasza uwag do przedstawionego projektu) do 1,5 roku (kiedy jakąś kwestię wyjaśnia się dodatkowo i np. ostatecznie odrzuca dokument).

Zatem: czy od 1 stycznia rolnik będzie mógł sprzedawać wytworzoną przez siebie żywność i jakim rygorom weterynaryjny to wytwarzanie będzie podlegać? I dlaczego, zdaniem ministerstwa, dotąd rolnika nie obowiązywały WYMAGANIA DOTYCZĄCE RUCHOMYCH I/LUB TYMCZASOWYCH POMIESZCZEŃ (JAK DUŻE NAMIOTY, STRAGANY, RUCHOME PUNKTY SPRZEDAŻY), POMIESZCZEŃ UŻYWANYCH GŁÓWNIE JAKO PRYWATNE DOMY MIESZKALNE, ALE GDZIE REGULARNIE PRZYGOTOWUJE SIĘ ŻYWNOŚĆ W CELU WPROWADZANIA DO OBROTU, I AUTOMATÓW ULICZNYCH, tylko

SZCZEGÓLNE WYMAGANIA DLA POMIESZCZEŃ, W KTÓRYCH SIĘ PRZYGOTOWUJE, PODDAJE OBRÓBCE LUB PRZETWARZA ŚRODKI SPOŻYWCZE (ZA WYJĄTKIEM MIEJSC SPOŻYWANIA POSIŁKÓW ORAZ OBIEKTÓW WYMIENIONYCH W ROZDZIALE III)?

Pytamy nadal w ministerstwie, na czym wobec tego będzie polegało umożliwienie rolnikom produkowania żywności od 1 stycznia 2017 r. Czy rolnik będzie mógł od stycznia produkować żywność we własnej kuchni, ale już nie w specjalnym budynku, bo rozporządzenie upraszczające wymogi będzie w notyfikacji?

Dla wyjaśnienia sytuacji warto jeszcze zapoznać się z wymogami z zał. II unijnego rozporządzenia:

"ROZDZIAŁ III

WYMAGANIA DOTYCZĄCE RUCHOMYCH I/LUB TYMCZASOWYCH POMIESZCZEŃ (JAK DUŻE NAMIOTY, STRAGANY, RUCHOME PUNKTY SPRZEDAŻY), POMIESZCZEŃ UŻYWANYCH GŁÓWNIE JAKO PRYWATNE DOMY MIESZKALNE, ALE GDZIE REGULARNIE PRZYGOTOWUJE SIĘ ŻYWNOŚĆ W CELU WPROWADZANIA DO OBROTU, I AUTOMATÓW ULICZNYCH

1. Pomieszczenia i automaty uliczne, na tyle, na ile jest to rozsądnie praktykowane, będą tak usytuowane, zaprojektowane i skonstruowane oraz utrzymywane w czystości i dobrym stanie i kondycji technicznej, aby uniknąć ryzyka zanieczyszczenia, w szczególności przez zwierzęta i szkodniki.

2. W szczególności i w miarę potrzeby:

a) muszą być dostępne odpowiednie urządzenia, aby utrzymać właściwą higienę personelu (włącznie ze sprzętem do higienicznego mycia i suszenia rąk, higienicznymi urządzeniami sanitarnymi i przebieralniami);

b) powierzchnie w kontakcie z żywnością muszą być w dobrym stanie, łatwe do czyszczenia i, w miarę potrzeby, dezynfekcji. Będzie to wymagać stosowania gładkich, zmywalnych, odpornych na korozję i nietoksycznych materiałów, chyba że przedsiębiorstwa sektora spożywczego mogą zapewnić właściwe organy, że inne użyte materiały są odpowiednie;

c) należy zapewnić warunki do czyszczenia i, w miarę potrzeby, dezynfekcji narzędzi do pracy i sprzętu;

d) w przypadku gdy, jako część działań przedsiębiorstwa sektora spożywczego, czyszczone są środki spożywcze, należy ustanowić odpowiednie przepisy, aby dokonywać tego w sposób higieniczny;

e) należy zapewnić odpowiednią ilość gorącej i/lub zimnej wody pitnej;

f) należy zapewnić odpowiednie warunki i/lub udogodnienia dla higienicznego składowania i usuwania niebezpiecznych i/lub niejadalnych substancji i odpadów (zarówno płynnych, jak i stałych);

g) należy zapewnić odpowiednie udogodnienia i/lub warunki dla utrzymywania i monitorowania właściwych warunków termicznych żywności;

h) środki spożywcze muszą być tak umieszczone, aby unikać, na tyle, na ile jest to rozsądnie praktykowane, ryzyka zanieczyszczenia."

Tylko tyle. I aż tak trudno to wprowadzić?

Przypomnę, że od stycznia 2016 r. w Sejmie jest projekt Kukiz'15, dopuszczający wytwarzanie przez rolnika żywności we własnej kuchni.

Więcej: Nareszcie zdrowe podejście do sprzedaży bezpośredniej