Bez próchnicy nie ma żyznej gleby. Jak sprawdzić jej zawartość?

Badanie zawartości próchnicy w laboratorium

Oddając do analizy próby glebowe, warto rozszerzyć badanie o dodatkowy parametr, który pozwoli sprawdzić zawartość próchnicy lub węgla organicznego w glebie.

W Okręgowych Stacjach Chemiczno-Rolniczych można zlecić badanie zawartości próchnicy lub węgla organicznego (C_org), w zależności od preferowanego przez rolnika parametru. Pomiary wykonywane są tak samo, różni się jedynie sposób przedstawienia wyniku.

Czytaj więcej

Jaką rolę odgrywa wapnowanie w regeneracji gleby?

Próchnica jest swego rodzaju całością, natomiast węgiel organiczny jest jej podstawową częścią składową, "szkieletem" próchnicy. Przyjmuje się, że zawartość węgla organicznego w próchnicy wynosi 58 proc.

W OSCHR można zatem zlecić badanie zawartości węgla organicznego, a następnie uzyskany wynik pomnożyć przez 1,724, by poznać zawartość próchnicy. Gdy zlecimy badanie zawartości próchnicy, dostarczony przez OSCHR wynik będzie już uwzględniał działanie matematyczne (C_org x 1,724). Zawartość próchnicy można też przeliczyć na zawartość węgla organicznego, mnożąc wynik przez 0,58.

Niezależnie od wybranego wariantu, oznaczenie zawartości próchnicy/węgla organicznego w danej próbce gleby kosztuje ok. 40 zł. Jeżeli zlecamy tę analizę przy okazji badania zawartości makroskładników w glebie, analiza zawartości próchnicy jest o kilka złotych tańsza.

Samo pobieranie prób do badania zawartości próchnicy nie różni się od sposobu postępowania w przypadku podstawowych badań gleby. Do analizy przekazuje się próbkę ogólną (zbiorczą, reprezentatywną), składającą się z ok. 20 próbek pojedynczych. Próba zbiorcza powinna reprezentować nie więcej niż 4 ha. Próbki pojedyncze pobiera się z warstwy 0-20 cm przy użyciu laski Egnera, świdra glebowego bądź po prostu szpadla, poruszając się po polu np. po przekątnej lub zygzakiem. Należy unikać pobierania prób z miejsc niereprezentatywnych, np. obrzeży pól, przy drogach i rowach, w miejscach po stertach słomy czy kopcach. Pojedyncze próbki gleby należy później wymieszać i około 0,5 kg przenieść do pudełka lub woreczka.

Im więcej próchnicy, tym lepiej

W Polsce wyróżnia się poszczególne klasy zawartości próchnicy w glebach:

• <1% – niska;
• 1–2% – średnia;
• 2–3,5% – wysoka;
• >3,5% – bardzo wysoka.

Czytaj więcej

Jakie prawo w rolnictwie węglowym?

Za średnią zawartość próchnicy w glebach gruntów ornych w Polsce przyjmuje się obecnie 2,26 proc. Mediana wynosi 1,98 proc. Najwyższą średnią zawartością próchnicy na gruntach ornych mogą poszczycić się województwa lubuskie, pomorskie i małopolskie. Najniższy wynik uzyskały z kolei województwa wielkopolskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie i łódzkie.

Według wytycznych Komisji Europejskiej spadek zawartości próchnicy poniżej 3,5 proc. świadczy o pustynnieniu danego obszaru i konieczności rekultywacji. Zgodnie z tym kryterium problem pustynnienia dotyczy większości gruntów ornych w Polsce. Wynika to zarówno z naturalnych uwarunkowań - dominacji w naszym kraju gleb lekkich i mało żyznych; ale również wysokiego udziału zbóż w strukturze zasiewów, wzrostu liczebności gospodarstw bezinwentarzowych czy intensywnej mechanicznej uprawy roli.

Co zrobić, by próchnicy w glebie było więcej?

 Próchnica wpływa na większość właściwości kształtujących żyzność gleb. Sprzyja powstawaniu struktury gruzełkowatej, reguluje stosunki powietrzno-wodne, zwiększa zwięzłość gleb lekkich, a rozluźnia gleby ciężkie. Stanowi magazyn wody i składników pokarmowych, poprawia aktywnośc biologiczną, wpływa na regulację pH.

By uczynić glebę bardziej zasobną w próchnicę, trzeba przede wszystkim zwrócić uwagę na bilans glebowej materii organicznej. Dodatni bilans materii organicznej można uzyskać m.in. poprzez:

• przyorywanie słomy;
• uprawę międzyplonów;
• uprawę roślin bobowatych;
• stosowanie nawozów naturalnych (obornik) i organicznych (np. kompost);
• uproszczenia w uprawie roli;
• regulację odczynu gleby.

Czytaj więcej

Rolniku, regeneruj