Jednym z głównych kierunków produkcji rolniczej w regionie północno-wschodniej Polski jest chów bydła mlecznego. Stwarza to konieczność zapewnienia odpowiedniej ilości wysokiej jakości pasz. Podstawową rośliną wykorzystywaną do produkcji pasz objętościowych jest kukurydza.

Powierzchnia jej uprawy w tym regionie znacznie wzrosła. Zagrożeniem dla wysokich plonów kukurydzy są niekorzystne warunki wodne - okresowo występujące susze, a przy tym lekkie, przepuszczalne, stosunkowo słabe gleby. Skłania to rolników do poszukiwania innych roślin paszowych.

Sorgo, będąc rośliną bardziej odporną na niekorzystne warunki klimatyczno- glebowe, wzbudza zainteresowanie jako surowiec na kiszonkę. Jedną z przeszkód szerszego upowszechnienia sorgo jest brak zarejestrowanych herbicydów do jego ochrony przed chwastami.

Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu poprzez swoją Terenową Stację Doświadczalną w Białymstoku przeprowadził badania mające na celu wskazanie herbicydów, które mogłyby być zastosowane w tej uprawie. W doświadczeniach analizowano przydatność wybranych herbicydów zarejestrowanych do ograniczania chwastów w kukurydzy.

Opryski nimi wykonano w 3 terminach: po siewie sorgo ale przed jego wschodami (A), po jego wschodach w fazie 2 liści (B) oraz w fazie 4 liści (C).

Skuteczność ograniczania chwastów oceniano wizualnie, porównując stan zachwaszczenia na poletkach traktowanych herbicydem z poletkami kontrolnymi.

Dominującymi gatunkami chwastów były: perz właściwy, fiołek polny, komosa biała, poziewnik szorstki, skrzyp polny, szczaw polny, bylica pospolita, maruna bezwonna, rzodkiew świrzepa.

Zastosowane herbicydy w różnym stopniu ograniczały zachwaszczenie.

Największą skuteczność wobec występujących w sorgo chwastach wykazał Lumax 537,5 SE i to niezależnie od terminu stosowania. Poza perzem eliminował on pozostałe gatunki chwastów w 100 proc. Pozostałe herbicydy wykazały węższy zakres zwalczania. Emblem 20 WP i Mustang 306 SE skutecznie eliminowały jedynie marunę bezwonną, rzodkiew świrzepa i komosę białą. Na preparat Guardian Max 840 EC, niezależnie od terminu zabiegu, wrażliwe były: fiołek polny, szczaw polny i komosa biała. Natomiast bylica pospolita była niszczona tylko w wypadku wykonania oprysku w terminie przedwschodowym sorgo, a maruna bezwonna gdy preparat zastosowano w fazie 2 liści właściwych rośliny uprawnej.

W okresie wegetacji prowadzono obserwacje fitotoksycznego wpływu zastosowanych środków na rośliny sorgo, biorąc pod uwagę wszystkie możliwe objawy fitotoksycznego ich działania, tj. zmiany we wzroście (wysokość roślin, terminy osiągania kolejnych faz rozwojowych), przerzedzenie roślin, zmiany koloru, nekrozy i deformacje.

Zakres występowania oraz natężenie zewnętrznych objawów uszkodzeń roślin uprawnych określono w procentach, w porównaniu ze stanem roślin na poletkach kontrolnych (0 proc. - brak objawów fitotoksyczności, a 100 proc. - całkowite zniszczenie roślin).

Niektóre z zastosowanych w doświadczeniu herbicydów wykazały negatywny wpływ na roślinę uprawną.

Stwierdzono silne fitotoksyczne działanie herbicydu Boreal 58 WG, niezależnie od terminu zabiegu (wypady roślin od 70 proc. - zabieg przed wschodami sorgo, do 95 proc. ubytków w wypadku oprysku po wschodach). Zastosowanie środka Proponit 720 EC spowodowało zmniejszenie obsady o 10- 20 proc. i zahamowanie rozwoju sorgo.

Mustang 306 SE w dawkach 0,3 i 0,6 l/ ha również wykazywał działanie fitotoksyczne wobec rośliny uprawnej. Objawami były wypady, przebarwienia liści, ich żółknięcie, opóźnienie rozwoju.

Na poletkach, na których zastosowano Lumax 537,5 EC, na roślinach sorgo nie obserwowano objawów fitotoksycznego działania tego herbicydu.

Wnioski, jakie wyciągnięto z doświadczenia, to: Powolny wzrost początkowy sorgo sprawia, że roślina ta odznacza się słabą konkurencyjnością w stosunku do chwastów. Silne zachwaszczenie poletek kontrolnych skutkowało znacznym obniżeniem plonu świeżej masy sorgo.

Najsilniejsze fitotoksyczne działanie wykazał herbicyd Boreal 58 WG (flufenacet + izoksaflutol), niezależnie od terminu zabiegu (wypady roślin od 70 do 95 proc.), co dyskwalifikuje jego przydatność w uprawie sorgo.

Zastosowane preparaty wykazały małą skuteczność w stosunku do perzu właściwego, powodującego znaczną obniżkę plonu świeżej masy sorgo.

Najskuteczniejsze działanie ograniczające zachwaszczenie (dochodzące do 100 proc.) wykazał Lumax 537,5 SE zawierający trzy substancje aktywne (terbutylazyna + mezotrion + S-metolachlor), co świadczy o przydatności tego herbicydu do dalszych badań nad możliwością jego wykorzystania do zwalczania chwastów w uprawach sorgo.