Uprawa gryki na nasiona rozpowszechniona jest głównie na wschodzie kraju, mniej popularna jest w pozostałych regionach. Chętnie po tą roślinę sięgają gospodarstwa ekologiczne. Gryka bowiem w porównaniu do pozostałych upraw nie wymaga specjalistycznej ochrony chemicznej. Jest rośliną owadopylną, silnie uzależnioną od pszczół. Pogoda niekorzystna do oblotu tych owadów mocno determinuje ilość zawiązanych nasion. Jednocześnie jest dobrą rośliną miododajną i z 1 ha plantacji można uzyskać do 200 kg miodu gryczanego.
Gryka należy do rodziny rdestowatych, jest rośliną jarą, o krótkim okresie wegetacji, wynoszącym 90-100 dni (m. in. z tego powodu nadaje się także do siewu w międzyplonie).
Gryka z dopłatą
Warto tu zaznaczyć, że uprawiając grykę można starać się o dodatkowe dopłaty. Należy wówczas przystąpić do Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego. Realizują 6 pakiet tego programu"Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych w rolnictwie" za 1 ha gryki możemy uzyskać dodatkowe 750 zł (wariant 6.1). Produkując materiał siewny (w przypadku wyboru wariantu 6.2) możemy uzyskać dodatkowe 1000 zł. Przed podjęciem decyzji o realizacji tych pakietów, warto zapoznać się z wcześniej wymogami.
Miejsce w zmianowaniu
Gryka posiada dobrze rozwinięty system korzeniowy i dobrze wykorzystuje składniki pokarmowe, co sprawia, że roślina ta jest mało wrażliwa na przedplon. Z powodzeniem można ją wysiewać także po pozostawionych na wiosnę międzyplonach. Jest rośliną o większej od zbóż tolerancyjności na kwaśny odczyn gleby. Można ją już uprawiać na glebie o pH 5,0, plonuje jednak lepiej przy odczynie zbliżonym do obojętnego. Udać się może nawet na glebach piaszczystych pod warunkiem dobrego zaopatrzenia roślin w wodę.
Nawożenie
Przy średniej zawartości w glebie fosforu i potasu, przed siewem gryki, na wiosnę należy zastosować 30 kg P205 i 40 kg K20 na 1 ha. W uprawie gryki należy stosować rozsądne nawożenie azotowe. Przenawożona bardzo nierównomiernie dojrzewa co sprawia trudności podczas zbioru. Na przeciętnym stanowisku wystarczy 40 -50 kgN/ha. Szukając oszczędności, aktualne cenny azotu i fosforu można porównać na Giełdzie Rolnej.
Odmiany
Obecnie w Krajowym Rejestrze (KR) na liście odmian zarejestrowanych nie znajdziemy gryki. W obrocie handlowym można jednak spotkać dwie odmiany: Kora i Panda, które pochodzą z Małopolskiej Hodowli Roślin sp. z o.o.
Siew
Gryka jest rośliną ciepłolubną, sieje się ją po wiosennych przymrozkach około 10-30 maja. Przy zbyt późnym siewie skraca się okres wegetacji, co ujemnie wpływa na plonowanie (gryka słabo się rozgałęzia). Gatunek ten wymaga starannie uprawionej roli, gleba musi być dobrze spulchniona i napowietrzona. Zalecana ilość wysiewu gryki przy uprawie w szerokich międzyrzędziach to 45–58 kg/ha, a przy uprawie w wąskie międzyrzędzia 80–92 kg/ha. Jako poplon na paszę można ją wysiewać do końca lipca. Zaleca się wówczas wysiewać 50-75 kg nasion/ ha.
Odchwaszczanie
Możliwości odchwaszczania gryki są ograniczone. W uprawie tej zarejestrowane mamy tylko dwa preparaty przeznaczone do zwalczania chwastów jednoliściennych. Oba oparte na są na fluazyfop-P butylu: Fusilade Forte 150 EC oraz Trivko. Niestety nie mamy żadnego preparatu zarejestrowanego do zwalczania chwastów dwuliściennych. Do najgroźniejszych chwastów należą komosa biała, szarłat szorstki, chwastnica jednostronna, przytulia czepna, ostrożeń polny, rdestówka powojowata.
Podstawą niechemicznej ochrony przed zachwaszczeniem jest zmianowanie roślin i dobrze dopasowana do siedliska uprawa gleby. Po wschodach gryki możliwe jest odchwaszczanie mechaniczne przy stosowaniu opielacza w międzyrzędziach (warunek siew w szerokich rzędach). Zabieg opielania międzyrzędzi należy wykonać gdy rośliny wytworzą 2–3 liście, kolejny zabieg około 2 tygodnie później. Z kolei uprawa gryki w wąskich międzyrzędziach (9–12 cm) zwiększa konkurencyjność tej uprawy względem chwastów.
Zwalczanie chorób i szkodników
Niestety w przypadku zwalczania chorób czy szkodników nie mamy zarejestrowanego żadnego preparatu chemicznego. Na szczęście gryka rzadko jest porażana przez choroby czy szkodniki. Z chorób do najważniejszych należą: mączniak rzekomy i prawdziwy gryki, szara pleśń, zgnilizna twardzikowa. Ze szkodników szkody o znaczeniu gospodarczym mogą wyrządzić: zmienniki i mszyce, czasem szkodniki glebowe (rolnice, pędraki, drutowce).
Zbiór
Gryka dojrzewa nierównomiernie, co sprawia że wyznaczenie optymalnego terminu bywa bardzo trudne. Do zbioru powinno się przystąpić, gdy na szczytach pędów nasiona już dojrzewają i większość z nich ma zabarwienie brązowe. Można ją zbierać dwufazowo, lub jednofazowo (wówczas wskazany zabieg dosuszający – nie ma jednak zarejestrowanych preparatów). Zebrane nasiona jeśli nie osiągnęły wilgotności poniżej 15 proc. należy do tej wartości dosuszyć.
Cena nasion gryki niestety nie zachęca producentów rolnych do jej uprawy. Za kg nasion oczyszczonych i dosuszonych można dostać od 2 do 3 zł. Oczywiście w przypadku sprzedaży małych ilość przeznaczonych np. na wysiew międzyplonów. Plon mocno jest uzależniony od warunków pogodowych. W przeciętne lata zbiera się od 0,7– 1,5t nasion gryki z 1 ha.
Komentarze