Dopłata do gryki, ujęta jest w ramach działania - Rolnictwo zrównoważone, pakiet 6 "Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie". Wysokość dopłaty uzależniona jest od kierunku uprawy tej rośliny w gospodarstwie. Przy uprawie z przeznaczeniem na cele spożywcze dopłata wynosi 750 zł/ha, natomiast gdy jest nim reprodukcja materiału siewnego - 1000 zł/ha. Dopłata przysługuje do maksymalnej powierzchni 5 ha.
Uprawa gryki ma swój początek w Azji Wschodniej w dorzeczu Amuru. Do Europy gryka przywędrowała w XIII–XV wieku wraz z najazdami plemion mongolskich i tatarskich. Początkowo uprawiano ją w Rosji i na ziemiach polskich, a później również w zachodniej Europie. W Polsce była znana pod nazwą hreczka i w niektórych regionach, nazwa ta funkcjonuje do dziś.
Gryka udaje się na ziemiach lekkich, ale nie posusznych, o odczynie lekko kwaśnym. Pole pod jej uprawę przygotowuje się podobnie, jak pod zboża jare. Nawozy fosforowe i potasowe najlepiej rozsiać jesienią. Na glebach o wysokiej i bardzo wysokiej zawartości fosforu i potasu nawożenia tymi składnikami można nie stosować. Na glebach o średniej zawartości należy zastosować: 30 kg P2O5 i 40 kg K2O na ha. Na glebach ubogich w te składniki podane dawki należy zwiększyć 2-krotnie.Zabiegi wiosenne powinny uwzględnić dbałość o zasoby wody w glebie i utrzymanie jej w stanie wolnym od chwastów, aż do końca I dekady maja, czyli momentu siewu. Nawożenie azotowe należy ograniczyć do 30-40 kgN/ha. Nawóz rozsiewamy w jednej dawce po siewie, lub po wschodach. Tylko na stanowiskach bardzo ubogich w azot, należy zwiększyć jego wysokość do 50-60 kgN/ha, dzieląc na dwie dawki: 30 kg N przed lub po siewie i 20-30 kg N, gdy gryka osiągnie wysokość 15-20 cm do początku kwitnienia. Dobrze jest wykorzystać nawóz azotowy z siarką, np. Polifoskę 21 [N(MgS) 21-(4-35)] w dawce 150-200 kg/ha. Stosując 200 kg Polifoski 21 wprowadza się siarkę, niezbędną do wielu procesów fizjologicznych. W tym przypadku jest to: 70 kg SO3, czyli 28 kg S, oraz 8 kg łatwo przyswajalnego magnezu.
Przy uprawie gryki istotna jest zasobność gleby w mikroskładniki. Gryka pobiera ich znacznie więcej niż inne zboża, boru nawet ok. 6-8 razy więcej. Przy małej zasobności gleby w ten składnik, żywotność pyłku maleje. Stąd w okresie wegetacji, wartościowym zabiegiem pielegnacyjnym jest mikroelementowe dokarmianie dolistne w połączeniu z zastosowaniem siedmiowodnego siarczanu magnezu (5 proc. roztwór) w fazie 6-8 liści i ok. 10 dni później.
Gryka nie toleruje niskich temperatur, stąd siejemy ją po "zimnych ogrodnikach". Siejąc grykę w szerszych międzyrzędziach 35-40 cm wysiewa się 60-70 kg/ha orzeszków. Uprawa w szerszych międzyrzędziach powoduje obfitsze kwitnienie roślin i wyższy plon nasion. Wadą jest narażenie plantacji na większe zachwaszczenie.
Przy siewie w wąskie międzyrzędzia - co 12 cm, wysiewa się 80-90 kg/ha orzeszków. Jeśli stosuje się ten sposób siewu, poczatkowy wrost roślin jest bardziej intensywny (konkurencja o wodę i światło), co sprzyja wcześniejszemu zakryciu międzyrzędzi, a jednocześnie mniejszemu zachwaszczeniu plantacji. Wadą tego sposobu uprawy jest słabe rozgałęzienie roślin, co w konsekwencji prowadzi do niższych plonów
Gryka należy do upraw małoobszarowych, dla których nie ma zarejestrowanych herbicydów. Jednocześnie jest rośliną wrażliwą na większość stosowanych preparatów przeznaczonych do zwalczania chwastów dwuliściennych. W Instytucie Ochrony Roślin w Poznaniu podjęto próbę znalezienia środków, które mogłyby być ujęte w programie ochrony gryki przed chwastami. W przeprowadzonych doświadczeniach oceniano selektywność herbicydów doglebowych — Afalon Dyspersyjny 450 SC (linuron) w dawkach 1,0 i 1,2 l/ha, Racer 250 EC (flurochloridon) w dawkach 1,0 i 1,2 l/ha, Devrinol 450 SC (napropamid) w dawkach 2,0 i 2,5 l/ha, oraz herbicydu nalistnego Nimbus 283 SE (chlomazon + metazachlor) stosowanego w dawce 2,5 l/ha. Herbicydy doglebowe zastosowano przedwschodowo, a Nimbus 283 SE nalistnie, w fazie 3–4 liści gryki.
Wszystkie oceniane środki powodowały przejściowe uszkodzenia roślin, które zanikały. Najbardziej selektywnym preparatem okazał się Devrinol 450 SC, w obu ocenianych dawkach.
Niezależnie od zastosowanej agrotechniki, rośliny dojrzewają nierównomiernie i przeważnie na ok. 3 tygodnie przed zbiorem wykonuje się desykację. Po zbiorze nasiona trzeba dosuszyć do wilgotności 15 proc.
Rozpiętość plonowania gryki w latach jest ogromna, od nieco ponad 1t/ha do 3t i więcej. W czym więc tkwi przyczyna? Głównie w biologii kwitnienia i zapylania. Plantacja gryki kwitnie długo - od 30 do 60 dni, ale pojedynczy kwiatek jest przygotowany do przyjęcia pyłku tylko przez jeden dzień i wtedy musi być zapylony przez owady. Przy 25-30 proc. zapylonych kwiatów, plon nasion wynosi ok. 1,5 t/ha. Ogromne znaczenie ma w tym okresie przebieg pogody. Zbyt wysokie temperatury i susze w czasie kwitnienia powodują zamieranie kwiatów i zawiązków nasion.
Drugim powodem jest stopniowe obumieranie systemu korzeniowego gryki, już od początku fazy kwitnienia - zwłaszcza w lata suche. Z tego względu, już w fazie pąkowania zalecane jest dolistne dokarmianie roslin magnezem i borem, co poprawia zawiązywanie orzeszków.
Plony dobre - ok. 3 t/ha, są statystycznie najczęściej osiągane na glebach klasy III, o pH pow. 5,5 w latach w których średnia dobowa temperatura powietrza podczas kwitnienia wynosi ok. 20oC, wilgotność powietrza nie spada poniżej 60 proc., a zachmurzenie jest zmienne.
Ile można uzyskać z uprawy gryki? Zakładjąc plon na poziomie 1,5 t/ha, przy aktualnej cenie skupu ok. 1500 zł/t i uwzględniając dopłatę 750 zł/ha, przychód wyniesie ok. 3000 zł.
Komentarze