Soja ma umiarkowane wymagania glebowe. Najlepiej plonuje na kompleksie pszennym dobrym, może być uprawiana na glebach kompleksu żytniego dobrego i żytniego słabego. Nie lubi gleb ciężkich, zlewnych, zakwaszonych, piaszczystych i uprawy po oborniku. Siew na stanowiskach o zbyt niskim pH zakłóca proces brodawkowania - w takich warunkach bakterie wiążące azot nie są w stanie się rozwijać. Optymalny odczyn gleby pod uprawę soi jest w granicach pH 6-6,5. W Spytkówkach (woj. wielkopolskie), które odwiedziła nasza redakcja, zlokalizowane są plantacje demonstracyjne soi jednej z firm hodowlano-nasiennych Saaten Union. Uprawa prowadzona jest na glebie klasy IIIb- IVa, o pH 6,3 - odpowiednim dla tego gatunku.

Na pierwszy rzut oka widać idealnie wyrównane pole, żadnych grud czy kamieni. To ważny element w uprawie, ponieważ soja ma nisko zawieszone strąki. Starannie doprawiona gleba przed siewem umożliwi później sprawne i bez strat przeprowadzenie zbioru. Jeśli natomiast pole jest nierówne, kamieniste wówczas opuszczenie przyrządu żniwnego na pożądaną wysokość może być niemożliwe i część plonu pozostanie niezebrana - co wiąże się ze stratami.

W ekonomice uprawy tego gatunku od samego początku ważna jest dbałość o jak najlepsze brodawkowanie roślin. W uprawie soi nie stosuje się nawozów mikroelementowych zawierających miedź i mangan, ponieważ oba pierwiastki działają toksycznie na bakterie. Niewskazane są wysokie dawki azotu, które hamują rozwój bakterii wiążących azot. W Spytkówkach podano przedsiewnie 30 kg/ha N, 54 kg/ha P2O5 i 90 kg/ha K2O. Nawożenie azotem powinno się przemyśleć, gdyż roślina w tym względzie jest samowystarczalna i nie wymaga wspomagania. Ważniejsze jest użycie do siewu nasion dobrej jakości, zaszczepionych właściwą szczepionką bakteryjną.

SZCZEPIENIE NA SION

Szczepienie jest pierwszym zabiegiem pielęgnacyjnym w uprawie soi i bezwzględnie koniecznym. Soja jako gatunek obcy florze europejskiej nie może liczyć na naturalną obecność bakterii Bradyrhizobium japonicum w glebie, które żyją z nią w symbiozie. Stąd pominięcie tego zalecenia oznacza spadek plonu nasion nawet o 20 proc.

- W Spytkówkach wysialiśmy odmiany: Adsoy Acardia Coraline, Antigua, których nasiona zaszczepiono szczepionką HiStick Soy. To nowe odmiany, do uprawy których chcemy zachęcić rolników. Bowiem kluczem do powodzenia uprawy soi w Polsce jest, poza pogodą, na którą wpływu nie mamy, właśnie dobór odmiany i wysokiej jakości szczepionka - powiedział Rafał Spychała, menedżer produktu kukurydzy i soi w firmie Saaten Union.

Plantacja została założona po facelii uprawianej w międzyplonie po rzepaku. Jesienią pole zaorano na głębokość 30 cm. Wiosną, na początku kwietnia, zwłókowano je, a po dwóch tygodniach odchwaszczono przy użyciu brony zębatej. Ostatnim elementem przedsiewnej uprawy było zastosowanie agregatu uprawowo-siewnego.

GŁĘBOKOŚĆ SIEWU

Ważnym elementem agrotechniki jest głębokość siewu. Zbyt duża utrudnia wschody. W Spytkówkach soję wysiano na głębokość 4 cm. W momencie, gdy ziemia jest bardziej sucha - zwłaszcza jej wierzchnia warstwa, zwiększa się głębokość siewu do 5-6 cm i stosuje wałowanie, aby woda lepiej podsiąkała.

Generalnie do siewu przystępuje się w końcu III dekady kwietnia, wysiewając - zależnie od odmiany 100-120 kg nasion/ha. Termin siewu przypada pomiędzy 25 kwietnia a 5 maja, gdy temperatura gleby wskazuje 8 st. C.

W tym roku wschody soi były wydłużone. Rośliny wschodziły nierównomiernie
W tym roku wschody soi były wydłużone. Rośliny wschodziły nierównomiernie

- Pogoda w tym roku nie rozpieszcza. Choć w połowie kwietnia zapanowały wysokie temperatury, to doskwierała susza. Soję sialiśmy 23 kwietnia w odstępach co 16 cm, aby uzyskać obsadę 60 roślin/m kw. - dodał Rafał Spychała.

Niestety, krótko po siewie przyszło spore ochłodzenie, które utrzymywało się jeszcze w II połowie maja. W efekcie wschody soi się wydłużały. Wreszcie spadł upragniony deszcz, ale bardzo się ochłodziło. To był kolejny czynnik niesprzyjający wschodom. Zachodziła obawia, że nasiona i kiełki zaczną gnić. W połowie maja pojawiły się pierwsze rośliny. Jednak z uwagi na niesprzyjającą pogodę, rośliny nierówno wschodzą.

ODCHWASZCZANIE

Soja jest wrażliwa na zachwaszczenie. W Spytkówkach dominują komosa biała i rdesty, zaliczane do najbardziej szkodliwych chwastów w uprawie tego gatunku, oraz chaber bławatek i miotła zbożowa. Newralgicznym okresem, w którym chwasty stanowią wysokie zagrożenie dla uprawy i mogą spowodować znaczny spadek plonu, są pierwsze 3-4 tygodnie po wschodach. W przeciwieństwie do chwastów soja w tym czasie rośnie bardzo wolno, dlatego konieczne jest wykonanie zabiegu chwastobójczego.

Na plantacji w Spytkówkach przewidziane jest zastosowanie po osiągnięciu przez soję fazy rozwiniętego liścia trójlistkowego na drugim węźle herbicydu Corum 502,4 SL w dawce 1,25 l/ha. Preparat bazuje na dwóch substancjach czynnych: bentazonie i imazamoksie. Zwalcza m.in.: bodziszka drobnego, gwiazdnicę pospolitą, jasnotę purpurową, jasnotę różową, komosę białą, przetacznik bluszczykowy, przetacznik polny, samosiewy rzepaku, tasznika pospolitego, żółtlicę drobnokwiatową. Chaber bławatek wskazany jest jako chwast średnio wrażliwy. Wcześniej, bezpośrednio po siewie, nie stosowano zabiegu herbicydem, ponieważ nie było okna pogodowego, które umożliwiałoby jego przeprowadzenie.

CHOROBY I S ZKODNIKI

U soi zagrożenie ze strony chorób grzybowych jest jeszcze niewielkie. W początkowym okresie wzrostu rośliny mogą być porażone zgorzelą siewek, której występowanie wiąże się z infekcją wywołaną przez wiele gatunków grzybów chorobotwórczych. Na roślinach może wystąpić: askochytoza, cerkosporioza - chwościk soi, antraknoza, fuzariozy (zgorzelowa, naczyniowa, fuzaryjne brunatnienie strąków) oraz septorioza - brązowa plamistość liści soi. W warunkach pogodowych sprzyjających rozwojowi chorób grzybowych od fazy rozwiniętego trójlistkowego liścia na drugim węźle do pełnej dojrzałości strąków (BBCH 12-79) można zastosować preparat oparty na tiofanacie metylowym. Preparaty Sintop 500 SC, Tiptop 500 SC, Tofan 500 SC są zarejestrowane przeciwko antraknozie, askochytozie, fuzariozie, septoriozie - brązowej plamistości liści soi. Zagrożeniem dla soi mogą być mszyce, oprzędziki, strąkowce, omacnica prosowianka, rolnice, śmietki, tarczówkowate oraz zmieniki. Jeśli wystąpią w Spytkówkach, zastosowany będzie preparat Mospilan 20 SP w dawce 0,2 kg/ha.