Kukurydza jest najbardziej podatna na zachwaszczenie w okresie od momentu siewu do fazy 8-10 liści. Po osiągnięciu tej fazy rośliny są na tyle duże, że mogą zagłuszać kiełkujące chwasty. Ważne jest więc, aby jak najwcześniej zabezpieczyć plantację przed szkodliwym wpływem chwastów.

Najliczniejsza grupa z nikosulfuronem

Do zabiegów nalistnych w kukurydzy zarejestrowanych jest obecnie nieco ponad 200 preparatów, które bazują na ok. 20 substancjach czynnych występujących w herbicydach samodzielnie lub w postaci mieszanin dwu- i trójskładnikowych. Wykaz tych substancji i ich mieszanin oraz przykłady herbicydów zamieszczono w tabelach 1 i 2 wraz z terminami stosowania. Z kolei w tabeli 3 przedstawiono wrażliwość powszechnie występujących w kukurydzy gatunków chwastów na wybrane herbicydy wieloskładnikowe.

Substancją najczęściej stosowaną w herbicydach aplikowanych nalistnie jest nikosulfuron (np. Ikanos 040 OD). Jako samodzielny składnik można go znaleźć w ok. 70 produktach. Mechanizm działania nikosulfuronu polega na blokowaniu enzymu ALS odpowiedzialnego za biosyntezę aminokwasów o łańcuchach rozgałęzionych, w wyniku czego chwasty przestają rosnąć, a następnie zamierają. Stosuje się go na młode, intensywnie rosnące chwasty, najczęściej od fazy dwóch liści kukurydzy. Środki z nikosulfuronem niszczą perz właściwy, chwastnicę jednostronną, włośnicę zieloną i niektóre dwuliścienne (m.in. marunę bezwonną, przytulię czepną, rdest kolankowy). Ze względu na dużą liczbę produktów z tą substancją można spotkać różnice w ich etykietach odnośnie zwalczanych gatunków. Wynikają one z różnych form użytkowych, stężenia substancji w preparacie oraz zachwaszczenia pól, na których były prowadzone doświadczenia rejestracyjne. Należy więc po szczegóły sięgnąć do etykiety środka, który zamierzamy zastosować.

Podobnie jak nikosulfuron działają rimsulfuron (np. Titus 25 WG) oraz tifensulfuron metylu (Tiff 040 OD). Herbicydy z rimsulfuronem niszczą chwastnicę jednostronną, perz właściwy i niektóre dwuliścienne (m.in. bodziszka drobnego, szarłata szorstkiego, przytulię czepną), natomiast tifensulfuron jest skuteczny tylko w stosunku do dwuliściennych, m.in. komosy białej, maruny bezwonnej, rdestu kolankowego i plamistego.

Zniszczą chlorofil

Inną popularną substancją do zabiegów nalistnych jest mezotrion (np. Callisto 100 SC). Powoduje on zahamowanie biosyntezy karotenoidów, a w konsekwencji bielenie roślin. Oprócz chwastnicy jednostronnej środek ten skutecznie eliminuje niektóre chwasty dwuliścienne takie, jak: fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, przytulia czepna, rdest powojowy, rumian polny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa. Warto zwrócić uwagę, że herbicydy Osorno SC i Temsa SC zwalczają coraz powszechniej występującą i wysoce szkodliwą dla upraw ambrozję bylicolistną. Takim samym co mezotrion mechanizmem działania odznaczają się sulkotrion (np. Shado 300 SC) i tembotrion (np. Laudis 20 WG).

Od razu po wschodach

Najwcześniej (również przedwschodowo) można stosować pendimetalinę (np. Pendigan 330 EC) i petoksamid (np. Succesor 600 EC), które skutecznie eliminują chwasty w fazie kiełkowania lub bardzo młode, nieprzekraczające fazy pierwszej pary liści. Pendimetalina hamuje podział i wzrost elongacyjny komórek roślinnych, zaś petoksamid blokuje biosyntezę kwasów tłuszczowych koniecznych do produkcji wosków. Pendimetalina zwalcza chwastnicę jednostronną, włośnicę zieloną i dwuliścienne (np. gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, krzywoszyj polny, mlecz zwyczajny, szarłat szorstki). Na uwagę zasługuje fakt, że zabezpiecza plantację przed wschodzącymi chwastami przez okres kilku tygodni. Petoksamid dobrze radzi sobie z takimi gatunkami, jak np. blekot pospolity, bodziszek drobny, chwastnica jednostronna, gorczyca polna, jasnota purpurowa, krzywoszyj polny, przetacznik perski, psianka czarna, rdest plamisty, szarłat szorstki, rumian polny.

Na chwasty dwuliścienne

Substancje czynne z grupy tzw. regulatorów wzrostu, do których zalicza się 2,4-D (np. Esteron 600 EC), dikambę (np. Dicash) i fluroksypyr (np. Fluxyr Pro), służą do eliminacji jedynie chwastów dwuliściennych. Działają podobnie do naturalnych hormonów roślinnych, powodując skarłowacenie i deformację roślin. Środki Dicash i Dolero mają w etykiecie podane jako gatunki wrażliwe jedynie komosę białą i ambrozję bylicolistną. Herbicydy z fluroksypyrem, tj. Fluksyr Pro, Galaper Extra 200 EC, Minstrel, zalecane są do odchwaszczania jedynie kukurydzy paszowej, zaś w przypadku uprawy na nasiona można zastosować herbicyd Starane 333 EC. Są one szczególnie przydatne na plantacjach opanowanych przez przytulię czepną, ponieważ niszczą ją w każdej fazie rozwojowej. Preparaty zawierające fluroksypyr są wymagające pod względem temperatury powietrza w czasie ich aplikacji – nie może być ona niższa niż 12°C.

Hamowanie fotosyntezy

Herbicydy, których mechanizm działania polega na hamowaniu procesu fotosyntezy, reprezentowane są przez cztery substancje czynne, tj. bromoksynil, bentazon, pirydat i terbutylazyna. Dla bromoksynilu to już ostatnia szansa na zastosowanie, ponieważ nie zostało odnowione zatwierdzenie tej substancji do obrotu na terenie UE, zaś termin zużycia zapasów upływa 17.09.2021 r. Terbutylazyna odznacza się wydłużonym okresem działania, dzięki czemu zapobiega wschodom chwastów przez 6-8 tygodni od zabiegu. Najlepsze efekty osiąga się, wykonując oprysk, gdy faza rozwojowa chwastów nie przekracza 4 liści. Gatunki wrażliwe na terbutylazynę to: fiołek polny, komosa biała, maruna bezwonna, przetacznik polny, przytulia czepna, psianka czarna, rdestówka powojowata, szarłat szorstki, tasznik pospolity.

Herbicydy wieloskładnikowe

Program powschodowej ochrony kukurydzy przed chwastami uwzględnia bogaty wachlarz środków opartych na dwóch lub trzech substancjach czynnych. Szersze spektrum zwalczanych gatunków w porównaniu z herbicydami jednoskładnikowymi sprawia, że można je z powodzeniem stosować na plantacjach opanowanych przez liczne gatunki chwastów. W grupie tej najwięcej jest środków z mezotrionem lub terbutylazyną. Dostępne są również preparaty zawierające obie substancje, tj. Click Premium i Calaris 400 SC. Środki te, obok przedstawionych w tabeli 3, efektywnie niszczą takie gatunki, jak: blekot pospolity, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, krzywoszyj polny, kurzyślad polny, mlecz polny, przetaczniki, rdest kolankowaty, rdest ptasi, rumian polny, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, tobołki polne, wilczomlecz obrotny. Herbicyd Lumax 537,5 SE, oprócz wymienionych wyżej składników, zawiera dodatkowo S-metolachlor. Można go również stosować doglebowo, zaś po wschodach do fazy 3 liści kukurydzy. Spośród jednoliściennych zwalcza on chwastnicę jednostronną i włośnicę zieloną, natomiast obok wielu jednorocznych dwuliściennych zwalcza on również gatunek wieloletni – powój polny. Wcześnie po wschodach, tj. do fazy 4 liści kukurydzy i również przedwschodowo, można aplikować mieszaninę terbutylazyny z S-metolachlorem (np. Primextra Gold), która skutecznie eliminuje chwastnicę jednostronną i włośnicę zieloną oraz szeroki zakres dwuliściennych, w tym powój polny. Do wczesnych zabiegów powschodowych (i przedwschodowych) nadaje się także mieszanina petoksamidu z terbutylazyną (Succesor Tx 487,5 SE). Można ją aplikować najpóźniej do fazy 4 liści kukurydzy, przy czym należy również uwzględnić fazę rozwojową chwastów. W momencie oprysku chwasty dwuliścienne nie mogą przekraczać fazy 5 liści, zaś jednoliścienne powinny być na etapie wschodów.

Do zwalczania niektórych chwastów wieloletnich (perz właściwy, ostrożeń polny) można wykorzystać mieszaninę mezotrionu z nikosulfuronem (np. Elumis 105 OD). Oprócz wymienionych gatunków środki te niszczą chwastnicę jednostronną i wiele dwuliściennych. Kombinacja obu składników w połączeniu z rimsulfuronem (np. Arigo 51 WG) również skutecznie eliminuje niektóre wieloletnie (perz właściwy, pokrzywa zwyczajna), zaś ostrożeń jest zwalczany w stopniu średnim. Na uwagę zasługuje również mieszanina mezotrionu z kończącym już karierę bromoksynilem (np. Grizzly 200 OD) ze względu na fakt, że niszczy występującego lokalnie, lecz wysoce szkodliwego zaślaza pospolitego. Natomiast w razie problemów z wyrośniętą przytulią (do 20 cm) lub chwastami rumianowatymi (do 25 cm) można sięgnąć po herbicydy zawierające 2,4-D i florasulam (np. Mustang 306 SE).