• Słonecznik dedykowany jest na gleby lżejsze, gdzie rzepak się nie udaje.
  • Wbrew powszechnej opinii, słonecznik potrzebuje bardzo dużo składników pokarmowych i przy zbyt niskich dawkach nawozów łatwo może zubożyć glebę.
  • Siew słonecznika odbywa się około tydzień wcześniej niż ma to miejsce w przypadku kukurydzy, dzięki czemu można lepiej rozłożyć prace w gospodarstwie.
  • Słonecznika nie należy uprawiać w bliskim zmianowaniu z rzepakiem ze względu na ryzyko porażenia chorobami.
  • Zagrożenie niszczeniem roślin przez ptaki jest tym mniejsze, im większe są pola, na których siany jest słonecznik.

Słonecznik jest uprawiany w Polsce na większą skalę od zaledwie kilku lat. W 2021 roku areał uprawy tej rośliny wyniósł blisko 20 tys. hektarów, względem nieco ponad 8 tys. ha rok wcześniej. Tendencja wzrostowa jest bardzo dynamiczna, a wielu rolników, którzy raz spróbowali słonecznika podkreśla, że powierzchnia jego zasiewów będzie w ich gospodarstwach systematycznie rosła, ze względu na liczne zalety tej rośliny, zwłaszcza te finansowe.

Wymagania glebowe słonecznika

– Słonecznik dedykowany jest na gleby lżejsze, gdzie rzepak nie udaje się ze względu na warunki glebowe i stosunki wodne. Szczególnie polecany jest w gospodarstwach, gdzie uprawia się dużo kukurydzy, ze względu na ten sam sprzęt do siewu i zbioru, możliwość wpisania w płodozmian i brak kolizji w terminie siewu i zbioru. Korzenie słonecznika sięgają ponad 2 metry w głąb gleby, te najgłębsze transportują wodę, a duża masa korzeni w warstwie ornej odpowiada za pobieranie składników pokarmowych. Jednocześnie, wbrew powszechnej opinii, słonecznik potrzebuje tych składników bardzo dużo i przy zbyt niskich dawkach nawozów łatwo może zubożyć glebę – wyjaśnia dyrektor Winiecki.

Jak podkreśla, plon oleju z hektara słonecznika może być taki jak z hektara rzepaku, ale do tego potrzebne są składniki pokarmowe, zwłaszcza azot. Z tego też względu, słonecznik nie jest polecany do uprawy po sobie i na jednym stanowisku nie powinien być uprawiany częściej niż raz na 4 lata.

Siew słonecznika

– Siew słonecznika odbywa się około tydzień wcześniej niż ma to miejsce w przypadku kukurydzy. Podstawowym czynnikiem jest tu ogrzana gleba. Jednocześnie słonecznik znosi temperatury do -2°C, dlatego może być siany wcześniej niż kukurydza. Daje to też możliwość rozłożenia prac polowych bez kolizji terminów siewu – mówi Łukasz Winiecki.

Jeśli chodzi o aspekt techniczny, siew odbywa się najczęściej siewnikiem do kukurydzy z adaptacją do słonecznika, w rozstawie 75 cm, ale jeszcze lepiej sprawdza się rozstawa buraczana, a więc 45cm. Głębokość siewu powinna być o 2 cm płytsza niż kukurydza na danym stanowisku.

Łukasz Winiecki podkreśla, że słonecznik jest dobrym uzupełnieniem płodozmianu, fot. Maciej Sacha
Łukasz Winiecki podkreśla, że słonecznik jest dobrym uzupełnieniem płodozmianu, fot. Maciej Sacha

Ochrona słonecznika

– Siejemy odmianę Aluris CLP, o podwyższonej tolerancji na imazamoks. CLP – clear field plus – firmy BASF, to odmiany najmłodsze genetycznie, o podwyższonym poziomie plonowania i o możliwości ochrony nalistnej substancją imazamoks. Wiele odmian słonecznika odpornych jest też na sulfonylomoczniki. Słonecznika nie należy uprawiać w bliskim zmianowaniu z rzepakiem ze względu na ryzyko porażenia chorobami takimi jak sucha zgnilizna, zgnilizna twardzikowa czy szara pleśń – tłumaczy dyrektor Winiecki.

Podkreśla jednocześnie, że dużą zaletą jest to, że ze względu na brak konieczności wykonywania zabiegów w fazie kwitnienia, nie ma żadnego zagrożenia dla zapylaczy. Co również ważne, na plantacjach słonecznika nie ma większego problemu ze szkodnikami i dzikami, a zagrożenie niszczeniem roślin przez ptaki jest tym mniejsze, im większe są pola, na których siany jest słonecznik.

Zalety uprawy słonecznika

– Decyzja o założeniu plantacji słonecznika jest uwarunkowana przygotowaniem pod trzy grupy roślin w zielonym ładzie. Ceny skupu surowca to około 80% aktualnej ceny rzepaku, co przy stosunkowo niskich kosztach uprawy daje wysoką opłacalność – mówi Łukasz Winiecki.

Rolnicy uprawiający słonecznik często podkreślają, że jest to najbardziej dochodowa roślina w ich gospodarstwach, o nawet lepszej opłacalności niż rzepak. Dla uzyskania najwyższego plonu ważne jest jednak zastosowanie do zbioru specjalistycznej bezrzędowej przystawki do słonecznika, która do minimum ogranicza straty nasion. Jeśli chodzi o dostarczenie składników pokarmowych, słonecznik dobrze reaguje na nawożenie dolistne, zwłaszcza borem. Warto też podkreślić, że resztki pożniwne są łatwiejsze do rozdrobnienia niż w przypadku kukurydzy, ze względu na kruche łodygi, a samosiewy słonecznika są łatwe do zwalczania w roślinie następczej.