W związku z napływającymi od rolników skargami, Zarząd KRIR wezwał Agencję Nasienną do „niezwłocznego zaprzestania naruszeń i wyjaśnienia zaistniałej sytuacji”. Chodzi o „naciąganie” przez Agencję przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2021 r. poz. 213), w sytuacjach gdy domaga się przedstawienia przez rolników informacji o wykorzystaniu materiału siewnego, objętego ochroną krajową.

Jak zauważa rolniczy samorząd, obowiązek taki „został wyeliminowany z krajowego porządku prawnego z dniem 7 lipca 2017 r., tj. z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2017 r. poz. 1238)”. Na mocy wyżej wymienionej ustawy usunięto bowiem z obrotu prawnego art. 23a ustawy o ochronie prawnej odmian roślin, który do dnia 7 lipca 2017 r. stanowił podstawę do żądania od rolników takich informacji.

Jak cytuje w swoim stanowisku KRIR, w uzasadnieniu ustawy zmieniającej wskazano: „Uchylenie art. 23a ma na celu zwolnienie wszystkich posiadaczy gruntów rolnych oraz organizacji posiadaczy gruntów rolnych z obowiązku przekazywania hodowcom albo organizacjom hodowców pisemnej informacji dotyczącej wykorzystania materiału ze zbioru, który został uzyskany w gospodarstwie rolnym i użyty na terenie tego samego gospodarstwa rolnego.”

Zmiana ta została wówczas przeforsowana właśnie na wniosek Krajowej Rady Izb Rolniczych. W świetle aktualnie obowiązujących regulacji brak jest tym samym podstawy prawnej do żądania od rolników informacji, w zakresie odmian objętych ochroną krajową – uważa rolniczy samorząd. Takiej podstawy nie dają również przepisy rozporządzenia Rady UE (WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin (Dz. Urz. UE L 227 z 27.07.1994 r., str. 1), ani rozporządzenia wykonawczego do tego aktu prawnego. „Rozporządzenie 2100/94 dotyczy bowiem ochrony na poziomie unijnym, a zgodnie z art. 3, rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla prawa państw członkowskich do przyznawania krajowych praw własności do odmian roślin.” – czytamy w stanowisku KRIR.

„Jeżeli dana odmiana korzysta wyłącznie z ochrony krajowej, to przepisy rozporządzenia 2100/94 i przepisy wykonawcze nie mają do niej zastosowania, a więc posiadacze gruntów rolnych nie mają prawnego obowiązku przekazywania informacji dotyczącej wykorzystania materiału ze zbioru, który został uzyskany w gospodarstwie rolnym i użyty na terenie tego samego gospodarstwa rolnego – w przypadku odmian objętych ochroną krajową.” – konkluduje ostatecznie Krajowa rada Izb Rolniczych.

W wystosowanym piśmie izby wzywają więc do niezwłocznego zaprzestania bezpodstawnych kontroli i poinformowania rolników o braku obowiązku przekazywania takich informacji. KRIR w tej samej sprawie zwróciła się również do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o interwencję.