Przed pobraniem próbek gleby trzeba sporządzić szkic gospodarstwa oraz zaznaczyć na nim poszczególne pola i uprawy oraz miejsca pobrania poszczególnych prób z ich numerami. Szkic jest niezbędny do prawidłowego przekazania otrzymanych wyników analizy. Pomaga także w zrozumieniu zaleceń.
Próbka ogólna powinna być przygotowana oddzielnie dla każdej uprawy. Powinna reprezentować pole o powierzchni do 4 hektarów o zbliżonym typie, rodzaju i gatunku gleby, a także ukształtowaniu terenu. Poza tym podobny powinien być przedplon, uprawa i nawożenie. Dlatego większe pola należy podzielić na części o powierzchni nie przekraczającej 4 hektarów.
Próbki z różnych upraw należy pobierać oddzielnie, uwzględniając różny przedplon i sposób uprawy. Dopuszczalne jest pobranie jednej średniej próby spod różnych upraw o podobnych wymaganiach nawozowych. Próbki ogólne powinny być zaznaczone na szkicu, opatrzone kolejnymi numerami wraz z określeniem powierzchni pola, która reprezentują.
Aby próba była reprezentatywna dla całego pola, konieczne jest pobranie około 20 próbek pierwotnych. Jeśli pobierze się zbyt małą ilość próbek pierwotnych, nie będą one reprezentatywne. Waga próby ogólnej powinna wynosić około 0,5 kg.
Bardzo ważny jest dobór miejsc do pobierania próbek. W tym celu można przesuwać się najpierw po jednej, a później po drugiej przekątnej pola lub także chodzić po polu zygzakiem. Nie powinno się pobierać próbek bezpośrednio po zastosowaniu nawozów (organicznych i mineralnych), na polach świeżo nawożonych, na brzegach pola (do 5 m), w miejscach po stertach, w rowach, bruzdach, kretowiskach, zagłębieniach lub wzniesieniach. W razie potrzeby trzeba pobrać dodatkowe próbki z zagłębień lub wzniesień. Nie wolno próbek pobierać podczas dużej suszy lub gdy gleba jest bardzo wilgotna.
Próbki glebowe pobiera się specjalną laską glebową z wierzchniej warstwy, do głębokości około 20 cm. Rolę świeżo zaoraną należy w miejscu pobrania przydeptać. Laskę glebową ustawia się pionowo, wciska do gleby do oporu (na głębokość poprzeczki ograniczające), wykonuje pełny obrót, a następnie wyciąga. Glebę znajdującą się we wgłębieniu laski należy przenieść ostrożnie do pojemnika skrobaczki. Po pobraniu całość gleby należy wymieszać i napełnić woreczek lub kartonik.
Opakowanie z próbką trzeba dokładnie opisać zgodnie z informacjami zawartymi na szkicu. Należy pisać zwykłym ołówkiem. Tak przygotowane próbki wraz z opisanym szkicem gospodarstwa trzeba dokładnie zapakować i dostarczyć do najbliższej stacji chemiczno-rolniczej osobiście lub wysłać pocztą. Próbki należy podczas transportu zabezpieczyć przed uszkodzeniami.
W dużych gospodarstwach zaczęto wprowadzać rolnictwo precyzyjne. Pierwszym krokiem jest wykonanie map zasobności i zmienności glebowej przez wyspecjalizowane firmy usługowe precyzyjnie pobierające próbki glebowe. Wykorzystuje się do tego nawigację satelitarną GPS, by w pełni kontrolować regularność wytyczenia siatki próbobrania. Pobieranie próbek metodą tradycyjną (ręcznie) jest niedostatecznie dokładne. Próbki glebowe pobiera się maszynowo z wykorzystaniem agregatów hydraulicznych zamontowanych na czterokołowych pojazdach terenowych. Praca maszyny jest sterowana komputerowo z wykorzystaniem pomiarowego odbiornika GPS. W ten sposób komputer decyduje, w którym miejscu pola należy pobrać próbkę. Dodatkowym efektem pracy maszyny jest dokładna mapa pól, ułatwiająca składanie wniosków o dopłaty bezpośrednie.
Po naniesieniu wyników badań zasobności na mapę pola otrzymuje się mapę zasobności gleby wraz z jej zmiennością. Wykorzystując komputer wyposażony w odbiornik GPS na rozsiewaczu nawozów można w pełni dostosować dawki nawozów do zasobności gleby w makro- i mikroelementy. W miejscach o mniejszej zasobności rozsiewacz wysiewa więcej nawozu, a o większej - mniej. W ten sposób w wielu wypadkach można ograniczyć wielkość stosowanych dawek nawozu bez obniżki plonu, a poza tym zmniejszyć zagrożenie dla środowiska naturalnego.
Każdy rolnik składający wniosek o dopłaty bezpośrednie zobowiązuje się do gospodarowania zgodnie z wymogami ochrony środowiska. Jak to robić, informuje o tym Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej. Kodeks zaleca konieczność badania odczynu gleby i jej zasobności w składniki pokarmowe.
Kodeks dobrej praktyki rolniczej:
Gleby użytków rolnych powinny mieć pH od 5 do 7. Gdy pH jest mniejsze od 4,5, oznacza to niebezpieczeństwo degradacji gleby, a gdy większe od 7, świadczy o jej alkalizacji, która może ujemnie wpływać na glebę i rośliny.
Badania odczynu gleby należy zlecać stacji chemiczno-rolniczej w regularnych odstępach czasu, nie rzadziej jednak nić co 4-6 lat.
Rolnik powinien zlecać stacji badania:
- zawartości przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu w glebie, w odstępach 4-6-letnich;
- zawartości azotu mineralnego, corocznie wczesną wiosną;
- badanie zasobności gleby w mikroelementy, ale tylko w wypadku podejrzeń występowania ich niedoborów lub nadmiarów.
Za optymalną ze względów produkcyjnych, ekonomicznych i ekologicznych uznaje się średnią zawartość składników pokarmowych. Na takich glebach należy stosować dawki nawozów odpowiadające potrzebom pokarmowym roślin. Na glebach o bardzo niskiej i niskiej zawartości składników konieczne jest stosowanie naddatków fosforu, potasu i magnezu ponad potrzeby pokarmowe roślin, w celu zwiększenia zasobności gleby do średniej. Na glebach o wysokiej i bardzo wysokiej zawartości fosforu, potasu i magnezu, ich dawki w nawozach mogą być mniejsze od potrzeb pokarmowych roślin. Nadmierne dawki fosforu, szczególnie na glebach narażonych na erozję wodą, mogą doprowadzić do zmywów składnika do wód powierzchniowych, a nadmierne dawki potasu powodują niepożądane nagromadzanie składnika w plonie.
Nie ma sensu wykonywanie badania odczynu gleby i jej zasobności co roku. Wystarczy wykonać je raz na cztery lata. W związku z tym koszt podany poniżej należy podzielić przez cztery.
Cennik usług (zł za próbkę z podatkiem VAT):
- koszt pobrania próbki z wierzchniej warstwy gleby przez pracownika stacji - 10,07, a podglebia - 21,40;
- opracowanie wyników badań - 2,10;
- oznaczanie pH gleby oraz jej zasobności w przyswajalny fosfor, potas i magnez – 7,50;
- oznaczenie zasobności w przyswajalny mangan, cynk, miedź i żelazo – 20;
- oznaczenie zasobności w przyswajalny mangan, cynk, miedź, żelazo i bor – 30;
- badanie zakwaszenia gleby i ustalenie zalecanej dawki wapna: 6,50;
- ustalenie zalecanej dawki wapna na podstawie aktualnych wyników badań pH, wykonanych w latach poprzednich lub podczas badań odczynu i zasobności gleby – 1,20, ale nie więcej niż 35 zł od jednego zleceniodawcy
- sporządzenie planu nawożenia dla jednej rośliny - 5 (taka sama cena obowiązuje w wypadku sporządzenia bilansu azotu, fosforu i potasu dla danego pola);
- usługa kompleksowa (pobranie jednej próbki, standardowa analiza i opracowanie zaleceń nawozowych) - 22,57.
Ocena zasobności gleby w fosfor przyswajalny:
- bardzo niska - do 5 mg P2O5/100 g gleby;
- niska - 5,1-10;
- średnia - 10,1-15;
- wysoka - 15,1-20;
- bardzo wysoka - 20,1 i więcej.
Ocena zasobności gleby w potas przyswajalny:
- gleba bardzo lekka:
- bardzo niska - do 2,5 mg K2O/100 g gleby;
- niska - 2,6-7,5;
- średnia - 7,6-12,5;
- wysoka - 12,6-17,5;
- bardzo wysoka - 17,6 i więcej.
- gleba lekka:
- bardzo niska - do 5 mg K2O/100 g gleby;
- niska - 5,1-10;
- średnia - 10,1-15;
- wysoka - 15,1-20;
- bardzo wysoka - 20,1 i więcej.
- gleba średnia:
- bardzo niska - do 7,5 mg K2O/100 g gleby;
- niska - 7,6-12,5;
- średnia - 12,6-20;
- wysoka - 20,1-25;
- bardzo wysoka - 25,1 i więcej.
- gleba ciężka:
- bardzo niska - do 10 mg K2O/100 g gleby;
- niska - 10,1-15;
- średnia - 15,1-25;
- wysoka - 25,1-30;
- bardzo wysoka - 30,1 i więcej.
Ocena zasobności gleby w magnez przyswajalny:
- gleba bardzo lekka:
- bardzo niska - do 1 mg Mg/100 g gleby;
- niska - 1,1-2;
- średnia - 2,1-4;
- wysoka - 4,1-6;
- bardzo wysoka - 6,1 i więcej.
- gleba lekka:
- bardzo niska - do 2 mg Mg/100 g gleby;
- niska - 2,1-3;
- średnia - 3,1-5;
- wysoka - 5,1-7;
- bardzo wysoka - 7,1 i więcej.
- gleba średnia:
- bardzo niska - do 3 mg Mg/100 g gleby;
- niska - 3,1-5;
- średnia - 5,1-7;
- wysoka - 7,1-9;
- bardzo wysoka - 9,1 i więcej.
- gleba ciężka:
- bardzo niska - do 4 mg Mg/100 g gleby;
- niska - 4,1-6;
- średnia - 6,1-10;
- wysoka - 10,1-14;
- bardzo wysoka - 14,1 i więcej.
Adresy stacji chemiczno - rolniczych
- Krajowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Warszawie, 05-075 Warszawa, ul. St. Żółkiewskiego 17, tel. (0-22) 773-52-42, tel./fax (0-22) 773-42-55, schr@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Białymstoku, 15-027 Białystok ul. Ogrodowa 10, tel./fax (0-85) 743-58-41, bialystok@schr.gov.pl; www.oschrbialystok.internetdsl.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Bydgoszczy, 85-090 Bydgoszcz, ul. Powstańców Wlkp. 6, tel. (0-52) 322-32-46, fax (0-52) 322-02-20, bydgoszcz@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Gdańsku, 80-874 Gdańsk, ul. Na Stoku 48, tel./ (0-58) 302-38-15, gdansk@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Gliwicach, 44-100 Gliwice, ul. Sowińskiego 26, tel./fax (0-32) 231-26-31, gliwice@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Gorzowie Wlkp., 66-400 Gorzów Wlkp., ul. Św. Jerzego 26, tel. (0-95) 720-30-20, fax (0-95) 720-30-29, gorzow@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Kielcach, 25-112 Kielce, ul. Wapiennikowa 21, tel. (0-41) 361-01-51, fax (0-41) 361-02-25, kielce@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Koszalinie, 75-411 Koszalin, ul. Partyzantów 7/9, tel. (0-94) 343-40-38, fax (0-94) 343-31-97, koszalin@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Krakowie, 30-133 Kraków, ul. Kołowa 3, tel. (0-12) 637-55-17, fax (0-12) 637-04-61, krakow@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Lublinie, 20-810 Lublin, ul. Sławinkowska 5, tel. (0-81) 742-63-01, fax (0-81) 742-63-34, lublin@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Łodzi, 92-003 Łódź, ul. Zbocze 16A, tel. (0-42) 679-30-01, fax (0-42) 679-25-33, lodz@schr.gov.pl, schr@poczta.onet.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Olsztynie, 10-444 Olsztyn, ul. Kołobrzeska 11, tel./fax (0-89) 533-20-92, olsztyn@schr.gov.pl, schr@sunnet.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Opolu, 45-233 Opole, ul. Oleska 123, tel. 77-455-60-36, fax 77-455-62-21, opole@schr.gov.pl, schropole@poczta.onet.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Poznaniu, 60-163 Poznań, ul. Sieradzka 29, tel. (0-61) 868-97-51, fax (0-61) 868-58-60, poznan@schr.gov.pl, poczta@schr-poznan.com
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Rzeszowie, 35-021 Rzeszów, ul. Prof. L.Chmaja 3, tel. (0-17) 85-427-76, fax (0-17) 85-427-16, rzeszow@schr.gov.pl, schrorz@pro.onet.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Szczecinie, 70-483 Szczecin, ul. Wojska Polskiego 117, tel./fax (0-91) 422-48-68, szczecin@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Warszawie, 05-075 Warszawa, ul. Żółkiewskiego 17, tel. (0-22) 773-53-21, fax (0-22) 773-42-55, warszawa@schr.gov.pl
- Okręgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza we Wrocławiu, 50-244 Wrocław, ul. Św. Macieja 5, tel. (0-71) 322-50-37, fax (0-71) 321-05-87, wroclaw@schr.gov.pl
Źródło: "Farmer" 15/2005
Obserwuj nas w Google News
Komentarze