Jakie nawozy można stosować w rolnictwie ekologicznym?

Główną doktryną rolnictwa ekologicznego jest uszczelniony obieg pierwiastków w gospodarstwie, a żyzność i produkcyjność gleby utrzymywane są przez odpowiedni płodozmian z udziałem roślin motylkowych, które dostarczają azot do gleby. Fundamentalnym źródłem składników pokarmowych w ekologicznej produkcji roślinnej są nawozy naturalne i organiczne powstające w gospodarstwie – oborniki, gnojówka czy kompost. Istnieją jednak przypadki, gdy zabiegi te nie zapewniają dostatecznej żyzności gleby – wówczas dozwolone jest użycie nawozu sztucznego lub środka poprawiającego jej żyzność.

Które nawozy sztuczne są dozwolone?

„Wykaz nawozów i środków poprawiających właściwości gleby zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym” to lista wszystkich nawozów, których można używać, prowadząc gospodarstwo ekologiczne, wraz z ich nazwami handlowymi, danymi producentów i składem. W dokumencie znajdziemy m.in. nawozy wapniowe, wapniowo-magnezowe, środki poprawiające właściwości gleby, nawozy azotowe o niskiej koncentracji składnika, preparaty mikrobiologiczne, a także… szeroki wybór nawozów mikroelementowych (głównie nalistnych) do bardziej wymagających upraw.

Szukasz nawozów? Sprawdź oferty z portalu Giełda Rolna! 

Kopaliny z akceptem

Jak wiadomo, wiele roślin motylkowych, na których bazuje ekologiczny płodozmian, wymaga uregulowanego pH. Na szczęście, w przypadku nawozów wapniowo-magnezowych, których można używać, będąc rolnikiem ekologicznym, lista możliwych rozwiązań jest dość obszerna, bowiem w handlu dostępne są nawozy oparte na dolomicie (30 proc. CaO i 15-18 proc. MgO), margielu o zawartości nawet 95 proc. CaO oraz wapnie pojeziornym. Drugą dość dużą i istotną grupą nawozów zawartych w Wykazie są nawozy potasowe. Wśród nich znajdziemy m.in. siarczan potasu (50 proc. K2O i 18 proc. S), kainit (14 proc. K2O, 5 proc. MgO, 20 proc. Na, 4 proc. S) czy karnalit (8-10 proc. K2O, 10 proc. MgO). Nawożenie fosforowe w roślinach uprawnych w rolnictwie ekologicznym uzupełnia się mączką fosforytową, która uzyskiwana jest ze zmielonych fosforytów, a w swym składzie zawiera również spore ilości wapnia i mikroelementów. Fosfor podawany w tej formie jest dostępny dla korzeni roślin zaledwie w 30 proc. Z kolei kizeryt pylisty, o zawartości 27 proc. MgO i 22 proc. S, pokrywa zapotrzebowanie roślin na magnez i siarkę, a mączka bazaltowa stanowi ekwiwalent nawozu mikroelementowego, bowiem zawiera tlenki krzemu, wapnia, magnezu i potasu, a także związki manganu, miedzi, cynku, molibdenu, boru, żelaza i selenu.

Dopuszczone użyźniacze

Aby dany nawóz lub użyźniacz został zakwalifikowany do użycia, musi przejść skomplikowaną drogę urzędową. W kompetencjach IUNG-PIB w Puławach leżą także ocena i potwierdzenie zgodności danego produktu w zakresie wymagań określonych w przepisach rolnictwa ekologicznego dla nawozów i środków poprawiających właściwości gleby. Z kolei szczegółowe wytyczne dotyczące składu nawozów i użyźniaczy glebowych, które muszą zostać spełnione, by dany nawóz lub środek mógł zostać wpisany do wykazu, określone są w Załączniku I do Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 889/2008. Obydwa dokumenty – Wykaz oraz Załącznik, dostępne są na stronie internetowej IUNG-PIB.

Nie potrzeba zgody, by użyć nawozu lub użyźniacza wpisanego do Wykazu. By użyć wybranego nawozu lub środka, rolnik nie musi ubiegać się w żadnej instytucji o zgodę. Jest on jednak zobowiązany do odnotowania faktu użycia nawozu bądź środka poprawiającego właściwości gleby w rejestrze działań agrotechnicznych. Notatkę powinno się wprowadzić po każdym użyciu nawozu lub wprowadzeniu do gleby użyźniacza, podając jego nazwę, datę zastosowania, numer działki oraz uzasadnienie potrzeby zastosowania, na przykład: „Zaobserwowano objawy niedoboru danego składnika pokarmowego”.

Czyli jakie nawozy można stosować?

Jaka jest różnica między konwencjonalnymi nawozami sztucznymi a nawozami dostosowanymi do stosowania w rolnictwie ekologicznym? Główną cechą charakteryzującą produkty zakwalifikowane do stosowania w tego typu systemie produkcji roślinnej jest ich słaba rozpuszczalność, niska koncentracja składnika pokarmowego oraz fakt, że nie są produktami syntez chemicznych, a na przykład osadami czy mielonymi skałami naturalnymi – jak w przypadku nawozów wapniowych.

Pamiętaj o sporządzeniu umowy

Dyskutując na temat nawożenia w rolnictwie ekologicznym, warto dodać, że nawozy naturalne nabywane do gospodarstwa z zewnątrz, czyli obornik lub gnojówka, muszą pochodzić z gospodarstw prowadzących ekstensywny chów zwierząt. Nawozów tych można używać jedynie w celu bezpośredniego rolniczego wykorzystania wyłącznie na podstawie sporządzonej wcześniej pisemnej umowy, którą obie strony powinny przechowywać przez co najmniej 8 lat.