Znaczenie siarczanu magnezu należy wiązać nie tylko z funkcją żywieniową, lecz także z kontrolą efektywności azotu. Nie mniej ważne jest przełamywanie stresów abiotycznych i biotycznych. Jak mało który związek nie dość, że wykazuje ogromny wpływ na metabolizm rośliny, to może przyczynić się także do zmiany chemizmu rizosfery (najbliższego sąsiedztwa korzeni). W ten sposób jest kontrolowane pobieranie wody i składników mineralnych przez rośliny.

Zrozumieć i rozpoznać potrzeby pokarmowe

Magnez jest centralnym atomem chlorofilu. Oznacza to, że każdy deficyt tego składnika prowadzi do ograniczenia fotosyntezy, czyli produkcji tak zwanych asymilatów transportowanych później do nasion i ziarniaków. Jest też aktywatorem wielu enzymów, wśród których szczególnie ważny jest enzym RuBisCO katalizujący reakcję przyłączenia cząsteczki dwutlenku węgla do rybulozo-1,5-bisfosforanu (RuBP) w fazie ciemnej fotosyntezy. W roślinach słabo zaopatrzonych w magnez występują problemy z aktywacją procesów uwalniania energii zmagazynowanej w ATP.

W klasycznych nawozach magnezowych anionem towarzyszącym jest siarka siarczanowa (SO42+). Podobnie jak magnez, także siarka ma ogromny wpływ na wydajność fotosyntezy. Wynika to z udziału tego pierwiastka m.in. w ferredoksynie i koenzymie A. Ponadto jest niezbędna w syntezie chloroplastów. Odpowiednia podaż siarczanów zwiększa efektywność nawożenia azotem i zawsze prowadzi do wzrostu zawartości białka w roślinie. Znane jest także bakteriostatyczne i grzybobójcze działanie licznych związków siarkowych produkowanych w roślinie po pojawieniu się patogenu.

Zapotrzebowanie poszczególnych roślin na magnez i siarkę jest zróżnicowane. Zdecydowanie największym pobraniem jednostkowym charakteryzuje się rzepak ozimy. Warto jednak pamiętać, że produkcja dużej biomasy nadziemnej roślin okopowych (np. buraka cukrowego) wiąże się z dużym wyniesieniem z gleby magnezu i siarki mimo względnie małego pobrania jednostkowego (tab. 1).

Zadbać o warunki wzrostu korzeni

Aplikacja siarczanu magnezu ma szczególne znaczenie na stanowiskach zakwaszonych, na których ujawnia się toksyczne działanie kationów glinu (Al3+) uszkadzających system korzeniowy. Jednym z mechanizmów obronnych rośliny jest synteza i wydzielanie przez system korzeniowy kwasów organicznych (winowego, bursztynowego, cytrynowego) wiążących wymienione kationy. Indukcja tych procesów jest jednak możliwa tylko wtedy, gdy roślina jest odpowiednio zaopatrzona w magnez. W ten sposób siarczan magnezu, poprawiając warunki wzrostu korzeni, pośrednio zwiększa zasięg strefy, z której roślina może pobierać wodę i składniki mineralne.

Aplikacja zależy od warunków glebowych

Jeśli gleba jest co najmniej w średniej klasie zasobności w magnez, to sumaryczną dawkę siarczanu magnezu można wyliczyć na podstawie pobrania jednostkowego i założonego plonu (tab. 1).

Gdy gleba jest uboga w magnez, konieczne staje się także podniesienie jej zasobności poprzez zwiększenie dawki nawozu o 30-50 proc.

Aby dokonać precyzyjnego wyliczenia dawki siarczanu magnezu, należy posłużyć się poniższym wzorem:


Dawka Mg (kg/ha) = P · PJ + [(Mgk – Mga) · 30]

gdzie:

P – założony plon, t/ha

PJ – pobranie jednostkowe (patrz tabela 1)

Mgk – wartość krytyczna (patrz tabela 2)

Mga – wartość aktualne, mg Mg/100 g gleby (wynik testu glebowego)

Sposób dokonania obliczeń pokazano w przykładach 1 i 2. Dla pszenicy ozimej (przykład 1) konieczna jest regulacja zasobności, natomiast w przypadku buraka cukrowego (przykład 2) – mimo dużych potrzeb pokarmowych – poziom nawożenia jest mniejszy ze względu na zasobność gleby i dopływ składnika z obornika.

przykład 1.png
przykład 1.png
przykład 2.png
przykład 2.png

Kiedy aplikować nawozy stałe?

Główna masa siarczanu magnezu powinna trafić do gleby przed siewem/sadzeniem roślin. W roślinach ozimych uprawianych na glebach przepuszczalnych część dawki siarczanu magnezu warto przenieść jednak na przedwiośnie. W takiej sytuacji w rzepaku ozimym stały nawóz magnezowy należy zastosować przed ruszeniem wegetacji (luty/marzec) po to, by rośliny szybciej zregenerowały się po zimie. W uprawie zbóż ozimych nawożenie doglebowe powinno się wykonać do końca fazy krzewienia. Z kolei na trwałych użytkach zielonych siarczan magnezu trzeba zastosować przed ruszeniem wegetacji.

Nie rezygnować z nawożenia nalistnego

Są przynajmniej 2 sytuacje, w których trzeba wykonać nalistną aplikację siarczanu magnezu. Pierwsza dotyczy plantacji, na których spodziewamy się deficytu siarki i/lub magnezu, ewentualnie obserwujemy objawy ich niedoboru. W takich przypadkach oprysk powinien być wykonany nawet kilkukrotnie w odstępie co 10-14 dni. Druga to taka, w której łan/plantacja rokuje bardzo dobrze, a rolą nawożenia nalistnego jest stymulowanie roślin do jeszcze bardziej efektywnego przetwarzania azotu w plon użytkowy oraz poprawa parametrów jakościowych. Zdecydowanie poprawia się także jakość runi łąkowej (wskazane opryski po każdym wypasie/odroście), co jest ważne ze względu na fakt, że zwierzęta nie akumulują magnezu „na zapas”, a także z powodu konieczności odpowiedniego zbilansowania kationów jednowartościowych (K) i dwuwartościowych (Ca + Mg) w paszy.

Zwykle profilaktycznie w okresie wegetacji stosuje się 2,5-5 kg Mg/ha, w roztworze 5-proc. – w każdym zabiegu. W przypadku wystąpienia silnych niedoborów, zależnie od stanu plantacji, dawkę 5 kg Mg/ha należy zastosować 2-3 razy. Orientacyjne terminy aplikacji zamieszczono w tabeli 3.