Im system korzeniowy jest silniejszy, tym roślina lepiej wykorzystuje składniki pokarmowe z gleby. Jest też odporniejsza na ich niedobory i deficyt wody. Rośliny wytwarzające płytki system korzeniowy są natomiast podatniejsze na niedostateczne nawożenie i suszę.

Zboża

Żyto rozwija silniejszy od innych zbóż system korzeniowy umożliwiający pobieranie składników z głębszej warstwy gleby i z trudniej przyswajalnych związków. W fazie kwitnienia 5 proc. jego masy korzeniowej sięga do głębokości 50 cm. W warstwie 0–20 cm znajduje się 64 proc. masy korzeniowej.

Pszenica ozima charakteryzuje się słabszym systemem korzeniowym niż żyto i owies. Jej korzenie nie sięgają głęboko. W warstwie gleby 0–20 cm tworzy 86 proc. masy swojego systemu korzeniowego, a do głębokości 50 cm – tylko 5 proc. korzeni.

System korzeniowy pszenicy jarej sięga nieco głębiej niż ozimej. W warstwie 0–10 cm rozwija 51 proc. masy swojego systemu korzeniowego.
Pszenżyto ozime ma pośredni system korzeniowy między pszenicą a żytem.

Jęczmień jary wytwarza płytki system korzeniowy, 77 proc. masy korzeniowej tej rośliny rozwija się do głębokości 20 cm, 96 proc. w warstwie 0–40 cm, a tylko 4 proc. korzeni sięga głębiej. Podobny jest system korzeniowy jęczmienia ozimego.

Owies należy do roślin o silnym systemie korzeniowym. Do 20 cm głębokości tworzy ok. 69 proc. masy korzeniowej, pozostała zaś część korzeni znajduje się głębiej.

Kukurydza ma dobrze rozwinięty system korzeniowy, który umożliwia pobieranie składników również z głębszych warstw gleby. Główna masa korzeni znajduje się na głębokości 60–70 cm.

Okopowe

Ziemniaki pobierają składniki pokarmowe głównie z warstwy ornej, bo ich system korzeniowy nie sięga głęboko. Bardziej rozwinięty system wytwarzają odmiany o dłuższym okresie wegetacji.

Buraki cukrowe wytwarzają w warstwie ornej korzeń spichrzowy z nielicznymi korzeniami sorbującymi, których główna masa jest wytwarzana w warstwie podornej na głębokości 30–100 cm. Buraki, jako jedne z nielicznych roślin uprawnych, wykorzystują dobrze składniki pokarmowe z gleby do głębokości metra.

Rzepak ozimy

Wytwarza głęboki system korzeniowy, a korzeń palowy dochodzi w głąb do 120 cm. W górnej części powstają liczne korzenie boczne, a w warstwie podornej – silne rozgałęzienia boczne. Dobrze rozwinięty system korzeniowy umożliwia pobieranie składników pokarmowych i wody z różnych warstw gleby, ale większość z nich pobierana jest z warstwy ornej.

Strączkowe

Bobik ma silnie rozwinięty system korzeniowy palowy o długości do 110 cm. Korzenie boczne, szczególnie pierwszego rzędu, są silnie rozwinięte i prawie tak długie jak korzeń palowy. Główna masa korzeni tworzy się na głębokości 13–18 cm. Do głębokości 40 cm liczba i długość korzeni bocznych stopniowo zmniejsza się, a poniżej 40 cm nie mają one większego znaczenia.

Groch wytwarza system korzeniowy palowy, cienki, z dużą liczbą korzeni bocznych. Długość korzenia głównego dochodzi do 110 cm, a korzenie boczne rozmieszczone są na szerokości 50–75 cm.

Pastewne

Lucerna korzeni się bardzo głęboko. Jej system korzeniowy sięga nawet ponad 12 m w głąb gleby. Główna masa korzeni wytwarzana jest jednak w wierzchniej warstwie gleby – 83 proc. masy korzeniowej znajduje się w warstwie 0–25 cm, a tylko 17 proc. – głębiej.

System korzeniowy lucerny czerwonej jest silnie rozwinięty i składa się z korzenia palowego, sięgającego do 2,5 m głębokości, i z licznych odgałęzień, głównie w wierzchniej warstwie gleby. Do głębokości 25 cm koniczyna wytwarza 87 proc. swojej masy korzeniowej.

Len

Len włóknisty ma cienki korzeń główny, z którego na całej długości wyrastają korzenie boczne. System korzeniowy jest słabo rozwinięty, co powoduje dużą wrażliwość na suszę.

Źródło: "Farmer" 06/2008