Żelazo, choć nie należy do grupy podstawowych składników pokarmowych roślin, jest jednak niezbędne do ich prawidłowego rozwoju i wzrostu. Określane jako mikroskładnik lub mikroelement, występuje w bardzo małych ilościach

Pozwala oddychać
Żelazo występuje w glebie w formie tlenków, wodorotlenków i fosforanów żelaza, a w siatce krystalicznej minerałów pierwotnych jako krzemian oraz we wtórnych minerałach ilastych. Pierwiastek ten bierze udział w tworzeniu chlorofilu. Okazało się, że obecność żelaza w roślinie związana jest nie tylko z chlorofilem. Oddychanie tlenowe roślin uzależnione jest bowiem od obecności związków organicznych, w których skład wchodzi także żelazo.

W roślinach żelazo występuje jako dwu- i trójwartościowe. Jednakże wydaje się, że metabolicznie czynne jest żelazo dwuwartościowe. Stosowanie w takich wypadkach siarczanu żelazawego nie byłoby skuteczne, gdyż związek ten przechodziłby zbyt szybko w formę żelaza trójwartościowego. Siarczan żelazawy bywa stosowany także do celowego zakwaszenia gleb, zwłaszcza w kwiaciarstwie pod azalie, kamelie, wrzos, hortensje, begonie, orchidee oraz borówkę wysoką. Jony żelaza, jako trójwartościowe, wchodzą do kompleksu sorpcyjnego gleby i wypierają jony wodoru, co dodatkowo obniża odczyn gleby.

Niedostatek żelaza w formie przyswajalnej może się zaznaczyć w glebach o wysokim odczynie (pH) gleby i w glebach węglanowych.

Typowym przykładem braku żelaza w formie przyswajalnej jest tzw. chloroza liści. Chloroza, rozpoczynająca się od wierzchołka i najmłodszych liści rośliny, stopniowo obejmuje też liście starsze. Takie objawy dość często spotyka się nie tylko w uprawach sadowniczych na glebach świeżo zwapnowanych, przewapnowanych, zasadowych (o pH powyżej 7,2), szczególnie przy nadmiernej wilgotności i słabym napowietrzaniu podłoża, ale także w rejonach emisji przemysłu miedziowego. Intensyfikuje go duża ilość fosforanów (powstają nierozpuszczalne fosforany żelaza), oraz jednostronne nawożenie innymi składnikami, powodujące zakłócenia w równowadze pobierania żelaza.

Inne czynniki, powodujące chlorozę, to: intensywna uprawa, duże wahania temperatur, duża zawartość azotu, zbyt słabe lub bardzo intensywne oświetlenie (np. w uprawach szklarniowych lub pod folią), wysoka lub niska zawartość substancji organicznej.

Zwalczy chlorozę
Rośliny szczególnie wrażliwe na niedobór żelaza to: róża, gerbera, chryzantema, anturium, azalia, prymula, pomidor, papryka, ogórek, fasola, por, groch, len, soja, kukurydza, lucerna, pszenica, jęczmień, owies, trawy, drzewa owocowe (jabłoń, grusza, wiśnia, czereśnia, śliwa, brzoskwinia, nektaryna, morela), krzewy owocowe (malina, jeżyna, porzeczki, agrest), leszczyna, orzech włoski, winogrona i truskawki.

W sytuacjach niedoboru żelaza bardzo skuteczne bywają opryskiwania roślin związkami chelatowymi żelaza (Fe) przy użyciu np.: Chelatu żelaza (Mikrovit Fe) lub Chelatu żelaza forte. Są one dobrze rozpuszczalne w wodzie, a mogą być stosowane zarówno doglebowo w formie fertygacji, jak i w uprawie hydroponicznej oraz dolistnie w formie opryskiwania roślin.

Opryskiwanie dolistne roślin Chelatem żelaza lub Chelatem żelaza forte 8 powoduje najszybsze (w ciągu kilku do kilkunastu godzin) uzupełnienie niedoboru żelaza w roślinach.

Wizualne objawy chlorozy ustępują po wykonaniu około 3–4 oprysków w odstępach kilkudniowych (w uprawie szklarniowej lub pod folią w odstępach 2–3 dniowych).

Autor pracuje w Mazowieckim Ośrodku Doradztwa Rolniczego, Oddział w Radomiu

Źródło: "Farmer" 16/2006