- Wiedza na temat ochrony roślin oraz stosowane praktyki różnią się w poszczególnych grupach: rolników prowadzących gospodarstwa słabo-, średnio- i silnie ekonomiczne, producentów warzyw oraz owoców - mówiła mgr Alicja Chorąży z SGGW.

W latach 2001-2004 klasy toksyczności ŚOR znała połowa producentów rolnych, a w latach 2005-2011 już dwie trzecie. W początkowym okresie badań, największą znajomość klas toksyczności ŚOR wykazali sadownicy i ogrodnicy. Prawidłowych odpowiedzi na pytania o klasy toksyczności udzieliło 79 proc. producentów owoców oraz 62 proc. producentów warzyw. Znacznie gorzej wypadli rolnicy - prawidłowych odpowiedzi udzieliło tylko 29 proc. respondentów tej grupy. Jednak w latach 2005-2011 już 77 proc. rolników wykazało znajomość klas toksyczności ŚOR. Natomiast wśród producentów owoców i warzyw zaobserwowano, co niepokojące, obniżenie poziomu wiedzy w tym zakresie. Błędnych odpowiedzi udzieliło 38 proc. sadowników (prawie o połowę więcej niż w latach 2001-2004) i 39 proc. ogrodników.

- Początkowo mniej niż połowa ankietowanych stosowała środki BHP w czasie przygotowania cieczy roboczej i podczas przeprowadzania zabiegów. Obecnie stosowanie tych środków deklaruje 86 proc. producentów rolnych - referowała A. Chorąży. - Wśród sadowników, podstawowe zabezpieczenia, takie jak gumowe rękawice czy płaszcz ochronny, stosuje 22 proc. respondentów. Natomiast 63 proc. stosuje zabezpieczenia zakresu poszerzonego: maski, gogle, ciągniki wyposażone w kabiny, również gazoszczelne. 15 proc. ankietowanych przyznaje, że nie stosuje żadnych zabezpieczeń.

W ciągu 10 lat prowadzenia badań zaobserwowano ogromne rozpowszechnienie środków BHP wśród ogrodników i rolników. W latach 2001-2004 zabezpieczenia stosowało tylko 20 proc. producentów warzyw oraz 29 proc. rolników, natomiast po 2005 r. ich liczba wzrosła odpowiednio do 100 proc. i 77 proc.

Zdecydowana większość respondentów zgodziła się z koniecznością przeprowadzania okresowych kontroli opryskiwaczy, jednak mniej niż połowa przyznała, że ich sprzęt posiada aktualną atestację. Od 2001 r. do 2011 r. regularnych kontroli nie przechodziło ok. 37 proc. opryskiwaczy pracujących w sadach. W gospodarstwach ogrodniczych, w latach 2001-2004 aktualną atestację miało tylko 30 proc. sprzętu, ale już po 2005 r. było to 61 proc. Pod tym kątem najgorzej wypadają gospodarstwa rolnicze - w latach 2001-2004 bez aktualnego atestu pracowało tam aż 60 proc. opryskiwaczy, a po 2005 r. jeszcze więcej - 70 proc.

Nie lepiej przedstawia się sytuacja przechowywania ŚOR oraz postępowania z pustymi opakowaniami. Błędy w przechowywaniu popełnia ponad 60 proc. producentów rolnych - najwięcej w gospodarstwach ogrodniczych (77 proc.) i rolniczych (66 proc.). Nieprawidłowości w przechowywaniu ŚOR wykryto tylko w 14 proc. gospodarstw sadowniczych.

W trakcie prowadzenia badań zaobserwowano poprawę w postępowaniu z pustymi opakowaniami. W latach 2001-2004 prawidłowo postępował z nimi tylko co dziesiąty producent rolny, a w latach 2005-2011 - już co czwarty. Najwięcej błędów w postępowaniu z pustymi opakowaniami popełniają ogrodnicy (97 proc. ankietowanych) i rolnicy (86 proc.). Do najczęstszych błędów zaliczyć można: palenie pustych opakowań, zakopywanie ich, wywożenie do lasu lub na wysypisko oraz powtórne używanie.

- Kieruję do wszystkich producentów rolnych apel o przestrzeganie dobrej praktyki ochrony roślin, zasad stosowania ŚOR określanych przez producentów tych środków - apelowała A. Chorąży. - Chcielibyśmy, aby w kolejnych latach prowadzenia badań 100 proc. respondentów udzielało prawidłowych odpowiedzi.

Wiedzę, postrzeganie i stosowane praktyki ochrony roślin w kontekście integrowanej produkcji ocenili pracownicy i magistranci Katedry Entomologii Stosowanej SGGW na podstawie ponad 1 100 wywiadów przeprowadzonych wśród różnych grup rolników i ogrodników w latach 2001-2011.

Wyniki badań pilotażowych zreferowała mgr Alicja Chorąży z Katedry Entomologii Stosowanej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, na konferencji „Prawidłowa ochrona roślin, bezpieczeństwo rolnika i bezpieczna żywność", która odbyła się 29 listopada br. w Auli Kryształowej SGGW. Spotkanie zorganizowano w ramach prowadzonej przez Bayer CropScience kampanii „Grunt to bezpieczeństwo" (zobacz galerię). Patronat nad konferencją objęły ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Kampania wywodzi się z programu „Odpowiedzialna troska", stworzonego przez Europejskie Stowarzyszenie Producentów Środków Chemicznych.